Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony, zgadzasz się na ich użycie. OK Polityka Prywatności Zaakceptuj i zamknij X

RZECZPOSPOLITA KRAKOWSKA KRAKÓW AUTOGRAF MAPA 1957

19-01-2012, 14:52
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.
Aktualna cena: 70 zł     
Użytkownik inkastelacja
numer aukcji: 2036022291
Miejscowość Kraków
Wyświetleń: 30   
Koniec: 13-01-2012 20:08:03
info Niektóre dane mogą być zasłonięte. Żeby je odsłonić przepisz token po prawej stronie. captcha



PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
RZECZPOSPOLITA KRAKOWSKA

OKRES OD 1815 DO 1830 ROKU



PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W DOLNEJ CZĘŚCI AUKCJI (CZASAMI TRZEBA WYKAZAĆ SIĘ CIERPLIWOŚCIĄ W OCZEKIWANIU NA ICH DOGRANIE)


AUTOR -
SZCZĘSNY WACHHOLZ - ZAWIERA AUTOGRAF AUTORA

WYDAWNICTWO, WYDANIE, NAKŁAD -
WYDAWNICTWO - PRAWNICZE, WARSZAWA 1957
WYDANIE - 1
NAKŁAD - 1000 + 139 EGZ.

STAN KSIĄŻKI -
DOBRY JAK NA WIEK (USZKODZENIA OBWOLUTY, DROBNE PRZYBRUDZENIA LUB USZKODZENIA) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).

RODZAJ OPRAWY -
ORYGINALNA, TWARDA, PŁÓCIENNA + OBWOLUTA

ILOŚĆ STRON, WYMIARY, WAGA -
ILOŚĆ STRON - 424
WYMIARY - 25 x 18 x 2,6 CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - 0,887 KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)

ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
ZAWIERA ILUSTRACJE I ROZKŁĄDANĄ MAPKĘ W OSOBNEJ KIESZONCE


KOSZT WYSYŁKI -
8 ZŁ (ZRYCZAŁTOWANY, NIEZALEŻNIE OD ILOŚCI I WAGI ZAKUPIONYCH PRZEDMIOTÓW)

DODATKOWE INFORMACJE NA TEMAT EGZEMPLARZA (JAK NP. AUTOGRAFY) -
ZAWIERA AUTOGRAF AUTORA

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS - KLIKAJĄC TUTAJ MOŻESZ ŚCIĄGNĄĆ LUB OTWORZYĆ PLIK ZE SPISEM KOMPLETNYM

