"ŻAGLOWIEC, CZYLI PRZECIW SWOJSKOŚCI"

TADEUSZ SŁAWEK

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, rok wydania 2006, oprawa twarda, 218 stron. Książka nowa!

Książka "Żaglowiec, czyli Przeciw swojskości" to antologia esejów. Antologia ta została wydana z okazji jubileuszu Profesora Tadeusza Sławka. Wybór obejmuje jedenaście tekstów z różnych lat, pisanych ku rozjaśnieniu obcości i obecności, pisanych z różnych perspektyw, pisanych w rozmaitych poetykach. "Żaglowiec, czyli Przeciw swojskości" to coś więcej niż tylko niezwykła książka. Jej niezwykłość polega przede wszystkim na tym, że Autor nieustannie wskazuje, ale nie zawłaszcza, prowadzi czytelnika, ale nie zmusza go do przyjęcia jakiejś jednej jedynej, a już na pewno nie własnej Autora, opcji. Urok tej książki to szum morza w tle. Siła tej książki to morze wszechobecne: od pierwszego eseju o Janie van Delft i jego obrazie (z wedutą Delft, ale rzecz jest przede wszystkim o sztuce i przyjaźni) oraz eseju o Jonaszu rozważającym i zbuntowanych na morzu wzburzonym aż po jedenasty tekst pt. "Żaglowiec Nietzsche", w którym Autor z metafory żaglowca i walki z żywiołem morskim stworzył pewną filozofię (wychodząc od codzienności zmagań z cierpieniem Friedricha Nietzschego). Niezwykłość książki polega także na tym, że tylko w tej książce w indeksie nazwisk znajdziemy obok siebie Micka Jaggera i św. Jana od Krzyża.
Jest to książka odważna, ponieważ nawołuje do porzucenia swojskości ideałów i idei, swojskości przestrzeni i rzeczy, ale też inspiruje i mocno zachęca do niewygodnego i niedogodnego czasem wyjścia dalej, zobaczenia więcej, przeżycia życia w sposób prawdziwy i bardziej intensywny; zaprasza do życia poważnego. Książka streszcza się chyba w tej jednej myśli, w tym jednym nakazie amerykańskiego mędrca Henry'ego Davida Thoreau, który jest często obecny na kartach antologii: "Przeto spędźmy życie na pojmowaniu. [...] Chociaż jeden dzień spędźmy tak rozważnie jak Natura i nie pozwólmy, aby cokolwiek skłoniło nas do zboczenia z raz obranej drogi".
Książka szybko stanie się elementarzem komparatystów, wszystkich tych, którzy od litery i literatury chcą pójść do innych sztuk, którzy we wszystkich "artes" widzą "commune vinculum", czyli wspólny węzeł i powinowactwa. Bo Autor widzi świat jako całość.
Gościnny żaglowiec Profesora Sławka nie gwarantuje bezpiecznej i bardzo wygodnej podróży; swojskości nie zazna, kto nim żegluje. Żaglowiec Profesora Sławka gwarantuje jedynie podróż i przygodę, a także widoki widnych przestworzy, odległych i tajemniczych horyzontów. Pod pełnym żaglem - zawsze w kierunku Życia.