BEZPIECZEŃSTWO LOTÓW W TRANSPORCIE LOTNICZYMEdmund Klich Bezpieczeństwo lotów w transporcie lotniczym jest sentencją, która oddaje jej charakter i ton. Zabarwiona wątkami historycznymi oraz statystykami pozycja, może być doskonałą lekturą nie tylko dla czytelników ze świata lotniczego. Rosnąca popularność lotnictwa sprawia, że rośnie grono osób żądnych wiedzy na temat bezpieczeństwa podróżowania tym właśnie środkiem transportu.SPIS TREŚCI1. WSTĘP .1.1.Początki lotnictwa — pierwsze wypadki1.2.Wzrost zainteresowania lotnictwem jako środkiem transportu1.3.Wzrost zainteresowania bezpieczeństwem lotów1.4.Stan bezpieczeństwa lotów w lotnictwie cywilnym1.5.Koszty wypadków2. TEORIE BEZPIECZEŃSTWA LOTÓW2.1.Teoria Singletona2.2,Teoria C.O. Millera — „Model 4M”2.3.Teoria 5M2.4.Model „SHEL” E. Edwardsa2.5.Teoria Hawkinsa — SHELL2.6.Teoria B.F. Łomowa i K.K. Płatonowa2,7.Teoria Jamesa Reasona2.8.HFACS — System analizy i klasyfikacji wpływu czynnika ludzkiego2.8.1.Niewłaściwe działanie2.8.1.1.Warunki sprzyjające niebezpiecznemu działaniu załogi2.8.2.Niewłaściwe kierowanie2.8.3.Niewłaściwe zarządzanie3. ZARZĄDZANIE ZASOBAMI ZAŁOGI - CREW RESOURCEMANAGEMENT3.1.Zasady ogólne3.2.Identyfikacja problemu zarządzania zasobami załogi3.3.Zadania i obszar działania CKNII3.3.1.Swiadomość sytuacyjna3.3.2.Planowanie i dobór załóg3.3.3.Cele, zasady i elementy szkolenia CRM4. WYBRANE ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE ZAGROŻEŃBEZPIECZEŃSTWA LOTÓW4.1. Wpływ statku powietrznego na działanie człowieka jako operatora4.1.1. Automatyka a bezpieczeństwo lotu4.1.2. Brak standaryzacji kabin a bezpieczeństwoNiektóre zagrożenia wynikające z zawodności działania załogi4.2.1. Zagrożenia wynikające z warunków pracy załogi4.2.1.1. Charakterystyka funkcjonowania operatora4.2.1.2. Obciążenie pracą4.2.2, Zagrożenia wynikające z dużych przeciążeń4.2.2.1. Czynniki zwiększające odporność na przeciążenia4.2.3. Zagrożenia wynikające ze stopnia trudności wykonywanego zadania4.2.4. Zagrożenia wynikające ze środowiskaZagrożenia wynikające ze złudzeń4.3.1. Zmysły4.3.2. Wrażenia4.3.3. Percepcja4.3.4. Orientacja przestrzenna4.3.4.1. Działania zapobiegające dezorientacji przestrzennej4.3.5. Powstawanie złudzeńWypadki typu Control Flight into Terrain (CFIT)4.4.1. Systemy ostrzegające przed zderzeniami z ziemią (wodą)4.4.1.1. Zasadnicze przyczyny wypadków zderzenia z ziemią (wodą)4.4.1.2. Przyczyny wypadków typu CFIT w lotach na małych wysokościach4.4.1.3. Swiadomość sytuacyjna a wypadki typu CFIT..5. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM OPERACYJNYM W LOTNICTWIE (ORM)5.1. Pojęcie zagrożenia i ryzyka5.1.1. Rodzaje ryzykaPodstawowe pojęcia i zasady procesu zarządzania ryzykiem.5.2.1. Terminologia wykorzystywana w procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym5.2.2. Podstawowe zasady zarządzania ryzykiem operacyjnym5.2.3. Stopnie szczegółowości zarządzania ryzykiem5.2.4. Etapy procesu zarządzania ryzykiemWykrycie zagrożeń5.3.1.Zródla zagrożeń5.3.2.Analiza według kolejnych faz opera5.3.3.Wstępna analiza zagrożeń5.3.4.Metoda „Co jeżeli”5.3.5.Metoda „Logiczny diagram”5.3.6.Analiza zmian5.3.7.Analiza mapowa5.3.8.Wykorzystanie doświadczeń z przeszłości5.4.Ocena ryzyka5.4.1.Etapy oceny poziomu ryzyka5.4.2.Zależność poziomu ryzyka od częstości wystąpieniazagrożenia oraz potencjalnych skutków jego wystąpienia5.4.3.Analiza korzyści i strat5.5.Sterowanie ryzykiem5.5.1.Sposoby sterowania ryzykiem5.5.2.Rodzaje środków profilaktycznych5.6.Podjęcie decyzji5.6.1.Zasady podejmowania decyzji5.6.2.Szczebel podejmowania decyzji5.6.3.Rodzaje decyzji5.7.Wdrożenie decyzji i kontrola realizacji zadania5.7.1.Zasady wdrażania decyzji5Poziom wdrażania decyzji5.7.3.Kontrola wdrożenia6. ZAPOBIEGANIE WYPADKOM LOTNICZYM6.1.Współczesne poglądy na zarządzanie bezpieczeństwem w lotnictwie6.1.1.Szczegółowa analiza danych z rejestratorów lotów6.1.2.Ocenianie bezpieczeństwa w lotach liniowych6.1.3.Działalność profilaktyczna w oparciu o analizę zgłoszonych zdarzeń6.1.4.Badanie incydentów i wypadków lotniczych6.2.Zarządzanie bezpieczeństwem w lotnictwie6.2.1.Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO)6.2.2.Państwa członkowskie ICAO6.2.3.Organizacje lotnicze6.3.Korzyści w zarządzaniu bezpieczeństwem6.3.1.Istota systemu zarządzania bezpieczeństwemw organizacji lotniczej6.4.Wybrane zagadnienia dotyczące audytów bezpieczeństwa7. ZAKOŃCZENIESpis ilustracjiSpis tabelBibliografia
Stan BDB