SPIS RZECZY

Wstęp (z wykazem źródeł i opracowań)......... 7
Przypisy do wstępu............. 31
Rozdział I. Geneza W. M. Krakowa i jego^ charakter
prawnomiędzynarodowy....... 33
1. Geneza Wolnego Miasta......... 33
2. Charakter prawnomiędzynarodowy Wolnego Miasta . . 35 Przypisy do rozdziału I............. 42
Rozdział II. Stosunki społeczno-gospodarcze . . . . 47
1. Obszar Wolnego Miasta i jego ludność..... 47
2. Układ klasowy............ 48
3. Klasa panująca i walka klasowa....... 53
4. Pańszczyzna chłopów i mieszczan....... 56
5. Reforma chłopska i opozycja przeciwko niej .... 60
6. Komisja Włościańska i zasady jej działania .... 63
7. Skutki reformy i jej ówczesna krytyka w Izbie Reprezentantów ............. 68
8. Obrona Komisji Włościańskiej podjęta przez Czapskiego 76
9. Analiza reformy chłopskiej i działalności Komisji Włościańskiej do roku 1831......... 77
10. Warunki pracy najemnej......... 79
11. Przepisy o pracy najemnej........ 83
12. Praca przymusowa........... 86
13. Rzemiosła i handel. Targi i jarmarki...... 88
14. Przemysł górniczo-hutniczy, tekstylny i gospodnio-szynkarski. Produkcja rękodzielnicza..... 94
15. Handel zagraniczny. Stosunki gospodarcze z Królestwem Polskim........... 100
16. 2ródła dochodów........... 106
17. Ogólna ocena sytuacji gospodarczej...... 110
Przypisy do rozdziału II............. 113
Rozdział lii. zasady ustrojowe.......... 133
1. Komisja Organizacyjna i watka o ustrój..... 133
2. Organy Wolnego Miasta. Prawo wyborcze .... 146
3. Problem obywatelstwa. Prawa obywatelskie .... 150
4. Źródła prawa............ 156
Przypisy do rozdziału III............ 158
Rozdział IV. Stosunki polityczne......... 171
1. Walka Senatu z Izbą Reprezentantów o prawa budżetowe 171
2. Organizacja Uniwersytetu ustalona przez Komisję Organizacyjną ............. 173
3. Zaburzenia wśród młodzieży uczelni krakowskich w roku 1820.............. 179
4. Pierwsze kroki przeciwko samodzielności Uniwersytetu . 182
5. Stowarzyszenie „Orfa Białego"....... 186
6. Obrona Uniwersytetu......... 189
7. Reakcyjna reforma Uniwersytetu z roku 1821 . . . 193
8. Sprawa burszenszaftu.......... 198
9. Akcja przygotowująca ostateczną reformę Uniwersytetu 201
10. Sprawa Jana Wazzana ........... 203
11. Starania o zmianę konstytucji. Atak na sądownictwo . 207 I " 12. Sprawa Leona Chwalibogowskiego...... 212
13. Kuratoria generalna zakładów naukowych, Sprzysie/żenie młodzieży szkolnej wykryte w roku 1828 .... 216
14. Chwilowe zwycięstwo mieszczan na sejmie w roku 1827 222
15. Reakcyjne rządy w latach 1828—1830 i reforma ustrojowa .............. 228
16. Wybuch powstania listopadowego a Wolne Miasto. Ruch rewolucyjny w Krakowie......... 233
Przypisy do rozdziału IV............ 238
Rozdział V. Organizacja sądownictwa i kodyfikacja
prawa sądowego.......... 261
1. Organizacja sadownictwa........ 261
2. Kodyfikacja prawa sądowego....... 266
Przypisy do rozdziału V............ 273
Rozdziat VI. Organizacja administracji...... 279
1. Organizacja Senatu i jego wydziałów..... 279
2. Organizacja policji., milicji i żandarmerii , . . . 285
3. Podział administracyjny. Organizacja gminna . . . 288
4. Organizacja administracji szkolnej i administracji wykonującej reformę chłopską . ,...... 292
5. Analiza systemu administracyjnego. Fikcyjność kontioli administracji............ 294
6. Reformy administracyjne w latach 1818—1830 . , , 300 Przypisy do rozdziału VI............ 304
Rozdział VII. Szkolnictwo............ 313
1. Organizacja szkolnictwa początkowego. Program nauczania .............. 313
2. Faktyczny stan szkolnictwa początkowego .... 318
3. Organizacja szkolnictwa średniego. Program nauczania 321
4. Szkolnictwo niższe w okresie kuratorii zakładów naukowych............. 324
5. Szkolnictwo średnie w okresie kuratorii. Szkoła techniczna .............. 326
6. Uniwersytet Jagielloński i Akademia Sztuk Pięknych . 328
7. Akcja ,,epuracyjna" na Uniwersytecie. Ocena działalności Zaluskiego w całokształcie szkolnictwa . . , 334
8. Bursy studenckie........... 339
Przypisy do rozdziału VII........... 344
Rozdziat VIII. Stosunki wyznaniowe........ 355
1. Kościół katolicki........... 355
2. Kościót ewangelicki.......... 360
3. Urządzenie starozakonnych........ 362
4. Akta stanu cywilnego......... 370
Przypisy do rozdziału VIII............ 371
Rozdział IX. Urządzenia użyteczności publicznej i komunikacyjne ............ 377
1. Instytucje służby zdrowia .,...-... 377
2. Wodociągi i kanalizacja......... 381
3. Ochrona przed pożarami........ 382
4. Budownictwo............ 384
5. Planty krakowskie.......... 385
6. Drogi.............. 388
7. Pocuta.............. 390
Przypisy do rozdziału IX............ 392
Rozdział X. Zabytki krakowskie w okresie Wolnego
Miasta.............. 399
1. Stan z początkiem XIX stulecia...... 399
2. Walka o zabytki do roku 1831....... 401
3. Remonty zabytków do roku 1831...... 407
4. Kopiec Kościuszki.......... 410
Przypisy do rozdziału X............ 412
Spis ilustracji................. 419




