Kancjonał (łac. canticum - monolog, pieśń; lub średniowiecznie cantionale) - - w XIV w., zbiór popularnych kościelnych pieśni religijnych lub śpiewów liturgicznych - kantyk i kantyczek. Nazwa, z czasem zastąpiona przez bardziej spopularyzowaną: "Kantyczki".

Określenie używane główne w Niemczech i Czechach od połowy XV wieku. Początkowo kancjonałem był zbiór śpiewów liturgicznych, jednak później zamieszczano w nim również inne śpiewy religijne, przede wszystkim chorały luterańskie.