Opis:
Współczesny świat biznesu to świat wędrującego kapitału inwestycyjnego, krążącego coraz szybciej dzięki postępującej globalizacji i integracji regionalnej. Rosnące umiędzynarodowienie biznesu i narastające przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych powodują potrzebę wypracowania instrumentów wspomagających decyzje lokalizacyjne. Chodzi tu zarówno o decyzje towarzyszące powstawaniu nowych podmiotów gospodarczych, poszukujących możliwie najlepszych miejsc do prowadzenia działalności gospodarczej, jak i o decyzje dotyczące podmiotów gospodarczych, które z rożnych powodów dokonują regulacji swojej lokalizacji lub rozwoju przestrzennego.
Pojawia się zatem potrzeba stworzenia podstaw ujednoliconej analizy walorów lokalizacyjnych różnych regionów świata, co pozwoli zarazem na dokonanie wstępnej selekcji potencjalnych lokalizacji z uwzględnieniem specyfiki sektorowej oraz nadzwyczajnych rozwiązań stosowanych przez poszczególne państwa i regiony w celu pozyskania inwestorów zagranicznych i pobudzenia rozwoju przedsiębiorczości. Istnieje też potrzeba wypracowania metodyki pomiaru atrakcyjności inwestycyjnej regionów należących do różnych państw. Z uwagi na różnice i trudności z porównywalnością danych o tych regionach najbardziej obiecujące wydaje się podjęcie próby waloryzacji regionalnej atrakcyjności inwestycyjnej dla regionów statystycznych państw należących do Unii Europejskiej. Przemawia za tym unifikacja przepisów prawnych w obrębie Wspólnoty, jak również to, że Unia Europejska stanowi w globalnej gospodarce region ekonomiczny. W Instytucie Przedsiębiorstwa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie od 2002 r. są prowadzone badania nad atrakcyjnością inwestycyjną Polski we wszystkich skalach - od gminy przez powiaty i podregiony do województw.
Celem niniejszego badania jest ocena atrakcyjności inwestycyjnej regionów UE ze szczególnym uwzględnieniem polskich województw. Stawiamy tezę, że im wyżej rozwinięty jest region, tym wyższa jest jego atrakcyjność inwestycyjna. Zakładamy także, że na atrakcyjność inwestycyjną ma wpływ przeszłość danego terytorium. Wcześniejsze nagromadzenie zasobów kapitałowych i ludzkich ułatwia przezwyciężenie recesji regionów problemowych typu przemysłowego. Trudniej natomiast zahamować lub odwrócić negatywne tendencje rozwojowe w przypadku regionów rolniczych.
Pracę otwiera rozdział autorstwa P. Bartoszczuka i K. Zawodzińskiego, stanowiący wynik przeglądu literatury pod kątem podstaw terminologicznych zagadnień podejmowanych w opracowaniu (konkurencyjność, atrakcyjność, potencjał rozpatrywane w ujęciu przestrzennym i odnoszące się przedmiotowo do inwestycji). Autorzy dokonali oceny dotychczasowego stanu wiedzy, poszukując jednocześnie odpowiedzi na pytanie, czy metodyka badawcza wypracowana przez zespół pracowników i współpracowników Instytutu Przedsiębiorstwa stanowi novum w skali międzynarodowej i czy może być podstawą rozpoczęcia dyskusji naukowej oraz merytorycznej współpracy międzynarodowej.
Drugi rozdział, autorstwa H. Godlewskiej-Majkowskiej i P. Zarębskiego, stanowi prezentację wyników parametryzacji atrakcyjności inwestycyjnej regionów europejskich, dokonanej przez H. Godlewską-Majkowską (kierownik zespołu) i M. Czerneckiego przy współpracy z P. Zarębskim. W rozdziale tym ukazano przestrzenne zróżnicowanie potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej regionów szczebla makroregionalnego (NUTS 1) i wojewódzkiego (NUTS 2) dla wszystkich regionów. Wskaźniki oparto na danych dostępnych dla co najmniej 95% wszystkich regionów UE. Poddano analizie związki potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej z poziomem rozwoju gospodarczego i strukturą gospodarki. Biorąc pod uwagę fakt, że obecnie rośnie znaczenie korzyści zewnętrznych lokalizacji, w rozdziale tym przeprowadzono parametryzację i analizę zróżnicowania przestrzennego potencjału inwestycyjnego regionów. Autorzy pragnęli odpowiedzieć na pytanie, czy zachodzi związek logiczny pomiędzy potencjałem inwestycyjnym a atrakcyjnością inwestycyjną regionów, do czego wykorzystali autorską metodykę pomiaru obu zjawisk.
