Nowoczesność i regionalizm w twórczości Augusta Scholtisa

2004 | O literaturze obcej | praca zbiorowa | | Niemcy

red. GRAŻYNA SZEWCZYK

294 s., 170x240 mm, 680 g

oprawa broszurowa twarda

wklejki

summ., Zsfg.

Katowice, 2004

ISBN/ISSN 83-[zasłonięte]-1320-2

Index 60.91-991

Recenzja książki ukazała się w „Studiach Niemcoznawczych” * „Studien zur Deutschkunde”. T. XXXI, Warszawa 2005 r.

Prezentowana publikacja poświęcona jest życiu i twórczości niemieckiego pisarza i publicysty Augusta Scholtisa (1[zasłonięte]901-19). Niestety, spuścizna tego twórcy, piszącego bardzo obrazowym, dynamicznym i nowoczesnym językiem, nie została dobrze utrwalona w świadomości ani polskich, ani niemieckich czytelników i to nie tylko ze względu na brak przekładów, ale także ze względu na trudną podejmowaną tematykę - skomplikowana sytuacja społeczna i narodowościowa w latach dwudziestych XX wieku. Książki Scholtisa stanowiły próbę odejścia od mitologizacji historii Górnego Śląska.

Inspiracją do powstania Nowoczesności i regionalizmu... była konferencja zorganizowana w Lubowicach we wrześniu 2001 roku z okazji stulecia urodzin pisarza.

To pierwszy w języku polskim tom - dlatego tym cenniejszy - poświęcony pisarzowi, który Niemców i Polaków uczył nowego myślenia politycznego, który odżegnywał się od nacjonalizmów i demagogii polityków.

August Scholtis (ur. 7 sierpnia 1901 w Bolacicach, zm. 26 kwietnia 1969 w Berlinie) – był niemieckim pisarzem.

Życie[edytuj]

August Scholtis urodził się w Bolacicach, w tzw. Kraju hulczyńskim, na Górnym Śląsku, na terenie który przypadł po pierwszej wojnie światowej nowo utworzonej Czechosłowacji. Wywodził się z rodziny chłopskiej, od lat osiadłej w Bolacicach. Ukończył jedynie szkołę powszechną, a następnie zdobył zawód murarza. Jednak poprzez samo dokształcanie się doszedł do stanowiska zarządcy dóbr krzyżanowickich księcia Karola Lichnowskiego.

Później pracował w różnych instytucjach jako biurokrata, by w roku 1929 przenieść się do Berlina jako pisarz i żurnalista. Tam w niedługim czasie powstała powieść Ostwind, która w 1932 roku wywołała sensację na rynku książek. Poruszona tam tematyka powstań śląskich i bohatera książki Kacpra Teofila Kaczmarka wniosła nową jakość do literatury. Następnie ukazały się powieści Baba i jej dzieci oraz Jaś, lotnik. Ówczesna krytyka chwaliła naturalny talent pisarski Scholtisa i jego niezwykłą moc dobitnego przekazu treści.

W okresie narodowego socjalizmu publikował w prasie, będąc jednak w 1941 roku mocno atakowany przez cześć pisarzy niemieckich za niektóre wątki z jego twórczości, które nie pasowały do rządzącej wówczas idei.

Po II wojnie światowej nie mógł się przebić ze swoją literaturą regionalną (Heimatliteratur) na nowy rynek powieściopisarski. Następnie, w 1959 spisał jeszcze swoją autobiografię Jeden Pan z Bolacic i otrzymał nagrodę imienia Andreasa Gryphiusa, którą przyznaje się autorom poruszającym zagadnienia historii i kultury niemieckiej w Europie środkowej, wschodniej i środkowowschodniej i dążącym do pojednania między Niemcami a ich sąsiadami.

W początku lat '60 Scholtis zaangażował się szerzej w działalność na rzecz pojednania z Czechosłowacją i Polską i sporządził popularną relację z podróży do tych krajów, w której dosyć ciepło odnosił się do osiągnięć władzy ludowej.

August Scholtis zmarł 26 kwietnia 1969 roku w Berlinie. Jego spuścizna znajduje się w oddziale rękopisów Miejskiej i Powiatowej Biblioteki w Dortmundzie.

Twórczość[edytuj]

    * Nachruf (1927)

    * Ostwind (1932)

    * Baba und ihre Kinder (1934)

    * Jaś, der Flieger (1935)

    * Das Eisenwerk (1938)

    * Schlesischer Totentanz. Erzählungen (1938)

    * Die mährische Hochzeit (1940)

    * Die Begegnung. Zwei Erzählungen (1940)

    * Die Fahnenflucht (1948)

    * Die Zauberkrücke (1948)

    * Ein Herr aus Bolatitz (1959)

    * Reise nach Polen. Ein Bericht (1962)

    * Schloß Fürstenkron, hrsg. Horst Bienek (1987)

    * August Scholtis: Erzählungen, Dramen, Romane. oprac. Joachim J. Scholz. (Berlin 1991/1992)

    * August Scholtis: Briefe, Teil I und II. oprac. Joachim J. Scholz. Berlin (1991/1992)

    * August Scholtis: Feuilletonistische Kurzprosa. oprac. Joachim J. Scholz (Berlin 1993)