Między Bogiem a naturą.
Komparatystyka jako filozofia kultury
Lidia Wiśniewska
Format: B-5, Stron: 437
Okładka: twarda
Data wydania: 2009
OPIS
Praca Lidii Wiśniewskiej jest wyjątkowym w polskiej komparatystyce przykładem umiejętności łączenia refleksji teoretycznej i klasycznej postawy filologa, analityka oraz interpretatora. Szereg wprowadzonych tu kategorii (Bóg i Natura, mit i paradygmat, sacrum i profanum, poważne i ludyczne, czas kołowy i linearny, przestrzeń zamknięta i otwarta etc.) jest koronnym dowodem wciąż żywej i efektownej naukowo tradycji, w której zbiegają się nurty refleksji mitograficznej, metanaukowej, historiograficznej, literaturoznawczej, gnostycznej nawet (choć ta kocha raczej triadę). Interdyscyplinarność deklarowana przekształca się tu w interdyscyplinarność praktykowaną, osiągając znakomity efekt metodologiczny. Na pewno można by jeszcze zaproponować autorce niejedną pracę, nad którą mogłaby się pochylić, ale przecież nie pasywna erudycja stanowi cechę tego dzieła. Autorka przytacza tylko to, co jest jej potrzebne w refleksji metodologicznej i analitycznej, a jest to ogrom, który budzi szacunek. Jest to koncepcja na tyle dojrzała i wyraźna, a poza tym ugruntowana w tradycji badawczej, że należy ją bezwzględnie dopuścić do głosu.
Z recenzji wydawniczej Bogusława Bakuły
Przedstawiona książka stanowi, zgodnie z założeniami wstępnymi, nowe, funkcjonalne ujęcie badań porównawczych jako filozofii kultury. Cechują ją oryginalność, nowatorstwo interpretacji, niezwykła wnikliwość analityczna, a zarazem retoryczna i pragmatyczna skuteczność w przekonywaniu do zaakceptowania przedstawianych tu racji. Atrakcyjność naukowa i poznawcza tej książki wynika nie tylko z samej zawartości problemowej i teoretycznej, ale także z faktu, że stawiana w niej hipoteza może być podejmowana i falsyfikowana przez kolejnych badaczy, zainteresowanych odczytaniem wielu innych tekstów kultury w zarysowanej przez autorkę perspektywieZ recenzji wydawniczej Joanny Ślósąrskiej
____________________SPIS TREŚCI___________________
I. Wprowadzenie.................................................. 7
II. Mity i paradygmaty w sferze sakralnej i zdesakralizowanej .......................31
1. Łączność oraz rozdzielność mitów (i paradygmatów)
w perspektywie sacrum ........................................ 33
A. Współistnienie mitów (i paradygmatów) ....................... 36
B. Następstwo mitów (i paradygmatów) .......................... 44
C. Współistnienie oraz następstwo mitów (i paradygmatów)
w Biblii...................................................... 64
2. Łączność oraz rozdzielność (mitów i) paradygmatów
w perspektywie zdesakralizowanej ............................. 68
A. Dwa paradygmaty (i mity) w opisach poszczególnych obszarów rzeczywistości .........................71
a) Zjawiska fizyczne, biologiczne i psychologiczne
jako przedmiot opisu ...................................... 71
b) Kultura w perspektywie mitów i paradygmatów .............. 101
B. Dwa paradygmaty (i mity) w opisach wymiaru czasowego ........ 126
a) Historia indywidualna i zbiorowa ........................... 126
b) Historia nauki i sztuki ..................................... 137
C. Dwa typy konstrukcji tekstów kultury w nauce i sztuce .......... 150
a) Teksty naukowe .......................................... 150
b) Teksty literackie .......................................... 160
III. Porównawcza metoda mityczno-paradygmatyczna wobec literatury .................................165
1. Współistnienie mitów i paradygmatów
w świecie zewnętrznym ........................................ 167
A. Konteksty utworów Tirsa de Moliny i Moliera .................. 167
B. Mity i paradygmaty jako narzędzie Zwodziciela z Sewilli ......... 179
C. Postacie Donjuana Moliera w trybach mitów
i paradygmatów............................................. 207
2. Mity i paradygmaty w świecie wewnętrznym .................... 246
A. Cztery postacie jednej Postaci w Czekając na Godota
Samuela Becketta ........................................... 246
B. Gombrowicza przygody i zdarzenia między mitami
i paradygmatami ............................................ 285
3. Przejścia między mitami i paradygmatami w utworach
Leśmiana i Różewicza ......................................... 340
IV. Komparatystyka jako filozofia kultury .............. 375
Bibliografia ......................................................... 405
Indeks nazwisk...................................................... 423
Abstract............................................................ 432
Pe3K)Me ............................................................. 435
|
