ARYSTOTELES- zestaw

1. ETYKA WIELKA - POETYKA

2. ZACHĘTA DO FILOZOFII - FIZYKA

Arystoteles urodził się, pracował i umarł. Tak inny wielki filozof, Martin Heidegger, streścił życie tego myśliciela i naukowca, zwanego także Stagirytą (od miejsca urodzenia, Stagiry), albo po prostu Filozofem (z gr. phileo – kochać, sophos – mądrość) z racji jego najwyższej filozoficznej rangi. Uczeń Platona i członek jego Akademii, po śmierci mistrza założył własną szkołę, Lykeion, od której nazwę biorą dzisiejsze licea. Perypatetycy (gr. słowo peripatos oznacza przechadzanie się, a współtowarzysze z Lykeionu prowadzili dyskusje, spacerując) zajmowali się nie tylko filozofowaniem, ale też badaniami przyrodoznawczymi i eksperymentami. Świat interesował ich w każdym aspekcie: zarówno teoretycznym, jak i fizycznym.

Stąd pierwsza odsłona Arystotelesa powinna obejmować jedno i drugie – filozofię i fizykę.
Zachęta do filozofii to odwołanie do naszego zmysłu przyjemności. Nie ma bowiem większej rozkoszy, jak dowodzi Filozof, niż myśleć i badać. Wykształcona, poszukująca i wrażliwa dusza jest szczęśliwa niczym zdrowe i sprawne ciało.
Fizyka, słynne i kontrowersyjne dzieło Arysotelesa, pozwala poznać wyobrażenie starożytnych o świecie natury. Przedmiotem fizyki jest wszystko, co wiąże się z ciałem, powstawaniem, ruchem i zmianą, co składa się na kipiące bogactwo świata naturalnego, jakby domagając się uporządkowania w perypatetyckich ogrodach. Wywody i opisy są wyrazem fascynacji złożonością natury i jej tworów, szczególnie zjawiska ruchu. Zdają też sprawę z naszego doświadczenia natury, ze sposobu, w jaki przedstawia się ona naszemu zdrowemu rozsądkowi.

Wszyscy ludzie mogliby się zgodzić, że mądrość powstaje z wiedzy i z poszukiwania rzeczy, które filozofia umożliwia nam objąć; a więc powinniśmy bez wahania zająć się filozofią.

Etyka wielka podejmuje zagadnienia powtarzające się w greckiej refleksji nad ludzkim działaniem i życiem, a dziś wracające także w dyskursie popularnym oraz psychologicznym: czym jest szczęście, przyjaźń, umiar, nadmiar, niedostatek, rozróżnianie dobra i zła. Filozof zastanawia się, jak kierować namiętnościami i pragnieniami, rozważa poszczególne dobra i cnoty. Z ujmującą prostotą pisze o panowaniu nad sobą – odwiecznym ludzkim kłopocie – ale też o życzliwości dla siebie samego, przyjaźni z samym sobą. I jak się wydaje, to właśnie Arystoteles powołał do życia słowo ehtikos.

Poetyka zasłynęła w kulturze popularnej dzięki Umberto Eco i jego Imieniu róży. Istotnie, Arystoteles z pewnością napisał więcej niż to, co doczekało naszych czasów, tj. traktat na temat tragedii. W zaginionej księdze Poetyki na temat komedii znalazły się m.in. rozważania o śmieszności i o katharsis. Ocalałe fragmenty – dotyczące tylko tragedii - są jednak niezwykłe. Pozwalają śledzić pierwsze analizy języka i stylu oraz pierwsze ustalenia na temat krytyki literackiej.

Piękno bowiem polega na [odpowiedniej] wielkości i porządku. Przede wszystkim należy wiedzieć, że każda umiejętność czy zdolność posiada jakiś cel, a jest nim dobro.