 |
| |
Roman Baron
NAD OLZĄ I OSTRAWICĄ
DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNO-WYCHOWAWCZA I OŚWIATOWA
TOWARZYSTWA SZKOŁY LUDOWEJ
W ZAGŁĘBIU OSTRAWSKO-KARWIŃSKIM
(1894 — 1919)
rok wyd. 2006, stron 150, bibliografia, tab., mapy, przypisy,
oprawa miękka foliowana, format ok. 23,5 cm x 16,5 cm
Z notatki wydawniczej :
Książka podejmuje pomijany dotąd w badaniach historycznych problem badawczy,
jakim jest działalność galicyjskiego Towarzystwa Szkoły Ludowej (TSL) na Kresach Południowo-Zachodnich.
Na podstawie zgromadzonego w Polsce i Republice Czeskiej materiału archiwalnego, prasy z przełomu XIX i XX wieku
oraz literatury przedmiotu, w dużym stopniu udało się odtworzyć tę działalność znanego w swoim czasie towarzystwa
oświatowego, założonego w Krakowie w celu uczczenia setnej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.
W czasie prezesury Ernesta Bandrowskiego, który stanął na czele TSL po zgonie Adama Asnyka, Towarzystwo zakładało
i utrzymywało na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Moraw polskie szkoły, wspierało budowę Domu Polskiego
w Morawskiej Ostrawie, powstawanie kół miejscowych oraz ruch teatralny i czytelniczy.
Wspólnie z Macierzą Szkolną dla Księstwa Cieszyńskiego powołało do życia Gimnazjum Realne im. Juliusza Słowackiego w Orłowej (1909)
– późniejszą kuźnię miejscowej polskiej inteligencji. Tym poczynaniom, w jednym z głównych regionów przemysłowych Austro-Węgier,
w dodatku na czesko-niemiecko-polskim pograniczu językowym, przyświecała idea podtrzymywania tożsamości narodowej,
i to zarówno wśród wielotysięcznej rzeszy polskich imigrantów z Galicji (region ostrawski), jak również – aczkolwiek na mniejszą skalę
– wśród autochtonicznej ludności polskiej (region karwiński).
Grupą osób zainteresowanych tą publikacją mogą być naukowcy zajmujący się szeroko rozumianą historią regionalną,
dziejami oświaty, problematyką narodową oraz Polonią, i to zarówno z Polski, jak i z Republiki Czeskiej.
Ze wstępu :
Działalność galicyjskiego Towarzystwa Szkoły Ludowej (TSL) na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Moraw
nie znalazła jak dotąd należnego odbicia w historiografii. Pozostawała w zasadzie na marginesie zainteresowań badaczy,
którzy zajmowali się nią jedynie w ramach szerszych studiów. Dotychczas nie powstała na jej temat monografia ani nawet odrębne studium.
Powyższy stan nie znajduje jednak uzasadnienia, jeśli się weźmie pod uwagę rolę, jaką od końca XIX wieku aż do powstania
państwa czechosłowackiego odegrało TSL w podtrzymywaniu tożsamości narodowej Polaków na Kresach Ostrawskich.
Celem niniejszej pracy będzie zatem próba przedstawienia głównych zamierzeń i dokonań TSL w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim.
W związku z tą problematyką nasuwa się szereg pytań. Na przykład: Jakie były uwarunkowania przeniesienia idei TSL nad Olzę i Ostrawicę?
Jak należy ocenić wyniki tutejszej społeczno-wychowawczej i oświatowej działalności Towarzystwa?
Czy dochodziło do współpracy z innymi lokalnymi polskimi organizacjami?
Jak z perspektywy TSL układały się stosunki między miejscową ludnością czeską, polską i niemiecką?
Próbując odpowiedzieć na zadane tu pytania, oparłem się w całej rozprawie w głównej mierze na dotąd niewykorzystywanym materiale źródłowym,
znajdującym się w dwu archiwach w Republice Czeskiej, a mianowicie — w Krajowym Archiwum w Opawie (Zemsky archiv Opava)
i w Archiwum Miasta Ostrawy (Archiv mesta Ostravy). Materiał tutaj wykorzystany nie był jak dotąd cytowany w literaturze przedmiotu
(dotyczy to także prac poświęconych bezpośrednio działalności TSL)...
