Pierwsze wersje powieści opublikowała pisarka w prasie w latach 1928-29 pt. "Domowe progi" i "Kłopoty pani Barbary". Zamierzała pokazać, skąd wyszło i dokąd zmierza jej pokolenie, w losach Bogumiła i Barbary pokazując losy zdeklasowanego ziemiaństwa, a poprzez życie ich córki Agnieszki, jej męża Marcina Śniadowskiego ich środowisko - genealogię inteligencji międzywojennej, silnie naznaczonej przekonaniami lewicowymi, pokolenie, które wywalczyło Polsce niepodległość. W opisach życia Kalińca dała też znakomity obraz pozytywizmu w wydaniu prowincjonalnym, pokazując, jak w Polsce rodził się kapitalizm w różnych jego odmianach. Noce i dnie to także powieść o rodzinie, miłości i małżeństwie. Pokazując losy zwykłej, tuzinkowej rodziny, Dąbrowska opisała swych bohaterów z niezwykłą precyzją rysunku psychologicznego, czyniąc z Barbary i Bogumiła postacie, które tworzą jedną z najbardziej rozpoznawalnych par w literaturze polskiej.