"WIELKA WOJNA z ZAKONEM KRZYŻACKIM w latach 1[zasłonięte]409-14",  S.M.KUCZYŃSKI;  MON, WARSZAWA 1955; wydanie I;  nakład : 4 000; stan : db  ; przesyłka polecona : 10,50 zł.

SPIS TREŚCI :
Wstęp
I. Znaczenie bitwy pod Grunwaldem — s. 7; pamięć o Grunwaldzie w Polsce — s. 9; Grunwald w kronikach polskich — s. 11; Grunwald w historiografii polskiej do roku 1959 — s. 12; Grunwald w historiografii obcej — s. 18; powody szczególne zainteresowania tematyką grunwaldzką w Niemczech — s. 20; charakterystyka ogólna prac o Grunwaldzie — s. 26; prace uczonych radzieckich o okresie Grunwaldu — s. 27; ogólne wyniki badań nad Wielką Wojną — s, 30; Wydawnictwa poświęcone Grunwaldowi w latach 1[zasłonięte]959-19 — s. 31. U. Źródła dokumentalne do Grunwaldu i Wielkiej Wojny — s. 35; Jan Długosz —r s. 37; Cronica conflictus — s. 39; Obszerna Kronika Konfliktu — s. 42; wartość źródeł — s. 43.
III. Znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla rozwoju polskiej sztuki wojennej — s. 48.
Część pierwsza. Wojną.....
Zakon, Polska i Litwa przed Wielką
I. Zakon Szpitala Najśw. Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie i jego powstanie — s. 55} Krzyżacy na Węgrzech i w Polsce — s. 58; Podbój Prus i kolonizacja — s. 60; ustrój Zakonu — s. 66; gospodarka — s. 71; zamierzenia — s. 73.
II. Polska wobec Zakonu do czasów Jagiełły — s. 73; unia z Litwą — s. 80; Litwa w obliczu agresji Zakonu — s. 83; Jagiełło i Witold wobec Moskwy — s. 91.
III. Taktyka Zakonu w ostatnich latach przed Wielką Wojną — s. 93; polityka morska Krzyżaków — s. 93.
Część druga. Przyczyny bezpośrednie, wybuch i pierwszy okres wojny...............
I. Niektóre zagadnienia gospodarcze Zakonu — s. 103; drogi handlowe — s." 105; wojny handlowe polsko-krzyżackie — s. 105; problem wybrzeża bałtyckiego i jego zaplecza — s. 107; poddani krzyżaccy wobec Zakonu — s. 108; poczynania antykrzyżackie w Prusach — s. 108.
II. Stosunek Krzyżaków do państwa polskiego i litewskiego — s. 113; powody zadrażnień — s. 114.

III. Krzyżacy wobec Żmudzi do roku 1408 — s. 117; dyplomacja Witolda — s. 120; powstanie na Żmudzi — s. 124; błędy polityczne Zakonu — s. 127.
IV. Narada łęczycka — s. 129, poselstwo polskie u w. mistrza — s. 129; wypowiedzenie wojny — s. 132.
V. Działania wojsk krzyżackich przeciw Polsce latem 1409 r. — s. 133; zdobycie Bydgoszczy — s. 135; akcja księcia Bolesława mazowieckiego — s. 137; ocena wartości dowódczych Ulryka von Jungingen — s. 140; jego strategii i taktyki w roku 1409 — s. 140; koncentracja wojsk polskich — s. 145; odzyskanie Bydgoszczy — s. 147; pośrednictwo czeskie — s. 148; zawarcie rozejmu — s. 151; ocena pierwszego okresu wojny — s. 152.
Część trzecia. Plany i problemy........155
I. Stanowisko Krzyżaków — s. 157. II. Czynniki zwycięstwa — s. 159.
1. Potencjał gospodarczy Zakonu — s. 160; potencjał gospodarczy Polski i Litwy — s. 163.
2. Postawa moralno-polityczna Polaków, Litwinów i Rusinów — s. 164; postawa moralno-polityczna poddanych Zakonu — s. 165; Zakon w opinii zachodnioeuropejskiej — s.. 166; balleje Zakonu — s. 167? akcja propagandowa Krzyżaków w roku 1410 — s. 168; Ru-precht reński, Wacław czeski i Zygmunt węgierski wobec akcji Zakonu — s. 169; Zakon wobec książąt zachodniopomorskich — s. 170; sojusz Zakonu z Zygmuntem Luksemburczykiem — s. 174; kontrakcja propagandowa Polski — s. 178; wyniki tej kontrakcji — s. 180.
