Baczność młodzieńcze! jest zbiorem prostych wskazówek służących kształtowaniu charakteru. Ich adresatem jest młody człowiek, chłopiec, młodzieniec, młody mężczyzna posiadający "wielki skarb, którego ceny nie zna, a który pozna w całej pełni dopiero wtedy, gdy go utraci". Skarbem tym jest młodość - otwarta na różne cele, wzorce i ideały budzące pragnienie czynów - pełna obietnic i niezliczonych możliwości osobowej realizacji, ale i obfitująca w liczne niebezpieczeństwa. Autor kieruje do tytułowego młodzieńca wezwanie do gotowości w pracy nad sobą. W pracy tej nie stosujemy bowiem nigdy komendy "spocznij", zawsze obowiązuje stan "baczność". O. Pirożyński uznając piękno młodości podkreśla, że jest ona czasem podjęcia osobistej decyzji o samowychowaniu, zakreślenia płaszczyzn godziwego działania, podjęcia refleksji nad życiem i przygotowaniem do przyjęcia odpowiedzialności za jego przebieg.