SPIS TREŚCI :
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I: Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim (1894—1919)
1. Struktura organizacyjna
2. Działalność oświatowa
a) Czytelnie
b) Odczyty
c) Problematyka szkolna
3. Amatorski ruch teatralny
Rozdział II: Szkolnictwo Towarzystwa Szkoły Ludowej na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Moraw (1902—1919)
1. Szkolnictwo ludowe (1902—1919)
a) Szkoły na Morawach (1902—1919)
b) Szkoły na Śląsku Cieszyńskim (1909—1919)
2. Szkolnictwo wydziałowe (1908—1919)
3. Szkolnictwo zawodowe (1903—1919)
Rozdział III: Współpraca Towarzystwa Szkoły Ludowej z Macierzą Szkolną dla Księstwa Cieszyńskiego
1. Współpraca organizacyjna
2. Współdziałanie w dziedzinie szkolnictwa
a) Gimnazjum realne w Orłowej (1909—1919)
b) Szkoła wydziałowa w Polskiej Ostrawie (1918—1919)
3. Przejęcie dorobku Towarzystwa Szkoły Ludowej na Kresach Ostrawskich
Zakończenie
Bibliografia (wybór)
Spis tabel
Spis map
Shrnuti
Zusammenfassung
Summary
SPIS TABEL :
Tabela 1. Liczba sztuk wystawionych przez teatry amatorskie wybranych towarzystw działających na Śląsku Cieszyńskim
i pograniczu morawskim w latach 1896—1918
Tabela 2. Liczba uczniów w szkołach ludowych TSL na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Moraw (1902—1919)
Tabela 3. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Ludowej im. M. Konopnickiej w Morawskiej Ostrawie (1902—1919)
Tabela 4. Liczba uczniów na początku i na końcu roku szkolnego w klasach I—V
w Polskiej Szkole Ludowej im. M. Konopnickiej w Morawskiej Ostrawie (1905/1906—1907/1908)
Tabela 5. Plan nauczania w Polskiej Szkole Ludowej im. M. Konopnickiej w Morawskiej Ostrawie (pierwsze półrocze roku szkolnego 1915/1916)
Tabela 6. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Ludowej im. Władysława Jagiełły w Przywozie (1908—1919)
Tabela 7. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Ludowej im. Józefa Poniatowskiego w Mariańskich Górach (1909—1920)
Tabela 8. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Ludowej im. Cesarza Franciszka Józefa w Witkowicach (1909—1921)
Tabela 9. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Ludowej w Hermanicach (1909—1919)
Tabela 10. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Ludowej w Radwanicach (1909—1919)
Tabela 11. Liczba uczniów w Polskiej Szkole Wydziałowej Męskiej im. M. Konopnickiej w Morawskiej Ostrawie (1908—1919)
Tabela 12. Tygodniowy rozkład lekcji w kl. I Polskiej Szkoły Wydziałowej Męskiej w Morawskiej Ostrawie w roku szkolnym 1908/1909
Tabela 13. Liczba uczennic w Polskiej Szkole Wydziałowej Żeńskiej im. M. Konopnickiej w Morawskiej Ostrawie (1909—1920)
Tabela 14. Liczba uczniów w Polskiej Uzupełniającej Szkole Przemysłowej w Morawskiej Ostrawie (1903—1919)
Tabela 15. Liczba uczniów w Polskiej Uzupełniającej Szkole Przemysłowej w Przywozie (1911—1919)
Tabela 16. Liczba uczniów w gimnazjach austriackiej części Śląska (1909—1914)
SPIS MAP :
Mapa 1. Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim (1894—1919)
Mapa 2. Szkolnictwo Towarzystwa Szkoły Ludowej w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim (1902—1918)
Mapa 3. Polskie szkolnictwo ludowe w Zagłębiu Ostrawsko—Karwińskim na początku XX wieku
KAŻDY OFEROWANY EGZEMPLARZ JEST SPRAWDZANY
W CELU WYKLUCZENIA EWENTUALNYCH
DEFEKTÓW DRUKARSKICH !
ZAPRASZAM DO PRZEJRZENIA PEŁNEJ OFERTY KSIĘGARNI E-KODEKS !!!
W przypadku dodatkowych pytań proszę przesłać wiadomość.
|
|
|
|
|
|