III. Organizacja sił zbrojnych i przygotowanie planów wojennych — s. 181.
1. Organizacja dowództwa w armii krzyżackiej — s. 181; spór o wodza naczelnego armii polsko-litewsko-ruskiej — s. 183.
2. Problem wodzostwa Witolda — s. 185
3. Domniemane wodzostwo Zyndrama z Maszkowic — s. 193.
4. Inni kandydaci na wodza — s. 206; Jan Sokół z Lamberku — s. 208; dostojnicy polscy — s. 211.
5. Wodzostwo Jagiełły — s. 214.
6. Organizacja dowództwa w armii polsko-litewsko-ruskiej — s. 227; rola tzw. rady ośmiu — s. 232; ustalenie końcowe — s. 236.
7. Problem ilości wojsk — s. 238; możliwości mobilizacyjne Zakonu — s. 243; analogie czeskie i niemieckie — s. 244; analogie szwajcarskie — s. 245; krytyka dotychczasowych obliczeń — s. 247; liczebność armii krzyżackiej pod Grunwaldem — s. 254; możliwości mobilizacyjne polsko-litewskie — s. 257; chłopi pod Grunwaldem — s. 260; siły litewsko-ruskie — s. 264; liczebność armii polsko-litewsko-ruskiej pod Grunwaldem — s. 267; liczebność Tatarów — s. 268; liczebność rycerzy ruskich —s. 271; skład społeczny obydwu armii — s. 276; uzbrojenie — s. 277; organizacja wojska — s. 278; artyleria — 279.
IV. Plany strategiczne przeciwników — s. 281.
1. Narada w Brześciu Litewskim i jej powody — s. 281; plan królewski kampanii 1410 r. — s. 286; A) Cel wojny — s. 290; B) Kierunek uderzenia — s. 291; C) Ochrona tajemnicy decyzji — s. 292; D) Koncentracja obu wojsk — s. 293; E) Czas i miejsce koncentracji — s. 295; F) Podstawa do działania — s. 297; G) Droga na Malbork— s. 298; H) Ocena wyników narady brzeskiej — s. 300. 2. Sytuacja wojenno-polityczna Zakonu — s. 304; plany wojenne Krzyżaków — s. 306.
Część czwarta. Wyprawa grunwaldzka......315
I. Sąd rozjemczy Wacława Luksemburczyka — s. 317/ pertraktacje z Zygmuntem Luksemburczykiem — s. 321; zamachy na Witolda — s. 323; przygotowania wojenne obydwu stron — s. 325.
II. Akcja dyplomatyczna i polityczna Krzyżaków — s. 329.
III. Poczynania przygotowawcze Polaków — s. 334; i Litwinów — s. 336 ruchy wojsk królewskich — s. 337; pierwsze wystąpienia Polaków i Litwinów — s. 338, przedłużenie rozejmu — s. 340; koncentracja wojsk Jagiełły — s. 341; ocena koncentracji — s. 342.
IV. Marsz armii królewskiej na Prusy — s. 343; pertraktacje z wysłannikami króla Zygmunta — s. 346; rozdanie sztandarów — s. 347; zaopatrzenie i tabory — s. 348; wstąpienie na ziemię nieprzyjaciela — s. 350: postój pod Kurzętnikiem — s. 351; mianowanie rady ośmiu — s. 351; zamierzenia krzyżackie — s. 352; narada nad jeziorem Rubkowo — s. 356; odwrót spod Kurzętnika — s. 358; ocena odwrotu — 359.
V. Wypowiedzenie Polsce wojny przez Zygmunta Luksemburczyka — s. 362; ruchy wojsk obu stron wojujących — s. 363; zdobycie Dą-browna — s. 365; marsz ku polom Grunwaldu — s. 367; przed bitwą — s. 369; zarządzenia królewskie — s. 370.
