Książka Mariusza Czubaja jest ważną i poważną propozycją czytania meandrów polskiej kultury. Rekonstruując historię miejskich projektów autor stawia interesujące i ciągle aktualne pytania:
· jaka jest wartość utopii społecznych?
· jak wyglądają relacje między utopiami reformistów a praktyką społeczną?
· spełnienia jakich warunków wymaga przestąpienie progu utopii?
Odpowiedzi na te pytania wydają się ważne dziś, gdy przestrzeń wielkomiejska zapełnia się zamkniętymi osiedlami, agresywnie rozrywającymi strukturę miasta i – także zamkniętymi – sferami aktywności biznesu i instytucji finansowych. Pokazując napięcia między ideami i ich realizacjami, ujawniając uwikłanie utopistów (takich jak Żeromski) w nierozstrzygalne dla nich czy po prostu niezrozumiałe problemy wynikające z rozwoju cywilizacyjnego, Czubaj podkreśla nie tylko historyczną, ale uniwersalną wagę projektów bez których rzeczywistość społeczna dryfuje w stronę chaosu i egoizmu.
Spis treści
Wstęp.
Jakiej kultury miejskiej Polacy potrzebują?
Miasto za miastem.
Ku "nowej cywilizacji"
Uroda życia i brzydota życia
Plemicnność, kooperatyzm, lechnokratyzm
Czekanie na cud: od idei strajku do awiacyjnego manifestu
Utopia "szklanych domów"
Miasto w mieście.
Wzór kultury WSM-u
Dwie legendy: "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego i "Listy do pani Z." Kazimierza Brandysa
Dwa pisma: "Życie WSM" i "Dom, Osiedle, Mieszkanie"
Przestrzeń osiedla społecznego: wrażliwość proksemiczna
Stowarzyszenie "Szklane Domy" oraz inne instytucje społeczne
Racjonalność antykapitalistyczna
Wspólnota - klasowa, lokalna czy uniwersalna?
Projekt WSM-u - wzór kultury czy utopia?
Miasto po mieście.
Ku nowym formom życia społecznego
Nastroje
Od nastrojów do projektów życia społecznego
Ossowski i Znaniecki: człowiek i cywilizacja przyszłości
Wokół sporów o socjalistyczny humanizm
W stronę nowego polis
Zasady "uspołecznionego indywidualizmu"
Rozbrat z marzeniami
Literatura (wybór)
