Żywoty sofistów
Flawiusz Filostratos

Rok wydania: 2008
Nr wydania: I
Liczba stron: 147
Okładka: miękka

Przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Marian Szarmach.

Wśród pism jednego z głównych przedstawicieli Drugiej Sofistyki Filostratosa Starszego (ok. 178-248) związanego z kręgiem intelektualistów skupiających się wokół Julii Domny, żony Septymiusza Sewera, znajdują się też Żywoty sofistów. Ty­tuł ów pochodzi z Księgi Suda, gdzie wymienione zostały biosophiston, sam autor natomiast pisze na początku swego dzieła: tous [...] sophistas enegrapsa. Podzielił ich na dwie księgi, w których pomieścił 58 żywotów. Trzynaście z nich przedsta­wia sofistów dawnych, z okresu Grecji niepodległej, którzy zostali nazwani praw­dziwymi, pozostałe są portretami reprezentantów Drugiej Sofistyki. Uważa się je za źródło naszych wiadomości o tych właśnie przedstawicielach pochrystusowej wymowy. Dzieło to Filostratos zadedykował „najdostojniejszemu konsulowi Antoniosowi Gordianowi", który został po śmierci Aleksandra Sewera w roku 238 cesarzem, jego konsulat w Afryce przypadł na rok 229. Między tymi datami po­wstały więc owe Żywoty. Autor zatrzymuje się w nich najdłużej przy „gwiazdach" Drugiej Sofistyki, starając się nakreślić barwnie ich portrety.
Zbiór Żywotów Filostratosa po pierwszej lekturze sprawia wrażenie nieusystematyzowanego i bałaganiarskiego, bo autor, prezentując sofistów, pominął cho­ciażby takich, jak Plutarch, w którego dorobku znalazły się przecież też deklamacje retoryczne, Lukian i Maksymos z Tyru. Kiedy przyjrzymy się jednak bliże tym, których przedstawił, to wydawać się może, że podzielił sofistykę grecką n cztery zasadnicze etapy. Pierwszym jest ta przedchrystusowa, filozoficzna, d której zaliczył też nieuprawiających wszak filozofii tak wspaniałych retorów ja Isokrates i Ajschines, podkreślając szczególną rangę tego drugiego. Był bowiem „pierwszym, który improwizując z dużą swadą i w sposób wręcz boski, zasłużył sobie na pochwały. Takie wspaniałe przemawianie nie było bowiem praktykowane w ćwiczeniach sofistów i zaczęło się od Ajschinesa mówiącego jakby z boskiego natchnienia, podobnie jak wypowiadający wyrocznie. [...] W jego w mowie były blask jasności, pełna wdzięku uroczystość, uroda słowa połączone z maestrią ...". Ponieważ improwizacja jest dla Filostratosa szczytem kunsztu retorycznego, dlatego też uważa twórczość Ajschinesa za krok milowy w rozwoju sofistyki. Drugim jej etapem są mowy źli początku II wieku, a więc przeć wszystkim Niketesa ze Smymy działającego w czasach Nerona, którego uczniem był Pliniusz Młodszy. Ów Niketes, „otrzymawszy wykształcenie od znajdując się wówczas w ciasnym zaułku retoryki, ufundował jej wspaniałe bramy"

SPIS TREŚCI:

Wstęp..........................................................................................9
Literatura...................................................................................19
KSIĘGAI...................................................................................21
1/1 Eudoksos z Knidos...............................................................24
1/2 Leon z Bizancjum.................................................................25
1/3 Dias z Efezu.........................................................................26
1/4 Kameades z Aten..................................................................27
1/5 Filostratos z Egiptu...............................................................27
1/6 Theomnestos z Naukratis.....................................................28
1/7 Dion z Prusy........................................................................28
1/8 Faworinos z Arelate..............................................................30
1/9 Gorgiasz z Leontinoj.............................................................33
1/10 Protagoras z Abdery............................................................35
1/11 Hippiasz z Elidy.................................................................36
1/12 Prodikos z Kos....................................................................37
1/13 Polos z Akragas...................................................................38
1/14 Trazymach z Chalcedonu....................................................39
1/15 Antyfont z Ramnos.............................................................39
1/16 Kritias................................................................................41
1/17 Isokrates............................................................................43
1/18 Ajschines............................................................................46

1/19 Niketes ze Smyrny..............................................................49
1/20 Isajos z Asyrii......................................................................51
1/21 Skopelianos z Kladzomenoj.................................................53
1/22 Dionizjos z Miletu..............................................................59
1/23 Lollianos z Efezu................................................................63
1/24 Markos z Bizancjum.......................................................... 64
1/25 Polemon z Laodycei.......................................................... 66
1/26 Sekundos z Aten................................................................ 76

KSIĘGA II.................................................................................79
II/l Herodes Attyk............................,........................................79
II/2 Teodot.................................................................................93
II/3 Arystokles z Pergamonu.......................................................94
II/4 Antioch z Aigaj ...................................................................95
U/5 Aleksander z Sełeucji..........................................................97
II/6 Warus z Perge....................................'................................ 102
II/7 Hermogenes z Tarsu.......................................................... 103
U/8 Filagros z Cylicji..;.............................................................103
U/9 Arystydes......................................................................... 106
11/10 Hadrian z Tyru.................................................................110
11/11 Chrestos z Bizancjum...................................................... 114
11/12 Polydeukes z Naukratis....................................................115
U/13 Pauzaniasz z Cezarei........................................................ 117
U/14 Atenodoros z Ajnos.........................................................118
11/15 Ptolemaios z Naukratis....................................................119
U/16 Euodianos ze Smyrny...................................................... 120
11/17 Rufos z Perge...................................................................121
U/18 Onomarchos z Andros.................................................... 122
11/19 Apollonios z Naukratis....................................................123
U/20 Apollonios z Aten............................................................124
U/21 Proklos z Naukratis......................................................... 125
11/22 Fojnikos z Tesalii............................................................. 127
11/23 Damian z Efezu............................................................... 128
11/24 Antypater z Hierapolis..................................................... 129
11/25 Hermokrates z Fokidy...................................................... 131
11/26 Herakleides z Lycji...........................................................133
11/27 Hippodromos z Tesalii..................................................... 136
11/28 Waros z Laodycei............................................................ 140
11/29 Kwirynos z Nikomedii.................................................... 141
U/30 Filiskos z Tesalii.............................................................. 142
11/31 Elian Rzymianin.............................................................. 143
11/32 Heliodor......................................................................... 144
U/33 Aspasios z Rawenny........................................................ 146
Spis ilustracji........................................................................... 149