SPIS ILUSTRACJI

Zdjęcia fotograficzne wykonali: Stanisław Senisson w Instytucie Ekspertyz Sądowych w Krakowie (nr 1, 5—13) i Gustaw Schmagier w Pracowni Fotograficznej Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie (nr 2—4).
Ryc. 1. Brama Floriańska z Barbakanem —rysował i litograłov.rał J. N. Głowacki (ze zbiorów Muzeum Historycznego w Krakowie).
Ryc. 2. Ratusz —- akwarela B. Gąsiorowskiego (ze zbiorów rycin Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie).
Ryc. 3. Rynek z Ratuszem — akv/arela B. Gąsiorowskiego (ze zbiorów rycin Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie).
Ryc. 4. Izba sądowa w Ratuszu — z oryginału J. Brodowskiego rysował J. Woj-narowski, Htograiowal Santer we Wrocławiu (ze zbiorów rycin Bibiio-teki Jagiellońskiej w Krakowie).
Ryc. 5. Rynek od strony ul. Grodzkiej w r. 1837 — gwasz J. Brodowskiego (ze zbiorów Muzeum Historycznego w Krakowie).
Ryc. 6. Student liceum w r. 1828 — akwarela J. Wojnarowskiego (ze zbiorów Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie).
Ryc. 7. Profesor liceum w r. 1828 — akwarela J. Wojnarowskiego (ze zbiorów Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie).
hyc. 8. Bursy: Jerozolimska i Filozofów — rysował R. Hadziewicz (ze zbiorów Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie).
Ryc. 9. Ubogi Towarzystwa Dobroczynności — rysunek nieznanego autora (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Krakowie).
Ryc. 10. Plac Wolnica na Kazimierzu — gwasz ./. Brodowskiego (ze zbiorów Muzeum Historycznego w Krakowie).
Ryc. 11. Kopiec Kościuszki w r. 1851 — rysował i litograiował B. Stęczyński (ze zbiorów Muzeum Historycznego w Krakowie).
Ryc. 12. Widok ogólny Krakowa z kopca Kościuszki w r. 1851 — rysował i lilogiaiowal B. Stęczyński (ze zbiorów Muzeum Historycznego w Krakowie).
Ryc. 13. Mapa Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu (ze zbiorów Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie).