VI. Krajobraz pola bitwy — s. 371; taktyka zachodnioeuropejska na przełomie XIV i XV w. — s. 372; sztuka wojenna na wschodzie Europy — s. 375; taktyka w. mistrza — s. 377; taktyka Jagiełły — s. 377; krytyka opowieści Długosza o przebiegu bitwy — s. 379; ugrupowania wojsk królewskich — s. 383; zachowanie Jagiełły — s. 384; heroldowie krzyżaccy — s. 385; hasło do boju — s. 386.
VII. Bitwa pod Grunwaldem — s. 387; zdobycie obozu krzyżackiego —
s. 410; koniec bitwy — s. 411.
VIII. W zdobytym obozie — s. 412; jeńcy i polegli — s. 413; nowe miejsce obozu królewskiego — s. 415; samotność królewska — s. 415; nazajutrz po zwycięstwie — s. 416; postępowanie Jagiełły wobec jeńców — s. 417; radość w Polsce na wieść o zwycięstwie — s. 418.
IX. Ocena obydwu walczących armii — s. 418; ocena wodzów — s. 419; omówienie przebiegu bitwy ¦— s. 423.
Część piąta. Po Grunwaldzie..........427
I. Sytuacja po bitwie — s. 429; czy wojska królewskie mogły zająć Malbork w pierwszych dniach po zwycięstwie? — s. 431.
II. Marsz w stronę Malborka — s. 437; ludność państwa zakonnego wobec klęski Krzyżaków -v s. 441.

III. W Malborku po klęsce — s. 443; akcja von Plauena — s. 444; Malbork jako twierdza — s. 445; armia królewska pod murami Malborka — s. 446; działania wojsk poza Malborkiem — s. 449; pertraktacje z Henrykiem von Plauen — s. 450.
IV. Prusy i Pomorze wobec zwycięzców — s. 457; przywileje i nadania królewskie — s. 460; zdobycz trwała czy czasowa? — s. 464.
V. Sytuacja międzynarodowa — s. 465; akcja Jerzego von Wirsberg i Luksemburczyków — s. 467; Kontrakcja dyplomacji polskiej — s. 470.
VI. Działania pod Malborkiem — s. 473; zmieniona sytuacja — s. 474; Jerzy von Wirsberg — s. 475; powody skłaniające dowództwo pol-sko-htewskie do odwrotu — s. 478; sprawy inflanckie i litewskie — s. 479; rokowania z inflantczykami — s. 481; konieczność odwrotu — s. 488.
VII. Spokojny odwrót armii królewskiej spod Malborka — s. 490; zdobycie zamku radzyńskiego — s. 492; koniec kampanii letniej — s. 493; aktywność Jagiełły — s. 494; Krzyżacy odzyskują prusko-pomorskie terytoria — s. 495; Tuchola i sytuacja wojenna stron wojujących — s. 496.
VIII. Bitwa pod Koronowem — s. 502; znaczenie zwycięstwa pod Koro-nowem i polityka królewska — s. 505; nastroje wojsk i poddanych krzyżackich — s. 508; von Plauen szuka pomocy na Zachodzie — s. 512; akcja wojenna i polityczna Polski — s. 513; Henryk von Plauen w. mistrzem — s. 514; rokowania o zawieszeniu broni — s. 515; warunki rozejmu — s. 516.
IX. Zjazd w Raciążu — s. 517; apel w. mistrza do Zachodu o pomoc — s. 519; starania o nowe siły — s. 520; nastroje pokojowe wśród Krzyżaków — s. 521; dywersja Zygmunta Luksemburczyka przeciw Polsce — s. 522; w. mistrz opiera się pokojowi — s. 525; sytuacja polityczna — s. 526; król polski decyduje się na pokój — s. 528; układ toruński — s. 530; zawarcie pokoju — s. 533. X. Ocena wartości I traktatu toruńskiego — s. 536. Zakończenie 543
Ekskursy..................551
Źródła i literatura................
Wykaz skrótów wydawnictw źródłowych częściej cytowanych ....
Spis ilustracji................
Spis schematów..................
Deutsche Inshaltsangabe.............
Resume francais................
English summary................
Indeks osób i autorów ..............
Indeks nazw geograficznych.............
