Początek naszego wieku. Dom Pracy Twórczej w Oborach. Anita Janowska kończy tu pisanie powieści „Wariacje jesienne”. Pytana, skąd dziwny tytuł, tłumaczy: „To książka o jesiennych miłościach i jesiennych rozmowach, a pojęcia «wariacji» używam, bo - jak w muzyce - ten sam temat pojawia się w najrozmaitszych wariantach".

I tak, jesienna miłość raz będzie miłością do wnuka, raz zmysłową miłością do mężczyzny, którym się gardzi, to znów miłością ukrywaną przed kimś, kogo się kocha. Bohaterstwo też ma różną postać: jest tu bohater powstania warszawskiego, który rozczarowany powojenną rzeczywistością popada w alkoholizm; jest oficer, który wraz z Pierwszą Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki zdobywa Berlin; jest i ktoś z 1. Dywizji Pancernej generała Maczka, kto wyzwalał obóz kobiecy w Oberlangen.

Janowska z mistrzowskim wyczuciem gra z konwencją sielanki i romansu, by nagle odsłonić przed czytelnikiem egzystencjalny czy historyczny dramat. Z pozoru lekka opowieść zamienia się wtedy w kronikę powikłanych losów polskiej inteligencji po II wojnie światowej.

Z recenzji poprzednich książek:

Sprawiła mi Pani ogromną radość tą niezwykłą książką! Jest to prawdziwa opowieść o miłości, o związku trudnym, skomplikowanym, ale wciąż odradzającym się, dwojga znakomitych osób.

Wisława Szymborska (o książce „...mój diabeł stróż” - z kartki kolażowej wysłanej do Autorki)

Przeczytałam jednym tchem, z najwyższym zachwytem, i chciałabym błagać: ludzie, na miłość boską, zróbcie to samo!

Anna Bojarska (o książce „ ...mój diabeł stróż”)

„Krzyżówka” to opowieść fascynująca i poruszająca do głębi.

Krzysztof Ronikier, konflikty.pl