BĘDZIN PRZEZ WIEKI

DZIEJE MIASTA I JEGO ROZWOJU URBANISTYCZNO-PRZESTRZENNEGO OD ŚREDNIOWIECZA DO POŁOWY XX WIEKU NA PODŁOŻU OSADNICTWA W STAROŻYTNOŚCI I WCZESNYM ŚREDNIOWIECZU

Włodzimierz Błaszczyk

Wydawnictwo: PTTK Odział W Będzinie 1982
Oprawa: twarda płócienna z obwolutą
Stron: 878 + teczka z rycinami
Stan: bardzo dobry

Książka zawiera kilkaset (648 ryc.) planów rycin przekrojów widoków, rekonstrukcji zamku i jego elementów oraz plany i rekonstrukcje zamków na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej

SPIS TREŚCI

Rozdział I 
Uwagi Ogólne   
Położenie historyczne Zagłębia Dąbrowskiego.
Fizjografia: budowa geologiczna, klimat, sieć rzeczna.
Ilość i różnorodność zwierzyny łownej.
Uwarunkowania fizjograficzne a osadnictwo.
Granice przestrzenne rozwiązań.
Szlaki drogowe i handlowe.
 
Rozdział II    
Przegląd  ważniejszej literatury i źródeł  
 
Rozdział III    
Z historii odbudowy zamku i tworzenia w nim  muzeum    
 
Rozdział IV    
Stan badań archeologicznych w Zagłębiu Dąbrowskim   
Lata: 1805 – 1914; 1914 – 1939; 1939 – 1945; 1945 – 1980.
 
Rozdział V    
Osadnictwo pradziejowe na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w ujęciu chronologicznym i przestrzennym    
Epoka kamienia. Epoka brązu. Kultura łużycka. Epoka żelaza, wczesny okres żelaza — Hallstatt CD, okres lateński, okres wpływów kultury prowincjonalno-rzymskiej, okres wędrówek ludów, okres wczesnośredniowieczny.
 
Rozdział VI
Badania archeologiczno-architektoniczne na Górze Zamkowej w Będzinie     
1. Najstarsze osadnictwo.
2. Metoda i dokumentowanie badań archeologicznych i architektonicznych. Podział terenu na stanowiska eksploracji.
3. Badania poprzedzające odbudowę zamku.
4. Badania architektoniczne i projekty odbudowy zamku.
5. Wyniki badań archeologiczno-architektonicznych, analiza materiału
Stanowisko I – zamek „górny’, Wykopy I-XV, Międzymurze. Piwnice I-II. Dziedziniec. Stanowisko II – zamek „dolny”. Uwagi wstepne. Wykop I – Wieża czworoboczna. Dzoałki A1-Z. Wykop II – Działka a-z. Wykop III – Działki 1-31. Wykop kanalizacyjny. Wykop IV. Stanowisko III – wał podgrodzia wczesnośredniowiecznego w Parku na Górze Zamkowej.
6. Podstawy chronologiczne — kultura materialna      
Ceramika naczyniowa, technika wykonania, zdobienie, kafle, Wyroby metalowe. Uwagi o pierwotnej technice wytopu żelaza na zamku w Będzinie, uzbrojenie zaczepne: broń biała — kordy i noże bojowe, włócznie, broń miotająca — proce, groty, broń palna, oporządzenie konia: ostrogi, strzemiona, kółka i sprzączki, wędzidła, podkowy, gwoździe podkowiaki, zgrzebła. Sierpy. Noże. Narzędzia kowalskie: kleszcze, do wyklepywania blach, przebijaki, kliny-dłuta, młotki. Narzędzia ciesielskie: siekiery, świdry, dłuta, szpilory. Szydła-rylce. Ipiy. Narzędzie: do obróbki skóry. Sprzączki i agrafki. Haki i gwoździe (gwoździownica). Klucze. Kłódki. Haczyki do zamykania drzwi. Skoble. Okucia drzwiowe i okienne, haki. Naczynia żelazne. Motyka. Haczyk do wędki. Przedmioty mające charakter dekorujący lub zdobniczy: metalowe, kościane i rogowe. Szkło. Wyroby gliniane: przęśliki, polepa, cegła. Monety.
7. Elementy zabudowy zamku. Obiekty
8. Błędy w rekonstrukcji zamku
Wieża cylindryczna. Wieża czworoboczna. Dom mieszkalny. Dom M. Lanciego. Węzeł bramny. Krenelaż. Mur arkadowy. Zabudowanie zamku dolnego.
9. Ogólna charakterystyka odkryć i ich ideowe znaczenie.
 
Rozdział VII
Przebieg akcji osadniczej ośrodka    
1. Osadnictwo grodowe.
2. Geneza ośrodka miejskiego
3. Początki miasta i proces urbanizacji.
4. Ukształtowanie modelu zamku i miasta w średniowieczu.
5. Ustrój prawny.
6. Struktura aglomeracji miejskiej.
7. Rola zamku królewskiego w połączeniu z kwartałem miejskim i kościelnym
 
Rozdział VIII
Będzin jako ośrodek nadgraniczny w systemie obronnym kraju      
1. Związki zamku i miasta w systemie obronnym. Zamki Jury Krakowsko-Częstochowskiej – Złoty Potok, Siedlec, Grodzisko k. Kłobucka, Okiennik, Grodzisko Wały, Koziegłowy, Mirów, Olsztyn, Siewierz, Ogrodzieniec, Danków, Rtczów, Smoleń, Bobolice, Przewodziszowice, Suliszowice, Lutowiec, Ostręznik, Ojców, Krzepice, Pilica, Tenczyn, Lipowiec, Pieskowa Skała.
2. Analogie i chronologia
 
Rozdział IX
Rozwój miasta od XV do XVIII w.      
Niektóre fakty historyczne związane z zamkiem.
 
Rozdział X
Próby odnowy miasta w XIX w.     
Będzin u progu procesu industrializacji.
 
Rozdział XI
Nowy model miasta      
Potrzeba zachowania substancji zabytkowej