WSTĘP

D zieje Wolnego Miasta Krakowa, czyli tak zwanej Rzeczypospolitej Krakowskiej, mają obszerną literaturę dawniejszą i nowszą, która jednak nie wyczerpuje bynajmniej całej problematyki tego tworu państwowego, a przy tym opiera się tylko w małym stopniu na źródłowych materiałach archiwalnych.
Porządkując systematycznie literaturę omawianego okresu dziejów Krakowa można ustalić następujące działy: 1) wydawnictwa źródeł, 2) monografie ogólne, odnoszące się do całokształtu stosunków Wolnego Miasta — już to 1 w ramach ogólnego zarysu dziejów Krakowa lub dziejów Polski, już to tylko z okresu istnienia Wolnego Miasta, 3) monografie specjalne, zajmujące się poszczególnymi zagadnieniami lub urządzeniami krakowskimi tego okresu, wreszcie 4) pamiętniki.
Wśród wydawnictw źródeł wysuwają się na czoło dzieła, które zawierają akty dyplomatyczne odnoszące się do Wolnego Miasta. Należą do nich opracowania dawniejszych autorów, jak DAngeberga, G. Flassana, J. L. Klubera, G. F. Martensa, F. Martensa, oraz wydana w okresie późniejszym praca Karola 'Lutostańskiego.l Do tej grupy wydawnictw zbliża się praca Ludwika Króli-kowskiego („Memoriał historyczny i polityczny o stanie obecnym W. M. Krakowa"), która w załączniku do tekstu zawiera w pełnej osnowie 66 dokumentów
0 charakterze przeważnie międzynarodowym. -. Systematyczne wydawnictwo źródeł Wolnego Miasta zapoczątkował Wacław
Tokarz („Pomniki prawa Rzeczypospolitej Krakowskiej 1815—1818"), jednakże ograniczył się do ogłoszenia tomu I zawierającego akty zwane przez niego zasadniczymi (dodatkowy traktat wiedeński dotyczący Krakowa z 3 maja 1815 roku, konstytucja Wolnego Miasta z tej samej daty, instrukcja dyplomatyczna dla Komisji Organizacyjnej z 4 lipca 1815 roku, instrukcja dla komisarza austriackiego z 28 sierpnia 1815 roku) oraz protokoły Komisji Organizacyjnej; dalsze tomy już się nie ukazały. Zasługą niezaprzeczalną Tokarza jest wydanie obu wspomnianych instrukcji, których w zachowanych aktach nie dało się odszukać. Oprócz przytoczonych już wydawnictw źródeł istnieją jeszcze: opracowana
1 wydana drukiem przez Wandę Bobkowską korespondencja Metternicha w sprawie Uniwersytetu Jagiellońskiego („Korespondencja Metternicha w sprawie Uniwersytetu Krakowskiego 1820—1829") z wybitnymi osobistościami tej epoki, ze Stanisławem Wodzickim — prezesem Senatu Rządzącego Wolnego Miasta — na czele, prace lub pamiętniki zawierające mniejsze lub większe wybory źródeł,
pióra dawniejszych autorów — Antoniego Tessarczyka („Rzeczpospolita Krakowska"), Stanisława Wodzickiecjo (,,Pamiętniki"), wreszcie wydane ostatnio opracowanie Janiny Bieniarzówny („Rzeczpospolita Krakowska 1815—1846. Wybór źródeł").
O ile wydawnictwa aktów o charakterze międzynarodowym są w swej sumie wyczerpujące, o tyle wydawnictwa źródeł dotyczących stosunków wewnętrznych Wolnego Miasta są albo tylko zapoczątkowane i nie dokończone, albo tworzą jedynie wspomniane właśnie wybory źródeł. Jest to brak niewątpliwy i dlatego życzyć by sobie należało, aby wydawnictwo systematyczne zapoczątkowane przez Tokarza zostało znów podjęte, Wybory źródeł bowiem są z zasady wyrazem naukowych zainteresowań lub subiektywnych poglądów autora na znaczenie poszczególnych dokumentów, na skutek czego akty istotne, ulegają niekiedy ostracyzmowi, mniej ważne zaś są drukowane. Taki los spotkał na przykład bardzo ważną instrukcję Komisji Reorganizacyjnej z 28 września 1833 roku dla Komisji Włościańskiej, która to instrukcja po raz pierwszy ukazała się drukiem dopiero w roku 1954 w przypisach do mojej pracy o reformie chłop-skici w Wolnym Mieście. '
Wśród monografii ogólnych o Wolnym Mieście wyróżniają się bogactwem treści dwie prace dawniejsze, które wyszły spod pióra Hilarego Meciszewskiego, a mianowicie „Hislorja Rzeczypospolitej Krakowskiej" i ,,Sześć lat politycznego bytu Rzeczypospolitej Krakowskiej". Są to wnikliwe studia, oparte na bezpośrednich informacjach ówczesnych i na dokumentach, ale niestety obie prace, zakrojone na ogromną skale., są zaledwie zapoczątkowane, dotyczą bowiem tylko historii Wolnego Miasta z okresu Komisji Organizacyjnej. Wypada w tym jniej-scu podkreślić, że Meciszewski był pierwszym, który mimo bliskich kontaktów osobistych i politycznych ze Stanisławem. Wodzickim (otrzymywał od niego dokumenty i zapiski pamiętnikarskie) potrafił się wyzwolić spod jego wpływu i w jednej z późniejszych swych prac, a mianowicie w replice napisanej pod adresem Jacka Mieroszewskiego (,,Rzecz do historji majątku Uniwersytetu Krakowskiego") wykazał, iż znana mu już była ujemna rola, którą Wodzicki odegrał w stosunku do Uniwersytetu Jagiellońskiego. Szkoda wielka, ze Meciszewski tylko zagroził ogłoszeniem właściwych dokumentów i poprzestał na tym. Być może bowiem, że rozporządzał materiałami dziś nie znanymi, które by rzuciły więcej światła na działalność spoieczno-polityczną prezesa Senatu.
