Publikacja zawiera zbiór esejów o literaturze, sztuce, filozofii,
w których myśl ojca psychoanalizy i jego francuskiego kontynuatora stanowi główną inspirację. Psychoanaliza powraca dziś jako jeden
z najciekawszych języków przydatnych w interpretacji rozmaitych zjawisk kultury, choć wciąż chyba niedostatecznie reprezentowana jest na wydziałach filologicznych, filozoficznych czy katedrach historii sztuki. Stąd też pomysł na książkę, która – sto lat po ukazaniu się słynnego Freudowskiego eseju Pisarz i fantazjowanie – zbiera szkice czerpiące z dziedzictwa Freuda i Lacana bez uprzedzeń, za to dzięki świeżemu spojrzeniu odkrywa w nierzadko klasycznych już tekstach literackich (Joyce, Witkacy, Leśmian, Schulz, Miłosz), dziełach sztuki (Duchamp, Hopper) nowe znaczenia.
Autorzy zawartych w tomie szkiców wchodzą w dialog z dziełem samego Freuda – opisem przypadku prezydenta Schrebera, interpretacją Gradivy Jensena – i Lacana, by skonfrontować je
z koncepcjami innych znaczących myślicieli XX wieku (Hannah Arendt, Michela Foucault, Jacques’a Derridy, Gillesa Deleuze’a, Harolda Blooma, Julii Kristevej), feministyczną krytyką literacką i teorią queer. Nie unikają także jednego z najtrudniejszych tematów współczesności – pytania o kulturę po Zagładzie,
o egzystowanie wspólnoty naznaczonej traumą.
Spis treści:
Przedmowa
Paweł Dybel
CZĘŚĆ I. GŁOS
„Oddać sprawiedliwość Freudowi”. Dyskusje wokół Freuda we francuskim poststrukturalizmie
Barbara Markowska
W pułapce reinterpretacji. Psychoanaliza i feminizm – związek wyczerpania czy nowych możliwości?
Monika Świerkosz
Sabina Spielrein – między Jungiem a Freudem?
Klara Naszkowska
Ontologia sędziego Schrebera. Pamiętniki nerwowo chorego i maszyna doświadczenia
Joanna Bednarek
Psychotyczny romans Paula Daniela Schrebera. Między psychoanalizą a teorią queer
Tomasz Kaliściak
Poza zasadą sublimacji. Inna lektura Gradivy Jensena
Iga Noszczyk
CZĘŚĆ II. LITERA
Obiekty – popędy – mimesis. Próba Lacanowskiej metafizyki literatury
Jan Potkański
Kobieta i pożądanie. Wokół twórczości Jana Andrzeja Morsztyna
Ireneusz Szczukowski
Klerk i freudyści. Irzykowski na kongresie neurologów
Lena Magnone
Anty-Edyp po polsku. Transformacje Freudowskiej hipotezy kompleksu Edypa w pisarstwie Witkacego
Paweł Dybel
Porządek pragnienia i logika fantazji w prozie Brunona Schulza
Michał Bandura
Leśmianowskie problemy z podmiotowością. O wierszu otwierającym cykl Powieść o rozumnej dziewczynie
Piotr Szwed
Labirynt języka obłędny. Psychoanalityczny przypis do wiersza Zuzanny Ginczanki
Ewa Kretkowska
„Ja” uwiedzione. Eroica Andrzeja Kuśniewicza w świetle Freudowskiej koncepcji popędów
i Baudrillardowskiej teorii uwiedzenia
Magdalena Kliszcz
Czesław Miłosz wobec psychoanalizy (świadectwa wczesne i późne)
Tomasz Wójcik
„Chciałbym tylko wiedzieć, co mam o sobie myśleć”. Tożsamość narratora i bohatera powieści Charlesa Mingusa Beneath the Underdog
Antoni Górny
„W szpilkach mojej mamy”. Przepracowywanie motywu ojca w poezji dwóch poetów północno-irlandzkich
Grzegorz Czemiel
…eh bien, un catholique est inanalysable. Lacan, św. Tomasz i literatura (zwłaszcza Joyce)
Michał Mrugalski
CZĘŚĆ III . TRAUMA
Eichmann jako objaw
Andrzej Leder
Sebald/Austerlitz. Próba psychoanalitycznego odczytania
Katarzyna Bojarska
Niewymazane. Kobiece trupy w Wymazywaniu Thomasa Bernharda
Katarzyna Szaniawska
Po/widokówki z powstania. O projekcie Darka Foksa i Zbigniewa Libery Co robi łączniczka
Anna Mach
CZĘŚĆ IV. SPOJRZENIE
Spojrzenia i ich losy
Kuba Mikurda
Poza zasadą rzeczywistości. Czy możliwa jest „psychoanalityczna” ekspozycja sztuki
XX i XXI wieku?
Jarosław Lubiak
Rozbijanie Danych: 1. Perspektywa, 2. Podmiotowość
Agata Pietrasik
Melancholia przestrzeni. Edward Hopper i znaki
Weronika Lipszyc
Fuck Sick with Sickness. Supermasochizm Boba Flanagana
Michał Krawczak
Obraz wymienny, pamięć doraźna? Estetyczne metonimie kapitalizmu
Tomasz Grzybowski , red. Natalia Żuk