Pomiar atrakcyjności inwestycyjnej regionów w ujęciu międzynarodowym napotyka na wiele ograniczeń wynikających z dostępu do porównywalnych danych. Dlatego chcąc pokazać bardziej szczegółowo wpływ specyfiki regionów na atrakcyjność inwestycyjną dla konkretnych rodzajów działalności, w trzecim rozdziale pracy zaprezentowano wyniki badań H. Godlewskiej-Majkowskiej oraz A. Komor nad atrakcyjnością inwestycyjną dla sektora motoryzacyjnego na przykładzie polskich regionów, uwzględniając także poziom lokalny tych analiz. Wybór sektora motoryzacyjnego jako ujęcia sektorowego analizy atrakcyjności inwestycyjnej został podyktowany dużym umiędzynarodowieniem bezpośrednich inwestycji w tym sektorze, jak również jego podatnością na efekty zewnętrzne lokalizacji.
Rozwinięcie tego wątku znajduje się w rozdziale czwartym, autorstwa M. Typy, w którym autorka ukazuje rolę specjalnych stref ekonomicznych w modyfikacji atrakcyjności inwestycyjnej regionów i ich wpływ na inwestorów, ze szczególnym uwzględnieniem Polski i Czech. Ostatnią część publikacji stanowi zakończenie, autorstwa H. Godlewskiej-Majkowskiej.
W niniejszej pracy została wykorzystana metoda wagowo-korelacyjna, na bazie której powstały autorskie kartogramy, służące do interpretacji roli czynnika przestrzennego w kształtowaniu atrakcyjności inwestycyjnej europejskich regionów. Jest to pierwsza tego typu praca w Polsce. Również w międzynarodowej literaturze naukowej nie ma opublikowanych prac naukowych odnoszących się stricte do atrakcyjności inwestycyjnej wszystkich regionów UE. Są prace na temat konkurencyjności wybranych regionów, nie ukazują one jednak podstaw naukowych analizy, względnie prace dotyczące wybranych aspektów rozwoju regionalnego (np. rozwoju regionów poprzemysłowych). Stąd niniejsza praca ma charakter propozycji naukowego rozwiązania problemu waloryzacji atrakcyjności inwestycyjnej regionów z perspektywy międzynarodowej, z jednoczesnym zastosowaniem wyników niniejszej pracy do oceny przewag konkurencyjnych, pozycji konkurencyjnej oraz szans i zagrożeń rozwoju regionalnych rynków inwestycyjnych.
Wstęp
Konrad Zawodziński, Paweł Bartoszczuk
1. Atrakcyjność inwestycyjna a konkurencyjność regionu
Wstęp (Konrad Zawodziński)
1.1. Konkurencyjność regionu a rozwój zrównoważony (Paweł Bartoszczuk)
1.2. Jak mierzyć pozycję konkurencyjną regionu? (Paweł Bartoszczuk)
1.3. Rankingi atrakcyjności inwestycyjnej i konkurencyjności regionów europejskich przygotowane przez praktykę gospodarczą (Konrad Zawodziński)
1.4. Opracowania naukowe dotyczące atrakcyjności inwestycyjnej i konkurencyjności regionów (Konrad Zawodziński)
1.5. Próby pomiaru konkurencyjności regionów poszczególnych krajów (Konrad Zawodziński)
Podsumowanie (Konrad Zawodziński)
Patrycjusz Zarębski, Hanna Godlewska-Majkowska
2. Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski na tle UE
Wstęp (Patrycjusz Zarębski)
2.1. Wprowadzenie metodyczne (Patrycjusz Zarębski)
2.2. Potencjalna atrakcyjność inwestycyjna regionów Unii Europejskiej (Patrycjusz Zarębski)
2.3. Przestrzenne zróżnicowanie atrakcyjności inwestycyjnej regionów UE (Patrycjusz Zarębski)
2.4. Poziom rozwoju i struktura gospodarki a atrakcyjność inwestycyjna regionów europejskich (Hanna Godlewska-Majkowska)
2.5. Potencjał inwestycyjny regionów europejskich a atrakcyjność inwestycyjna (Patrycjusz Zarębski)
Podsumowanie (Hanna Godlewska-Majkowska, Patrycjusz Zarębski
Hanna Godlewska-Majkowska, Agnieszka Komor
3. Atrakcyjność regionów dla inwestycji w sektor motoryzacyjny
Wstęp
3.1. Uwarunkowania lokalizacyjne przedsiębiorstw sektora motoryzacyjnego
3.2. Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski dla sektora motoryzacyjnego
Podsumowanie
Magdalena Typa
4. Polskie specjalne strefy ekonomiczne na tle stref działających w innych krajach Unii Europejskiej
Wstęp
4.1. Strefy ekonomiczne - ujęcie teoretyczne
4.2. Strefy ekonomiczne a polityka spójności i pomoc państwa w Unii Europejskiej
4.3. Strefy uprzywilejowania gospodarczego w krajach Unii Europejskiej
4.4. Strefy uprzywilejowania gospodarczego na przykładzie Polski i Czech
Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków
|