Znacznie niższy poziom od wspomnianych studiów Meciszewskiego reprezentuje powołana już praca Tessarczyka, która ma zresztą po części charakter kroniki pamiętnikarskiej, i to często naiwnej, bezkrytycznej. Nie brak w niej także istotnych sprzeczności między poszczególnymi twierdzeniami autora. Tessar-czyk korzystał przy tym w sposób bezceremonialny z prac Meciszewskiego. W rezultacie i to opracowanie dotyczące całości dziejów Wolnego Miasta nie osiągnęło nawet w przybliżeniu zamierzonego celu.
Nie można także uznać za wystarczający rozdziału dotyczącego Wolnego Miasta w tomie III „Historii ustroju Polski w zarysie" Stanisława Kutrzeby, a tym bardziej podobnego rozdziału w pracy Bohdana Winiarskiego pt. ,,Ustrój polityczny ziem polskich w XIX wieku". Obaj autorzy, zgodnie zresztą z założeniami swych ujęć syntetycznych, ograniczyli się do podania tylko nader zwięzłego i przede wszystkim ściśle formalnego obrazu dziejów Wolnego Miasta,
W ostatnich czasach całością dziejów Wolnego Miasta zajęła się Janina Bieniarzówna („Rzeczpospolita Krakowska 1815—1846"). Jej praca jednak ma charakter wybitnie popularny. Autorka wykorzystała żródia archiwalne tylko wyrywkowo i oparła się głównie na pracach wydanych drukiem, nie dążąc przy tym do ich pełnego wykorzystania. W rezultacie nie dała wyczerpującego szkicu stosunków Wolnego Miasta.
Liczba monografii specjalnych odnoszących się do dziejów Wolnego Miasta jest duża. Jak już poprzednio zaznaczyłem, zajmują się one albo określonymi zagadnieniami lub nawet jednym zagadnieniem z zakresu stosunków gospodarczych, politycznych, społecznych, kulturalnych, wyznaniowych Wolnego Miasta, albo określonymi urządzeniami, jak szkolnictwem początkowym, sądownictwem, szpitalami, pocztą, cenzurą, milicją.
Ze wzmiankowanych dotychczas prac tylko nieliczne są oparte na głębszych studiach archiwalnych. Znaczna większość autorów korzystała tylko w nieznacznym stopniu, i to przeważnie pośrednio z materiałów archiwalnych, a ponadto czerpała — niejednokrotnie w sposób zupełnie bezkrytyczny — z istniejących pamiętników. Owocem takiej metody są występujące bardzo często błędy co do faktów, mylne twierdzenia, poglądy i wnioski.
Literatura pamiętnikarska Wolnego Miasta obejmuje zarówno pamiętniki w ścisłym tego słowa znaczeniu — Józefa Dropsy, Ludwika de Laveaux, Ludwika Łętowskiego, Stanisława Wodzickiego i innych, jak też dzieła stojące na pograniczu pamiętnika lub kroniki i opracowania rzeczowego, do których należą wspomniana już praca Tessarczyka lub praca Jacka Mieroszewskiego („Dzieje Rzeczypospolitej Krakowskiej"). Pamiętniki o dziejach Wolnego Miasta, aczkolwiek są istotnym źródłem wiadomości, to jednak wymagają zawsze starannej konfrontacji z dokumentami. Znajdują się bowiem wśród nich opracowania o charakterze wyraźnie tendencyjnym, maskującym nieraz w sposób bardzo zręczny obraz rzeczywistości. Takim fałszerzem prawdy, który ponadto nie gardzi bynajmniej oszczerstwami, rzucanymi tak na grupy osób, jak i na poszczególnych ludzi, jest Stanisław Wodzicki; właśnie jego pamiętniki, zresztą bardzo obszerne, na skutek bezkrytycznego przyjmowania ich przez wielu autorów monografii o Wolnym Mieście przyczyniły sią walnie do powstania niezgodnego z prawdą opisu różnych wydarzeń z dziejów Rzeczypospolitej Krakowskiej. Wodzicki z pełną świadomością przeinaczał fakty i czynił to przeważnie tak umiejętnie, że dopiero porównanie jego twierdzeń, popartych nawet czasem odpowiednio spreparowanymi dokumenlami, ze stanem zawartym w aktach archiwalnych umożliwia odkrycie prawdy. Czynił to w interesie własnym — w celu osłonięcia szpetnej nieraz roli, jaką odegrał jako szef rządu Wolnego Miasta w latach 1815—1831. Pierwszym, który zwrócił uwagę na tę jego „właściwość", był, jak o tym już wspomniałem, Meciszewski. Znacznie później, bo w roku 1935, Bobkowska na podstawie aktów wiedeńskiego Haus-Hol-und Staatsarchiv odsłoniła „krecią robotę" Wodzickiego w stosunku do Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podejmując w dalszym ciągu ten wysiłek, zdołałem na podstawie dokumentów znajdujących się w Krakowie i we Wrocławiu odsłonić rozmaite matactwa Wodzickiego, o których będzie niejednokrotnie mowa w dalszym ciągu pracy.
