Akcja Arcanii rozgrywa się dziesięć lat po Zmierzchu bogów (dodatek do trzeciej części Gothika), w którym Bezimienny, widząc zbliżający się wielkimi krokami konflikt pomiędzy przywódcami odbitej z rąk orków Myrtany, postanowił kolejny raz interweniować. Wskutek tych wydarzeń, heros objął wreszcie samodzielne rządy nad zjednoczonymi krainami i obwołał się królem, przybierając imię Rhobara III. Gracz wciela się w nową postać, która także zwana jest Bezimiennym i pragnie zemścić się na władcy za to, że ten najechał jej wioskę położoną na niewielkiej wysepce Feshyr i wymordował jej wszystkich mieszkańców. Właściwa zabawa wiąże się z eksploracją kolejnych obszarów znacznie większej Argaanii, a w dokonaniu zemsty głównemu bohaterowi pomaga między innymi znany z poprzednich odsłon cyklu Diego.
W trakcie zabawy sterowana przez gracza postać zajmuje się przede wszystkim staczaniem dużej ilości walk z potworami (m.in. gobliny, wielkie osy, orkowie, cieniostwory, pełzacze, węże) oraz inteligentnymi przeciwnikami. W zależności od obranej klasy postaci potyczki mogą przybierać formę szybkich wymian ciosów w połączeniu z unikami (wojownik), bezpiecznego ostrzeliwania wrogów z odległości (łucznik) lub rażenia przeciwników różnorakimi zaklęciami (mag). W miarę upływu czasu główny bohater przybiera na sile, odblokowując nowe zdolności z kilku różnych grup (m.in. seria ciosów, zaklęcie morza ognia, umiejętność zaskakiwania wrogów). Istotny wpływ na możliwości bojowe Bezimiennego ma też jego ekwipunek, pozyskiwany od wrogów, nabywany od kupców lub wytwarzany we własnym zakresie. W tym ostatnim przypadku wymagane jest dysponowanie właściwymi recepturami lub planami, jak również potrzebnymi do stworzenia danego przedmiotu składnikami.
Fabuła gry ma dość liniowy charakter, wymuszając na graczu odwiedzanie lokacji w ustalonej kolejności. W celu odblokowania kolejnego obszaru świata wymagane jest zazwyczaj udzielenie komuś pomocy czy też pozbycie się grupy przeciwników. Co ciekawe, niektóre główne questy można zaliczać na kilka sposobów. Nie brakuje także licznych zadań pobocznych oraz misji związanych z odnajdywaniem różnego rodzaju sekretów (m.in. posążków Innosa i zapomnianych grobów).
Arcania: Gothic 4 używa silnika graficznego o nazwie Vision Engine, napędzającego takie tytuły jak The Settlers 7: Droga do Królestwa czy Helldorado. Główny bohater jest obserwowany z perspektywy trzeciej osoby.
Ważną cechą gry jest to, iż kamera automatycznie oddala się od Bezimiennego każdorazowo po rozpoczęciu nowej walki, pozwalając na ogarnięcie sytuacji na polu bitwy. Główny bohater w trakcie swojej przygody odwiedza wiele ciekawych zakątków Argaanii, między innymi położone przy klifie miasto Stewark, rozległe tereny Srebrowodu, zdradliwe bagna czy też zamieszkiwaną przez dzikie bestie dżunglę
