Niedobór w diecie

Objawy niedokrwistości można podzielić na dwie główne grupy tzn. ogólne objawy towarzyszące wszystkim niedokrwistością oraz objawy charakterystyczne dla tego typu anemii.

1. Ogólne objawy niedokrwistości:

• osłabienie i łatwa męczliwość
• upośledzenie koncentracji i uwagi
• ból i zawroty głowy
• tachykardia (w ciężkiej postaci)
• bladość skóry i błon śluzowych

2. Objawy niedoboru (długotrwałego) żelaza niezwiązane z niedokrwistością:

• spaczony, wybiórczy apetyt (np. na glinę, krochmal, kredę), niekiedy wyprzedza niedokrwistość
• ból, pieczenie i wygładzenie powierzchni języka, suchość w ustach (rzadko)
• suchość skóry, bolesne pęknięcia kącików ust
• paznokcie blade, kruche, z podłużnym prążkowaniem i rowkami
• włosy cienkie, łamliwe, o rozdwojonych końcach, łatwo wypadające.

Wiele osób nie ma uchwytnych objawów niedoboru żelaza. Dokładne rozpoznanie anemii obejmuje wykrycie niedoboru żelaza na podstawie parametrów gospodarki żelazowej oraz ustalenie jego przyczyny.

Leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza obejmuje usunięcie przyczyny i uzupełnienie niedoboru żelaza w ustroju. Celem jest osiągniecie prawidłowego stężenia hemoglobiny i żelaza we krwi za pomocą preparatów żelaza.

Jeśli sama dieta nie wystarcza lub wielkość niedokrwistości jest zbyt duża, należy wprowadzić doustne preparaty żelaza. Nie powinny być one przyjmowane razem z posiłkami, gdyż fosforany, fityniany (np. kasza, orzechy, groch) i związki taniny (herbata, kakao) zawarte w pokarmach zmniejszają wchłanianie żelaza. Zaleca się jednak zażywanie preparatów żelaza łącznie z kwasem askorbinowym zakwaszającym nieco środowisko, w którym to lepiej wchłania się żelazo. Zalecana dawka dobowa u dorosłych wynosi 150 – 200 mg żelaza elementarnego. Już po siedmiu dniach skutecznego leczenia wzrasta liczba retikulocytów a po około trzech tygodniach - stężenie hemoglobiny. Leczenie należy jednak kontynuować jeszcze przez 4 – 6 miesięcy po uzyskaniu normalizacji stężenia hemoglobiny, w celu uzupełnienia ustrojowych zasobów żelaza. Podczas przyjmowania doustnych preparatów żelaza zabarwienie stolca zmienia się na bardzo ciemnobrunatne lub nawet czarne.

Do rzadko występujących działań niepożądanych żelaza przyjmowanego doustnie można zaliczyć: bóle brzucha, nudności i biegunkę.  W ciąży kobiety tracą żelazo w związku z rozwojem dziecka w ilości równoważnej utracie 1200 – 1500 ml krwi. Nieleczona niedokrwistość ogranicza wzrost wewnątrzmaciczny płodu, jest czynnikiem ryzyka porodu przedwczesnego, poronienia i wad rozwojowych u płodu. Podczas porodu niedokrwistość może być przyczyną nieprawidłowej czynności skurczowej macicy, a po porodzie – nieprawidłowego obkurczania się macicy oraz częstszego wykonywania transfuzji preparatów krwi.