|
Antoni Baraniak, SDB (ur. 1 stycznia 1904 w Sebastianowie, zm. 13 sierpnia 1977 w Poznaniu) - polski duchowny katolicki, salezjanin, kapelan i sekretarz prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda (1933-1948) oraz Stefana Wyszyńskiego (1949-1951), sufragan gnieźnieński (1951-1957), arcybiskup metropolita poznański (1957-1977).
1 września 1917 przyjechał do Oświęcimia i rozpoczął naukę w szkole średniej jako wychowanek salezjański. W 1920 wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Salezjańskiego w Kleczy Dolnej i 28 lipca 1921 złożył pierwszą profesję zakonną. W latach 1921–1924 wysłany na studia filozoficzne w Studentacie Filozoficznym w Krakowie. 30 maja 1924 zdał maturę i 15 marca 1925 złożył śluby wieczyste w Zgromadzeniu Salezjańskim. W latach 1924–1927 pracował jako wychowawca w Kleczy Dolnej, Czerwińsku i Warszawie. Przełożeni zakonni skierowali go na studia teologiczne, które odbył na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie w latach 1927–1931. Święcenia kapłańskie przyjął 3 sierpnia 1930 w kościele Sióstr Karmelitanek w Krakowie z rąk abpa Adama Stefana Sapiehy.
1 września 1933 objął stanowisko sekretarza i kapelana Prymasa Polski, Kard. A. Hlonda. Z chwilą wybuchu II wojny światowej wraz z ks. Kard. Hlondem opuścił terytorium Polski i udał się do Rzymu. Następnie od 9 czerwca 1940 do 1943 mieszkał w Lourdes i od 1943 do 1945 zamieszkał, wraz z kard. Hlondem w klasztorze benedyktyńskim w Hautecombe w Sabaudii. W maju 1945 udał się przez Paryż do Rzymu aby pracować u boku kard. Hlonda.
20 lipca 1945 wraz z Prymasem powrócił do Polski do Poznania. Po śmierci kardynała Hlonda został sekretarzem i kapelanem prymasa Stefana Wyszyńskiego. Pełnił tę funkcję do 26 kwietnia 1951 kiedy to został nominowany biskupem tytularnym teodozjopolitańskim i biskupem sufraganem gnieźnieńskim. Sakrę biskupią otrzymał z rąk Prymasa Tysiąclecia 8 lipca 1951.
W okresie od 1951 do 26 grudnia 1953 pracował w sekretariacie Prymasa Polski, które musiał przerwać ze względu na aresztowanie i uwięzienie. 30 października 1956 zwolniony i ponownie podjął obowiązki kierownika Sekretariatu.
30 maja 1957 mianowany arcybiskupem poznańskim przez papieża Piusa XII i 2 lipca 1957 objął rządy na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Paliusz przyjął 8 września 1958 z rąk inf. Bolesława Filipiaka w Archikatedrze Poznańskiej. 16 listopada 1958 udzielił święceń biskupich ks. Jerzemu Strobie w Gorzowie, który po 20 latach objął Metropolię Poznańską.
23 października 1960 zamknął diecezjalny proces Sługi Bożego Edmunda Bojanowskiego.
W latach 1962-1965 uczestniczył w obradach Soboru Watykańskiego II. Od 16-17 kwietnia 1966 - wraz z całym Episkopatem Polski przeżywał w Poznaniu uroczystości milenijne Chrztu Polski.
1 stycznia 1968 zainaugurował rok Tysiąclecia Biskupstwa Poznańskiego w Bazylice Archikatedralnej. W dniach 29 - 30 czerwca tego roku przewodniczył uroczystościom milenijnym, a 12 października III sesji Synodu Archidiecezji Poznańskiej i koronował obraz Matki Boskiej Różańcowej z kościoła Ojców Jezuitów w Katedrze.
6 grudnia 1972 otrzymał pismo Stolicy Apostolskiej potwierdzające tytuł Metropolitalny dla Archidiecezji Poznańskiej, a 2 czerwca 1974 zostają uwieńczone sukcesem jego długoletnie starania o utworzenie Papieskiego Wydziału Teologicznego w Poznaniu.
Po długotrwałej i ciężkiej chorobie zmarł 13 sierpnia 1977, pochowany w podziemiach Bazyliki Archikatedralnej pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu.
Zawołanie biskupie: da mihi animas - caetera tolle
Wielka jest moja radość, że mogę dzisiaj przybyć do grodu Przemysława... Przybywałem tutaj po wielokroć, zwłaszcza w okresie pasterzowania Metropolity Poznańskiego śp. Antoniego Baraniaka, którego pasterskie męstwo, wielką pokorę i Bogu znane zasługi otaczamy zawsze głęboką czcią. (Jan Paweł II, Poznań 20.06.1983)
Na uwagę zasługuje fakt współudziału Antoniego Baraniaka w ocaleniu Kościoła w Polsce od zależności od komunistów. 25 września 1953r, kiedy UB aresztowało Kardynała Wyszyńskiego tajniacy umieścili w więzieniu śledczym na Mokotowie także biskupa Baraniaka Przesłuchiwał go kapitan Władysław Zdanowicz. Chciał uzyskać informacje o udziale Biskupa w działalności politycznej Episkopatu Polski. Chodziło o wydobycie zeznania przeciwko kardynałowi Wyszyńskiemu. Na tej podstawie komuniści chcieli kard.Wyszyńskiemu wytoczyć proces o zdradę państwa i działalność kontrrewolucyjną. Baraniak był torturowany, jednak nie uzyskano żadnych informacji. Wyszyński nad trumną Baraniaka powiedział: "Na nim skupiły się główne oskarżenia. Temu zawdzięczałem względny spokój w moim odosobnieniu." (chodzi o czas, kiedy Wyszyński był więziony). Arcybiskup Stanisław Gądecki ( dziś obejmuje funkcję, którą kiedyś pełnił Antoni Baraniak - jest Arcybiskupem Archidiecezji poznańskiej) tak mówi o roli swego poprzednika: "Gdyby Arcybiskup Baraniak się załamał, gdyby oskarżono wówczas prymasa, Kościół w Polsce byłby totalnie zniewolony i nie wydałby przyszłego papieża." Baraniak wrócił na wolność w 1956r.
|