Mapy

SPIS ILUSTRACJI
Pieczęć wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen....... 59
Pieczęć wielkiego marszałka Zakonu..........ę 61
Pieczęć wielkiego szpitalnika Wernera von Tettingen...... 61
Pieczęć wielkiego szatnego............. 61
Ulryk von Jungingen — drzeworyt wg Caspara Hennenbergera ... 94
Kartusz herbowy Ulryka von Jungingen. Kolorowy drzeworyt wg Caspara  Hennenbergera................ 114
Władysław Jagiełło. Fragment sarkofagu w katedrze na Wawelu. Rzeźba w czerwonym marmurze z XV wieku.......... 125
Hełmy 1 XV wieku............... 131
Witold — rysunek J. Matejki ze starej pieczęci........ 143
Hełm z bagien w Mielnie, pow. ostródzki, prawdopodobnie tatarski z r. 1410 spod Grunwaldu...............
Hełm z XV wieku z Olsztyna............ 171
Hełm tatarski spod Wystrucia (znad Pregoły), z przełomu XIV i XV wieku
Zbroja turniejowa z XV wieku....... .... 201
Miecze z końca XV wieku............. 218
Broń piechoty z XV wieku............. 228
Broń piechoty chłopskiej z XV wieku.......... 252
Bombarda — działo z XV wieku........... 259
Kusza z XV wieku............... 277
Orszak rycerzy krzyżackich. Fresk z ok. 1390 r........ 307
Działdowo — miedzioryt z Hartknocha (1684 r«)....... 325
Kurzętnik nad Drwęcą. Fragment mapy Caspara Hennenbergera . . 339
Najstarsza mapa okolic Grunwaldu, Dąbrowna i Ostródy. Fragment ciapy Caspara  Hennenbergera............. 357
Bitwa pod Grunwaldem wg obrazu z berneńskiej kroniki Schillinga (1484—1485)................ 373
Bitwa pod Grunwaldem wg obrazu z berneńskiej kroniki Schillinga (1484—1485) ................ 381
Plan Malborka wg Krigsarkivett Stockhołm........ 433
Nidzica — miedzioryt z Hartknocha.......... 451
Malbork — drzeworyt wg Caspara Hennenbergera...... 485

SPIS SCHEMATÓW
Schemat organizacji Zakonu Krzyżackiego na terytorium prusko-pomorskim w XIV w. wg K i T. Gassa 69
Schemat organizacji Zakonu Krzyżackiego w Europie wg K. i T. Gassa 98
Schemat organizacji dowództwa armii krzyżackiej dnia 15 lipca 1410 r. 184
Schemat organizacji dowództwa armii polsko-litewsko-ruskiej dnia 15 lipca 1410 r................. . 235

SPIS SZKICÓW :
Szkic 1. Zakon, Polska i Litwa przed wybuchem wojny lat 1409—1411 (wg Droysena i W. Semkowicza)56 — 57
Szkic 2. Projekt rozbioru Polski w 1392 r. przez Zakon i królów —Luksemburczyków . . ......... 72 — 73
Szkic 3. Działania wojenne jesienią 1409 r.......120—121
Szkic 4. Koncentracje wojsk polsko-litewsko-ruskich i wojsk krzyżackich oraz działania do 9.VII.1410 r....... . . 296 — 297
Szkic 5. Marsz obu armii ku polom Grunwaldu......328 — 329
Szkic 6. Pole Grunwaldu. Rekonstrukcja terenu naturalnego z początku XV wieku............332 — 333
Szkic 7. Grunwald. Przypuszczalne ugrupowanie obu armii przed rozpoczęciem bitwy 15.VII.1410 r.........344 — 345
Szkic 8. Grunwald. Sytuacja w chwili odwrotu prawego skrzydła armii polsko-litewsko-ruskiej.344 — 345
Szkic 9. Grunwald. Sytuacja po odwrocie prawego skrzydła armii polsko-litewsko-ruskiej ..348 — 349
Szkic 10. Grunwald. Likwidacja części wojsk krzyżackich wracających z pościgu i koncentracja odwodów krzyżackich .... 360—361
Szkic 11. Grunwald. Uderzenie odwodów krzyżackich. Odwrót części wojsk krzyżackich w kierunku obozu......360 — 361
Szkic 12. Grunwald. Otoczenie i rozbicie wojsk krzyżackich . . . 364 — 365
Szkic 13. Zdobycie obozu krzyżackiego i pościg za wojskami krzyżackimi 364 — 365