Stanisław Tyrowicz ŚWIATŁO WIEDZY ZDEPRAWOWANEJ 

 Idee niemieckiej socjologii i filozofii (1[zasłonięte]933-19)

Wydawnictwo UNIVERSITAS 2009

Książka nowa, nieużywana, powystawowa.

"Chciałem poznać przebieg i przyczyny deprawacji sławnej niegdyś niemieckiej socjologii oraz filozofii i przyjrzeć się światłu użyczanemu przez nie zdehumanizowanej dyktaturze, występującej pod mianem Trzeciej Rzeszy". Nie była to - pisze autor - praca radosna. "Temat narzucał się natrętnie. Do niewiedzy i ciekawości doszło przekonanie o jego ogólniejszej doniosłości, a meandry własnej biografii dostarczyły argumentów przeciwko tematom alternatywnym". Stanisław Tyrowicz był człowiekiem znakomitego umysłu i pięknego charakteru. Biografię miał - jak wielu ludzi z jego pokolenia - niełatwą. W młodości przeżył fascynację komunizmem. W epoce Polskiego Października był rzecznikiem radykalnej destabilizacji. Odwrót od Października spowodował, że - jako jeden z pierwszych - rozstał się z czerwoną legitymacją PZPR. Został uczonym w Katedrze Historii Myśli Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanej przez prof. Ninę Assorodobraj-Kulę.

Książka ta jest pionierską analizą dziejów humanistyki III Rzeszy. Autor stawia zarazem materiałowi historycznemu pytania współczesne: o relacje świata władzy totalitarnej ze światem nauk humanistycznych; o mechanizmy niszczenia nauki przez funkcjonariuszy partii wyposażonej w jedynie słuszną ideologię; o degenerację pojęcia narodu w publikacjach ideologów nazizmu; wreszcie o degenerację samego narodu deprawowanego nazistowską nauką, kulturą i propagandą. To bardzo pouczająca lektura i bezcenne źródło wiedzy o epoce nazizmu. Trzeba też pamiętać o jej kontekście polskim. Powstała w II połowie lat 60., a obroniona została jako dysertacja doktorska w czerwcu 1968 r. Był to czas, gdy drętwa i nudna ideologia PZPR nabrała nieoczekiwanej dynamiki, wzbogacona o wątki faszystowskiei antysemickie. Dlatego książkę Stanisława Tyrowicza należy czytać również jako swoistą odpowiedź na ekscesy polskiego komunizmu, przyodzianego w barwę brunatną.

SPIS TREŚCI

Od autora

Wstęp

Rozdział I. Socjologia w III Rzeszy

1. Kontrowersje i dylematy socjologii mieszczańskiej

2. W stronę socjologii narodowej

3. Socjologiczne wyobrażenia "wspólnoty narodowej" i jej elementy

4. Socjologiczne pojęcia i teorie narodu

5. Socjologia stosowana

6. Socjologia "biologiczna" a świadomość socjologiczna

7. Socjologia III Rzeszy a darwinizm społeczny

Rozdział II. W poszukiwaniu filozofii "rodzaju niemieckiego"

1. Przedmiot badań i jego zakres

2. Środowisko filozoficzne oraz zasięg jego oddziaływania

3. Filozofia w "państwie światopoglądowym"

4. "Tradycjonaliści" i "antytradycjonaliści" w filozofii akademickiej III Rzeszy

a) Sytuacja społeczno-polityczna i aktywizacja treści historycznych

b) Spór o tradycję jako przejaw świadomości filozoficznej

c) Doktryna wobec tradycji

5. Dwa programy filozofii "rodzaju niemieckiego"

a) Hermann Glockner - "tradycjonalista"

b) Franz Bohm - "antytradycjonalista"

6. Baeumler - filozof i pedagog

7. Moloch historii i dyskredytacja filozofii

Rozdział III. Paramilitarna alternatywa nauki liberalnej

1. Mundur przeciw todze

2. Uniwersytet paramilitarny

3. Humanistyka zdeprawowana

4. W matni urzędowego światopoglądu

Bibliografia