Bitwa, która ostatecznie załamała kolonialne panowanie Hiszpanów w Ameryce Łacińskiej.
Została stoczona 9 grudnia 1824 r. w czasie wojen o niepodległość Ameryki Łacińskiej. Pod wodzą gen. Antonia Jos de Sucre, podkomendnego Simóna Bolwara, pod Ayacucho stanęło do walki ok. 6 tysięcy Wenezuelczyków, Kolumbijczyków, Argentyńczyków, Peruwiańczyków i Chilijczyków przeciwko wojskom hiszpańskim, liczącym 9 tysięcy żołnierzy.
Armia hiszpańska po stracie ponad 2 tysięcy żołnierzy wycofała się z pola bitwy. Wicekról Jos de la Serna i dowodzący Hiszpanami gen. Jos de Canterac dostali się do niewoli. Warunkiem zwycięzców było wycofanie wszystkich żołnierzy hiszpańskich z Peru i Boliwii.

Od autora
Hiszpania i jej kolonie na przełomie xvrn i XIX wieku
Powstanie i organizacja imperium hiszpańskiego
Kryzys imperium i jego reforma
Wojsko w czasach kolonialnych
Wojny o niepodległość
Kreole i Hiszpanie. Kolonie u progu niepodległości
Początki niepodległości kolonii hiszpańskich
Królewskie i patriotyczne siły zbrojne w wojnie o niepodległość
Kampanie wojen o niepodległość
Kampania peruwiańska
Wojna San Martina
Spotkanie w Guayaquil
Kampanie południowo-peruwiańskie i klęska patriotów
Dyktatura i wojna Bolfvara
Bitwa
Kampania Junfn i Ayacucho
Pole bitwy
Armie i dowódcy
Plany bitwy
Przebieg bitwy
Po bitwie
Załącznik
Bibliografia
Wykaz ilustracji