Jednakże również niektóre inne pamiętniki, choć nie w tym stopniu co Wodzickiego, wymagają dużej ostrożrfbści przy korzystaniu z nich. Do tej liczby należy wspomniana monografia pamiętnikarska Jacka Mieroszewskiego o dzie-
jach Rzeczypospolitej Krakowskiej. Mieroszewski, jako zdecydowany szermierz ówczesnej polityki feudałów, a także jako przyjaciel Wodzickiego, niekiedy świadomie, niekiedy w dobrej wierze mija się z prawdą. Nie zawsze też zaufać można świadectwu Łętowskiego, jak również zapiskom gawędziarskim Ambrożego Grabowskiego i innych.
Przedstawiony w ogromnym skrócie stan piśmiennictwa drukowanego o dziejach Wolnego Miasta skłonił mnie właśnie do zajęcia się tymi dziejami w celu wyczerpującego w miarę możności i, co ważniejsze, zgodnego z prawdą ich opisania. Ten właśnie zamiar wydobycia prawdy skłonił mnie z kolei do szczegółowego przebadania dokumentów archiwalnych, czemu poświęciłem z górą
3 lata pracy.
Główny trzon dokumentów archiwalnych znajduje się w zbiorach krakowskich, zwłaszcza że pozakrakowskie rękopiśmienne zespoły archiwalne i biblioteczne dotyczące Wolnego Miasta uległy w znacznym stopniu zniszczeniu w ciągu ostatniej wojny. Na pierwszy plan wysuwają się akta przechowane w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Krakowie. Jednakże cenne materiały znajdują się również w Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, w zbiorach rękopisów krakowskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk, Biblioteki Jagiellońskiej i Oddziału Czartoryskich Muzeum Narodowego. Jeżeli chodzi o zbiory ppza-krakowskie, to nieduży, lecz bardzo wartościowy zespół akt dotyczących Wolnego Miasta mieści się w Ossolineum. Ten właśnie zbiór zawiera ważny dokument sprzysiężenia ieudałów krakowskich z roku 1827, które miało na celu rozbicie sejmu.
- Grupując sytematycznie materiały archiwalne można je ułożyć w następujących zespołach; 1) protokoły Komisji Organizacyjnej i Reorganizacyjnej oraz innych organów Wolnego Miasta, 2) decyzje, sprawozdania i referaty tych organów, 3) diariusze sejmowe i inne akta sejmowe, 4) podania obywateli, 5) korespondencja urzędowa i prywatna oraz zapiski i pamiętniki różnych osobistości, 6) różne rejestry (powinności pańszczyźnianych, szkolne, stanu cywilnego itp,), 7) protokoły i uchwały cechów i kongregacji kupieckiej, 8) oryginały i odpisy różnych aktów prawnych (międzynarodowych i krajowych), 9) rękopisy nie drukowanych opracowań monograficznych, 10) druki ulotne.
Zasoby archiwalne odnoszące się do całego okresu istnienia Wolnego Miasta są obfite. Dotyczy to przede wszystkim stanu posiadania Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie. Tak więc znajdujące się tam akta Komisji Organizacyjnej i Komisji Reorganizacyjnej tworzą 20 wiązek, akta prezydialne Senatu 41 wiązek, akta generalne Senatu 220 wiązek, protokoły obrad Senatu 35 tomów, akta Wydziału Spraw Wewnętrznych Senatu 74 wiązki, akta Wydziału Dochodów Publicznych i Skarbu 58 wiązek, diariusze sejmowe z dołączonymi do nich aktami 44 tomy {lub wiązki), akta Komisji Włościańskiej 54 wiązki, akta szkół początkowych 64 wiązki, akta budżetowe 10 wiązek, akta Komitetu Cenzury 9 wiązek. Ponadto z istotnych dla Wolnego Miasta akt posiada Wojewódzkie Archiwum Państwowe 27 wiązek i rękopisów ze zbioru Czartoryskich, 36 ksiąg powinności pańszczyźnianych z lat 1814—1845 w dobrach Potockich, 98 ksiąg i wiązek w tzw. aktach depozytowych z pierwszej połowy XIX wieku, które dotyczą kongregacji kupieckiej, cechów oraz liceum św. Anny, i inne pomniejsze zespoły akt i rękopisy, jak akta spadkowe wło-
ścian, akta urzędów sianu cywilnego itp. W Wojewódzkim Archiwum Państwowym znajdują się również teki Ambrożego Grabowskiego i Schneidra, z których jednak tylko część ma znaczenie dla historii Wolnego Miasta.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego posiada przeszło 100 wiązek akt i rękopisów ważnych dla dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego w okresie Wolnego Miasta, oddział krakowski PAN przeszło 40 wiązek różnych akt i rękopisów, Biblioteka Jagiellońska przeszło 30, natomiast Oddział Czartoryskich Muzeum Narodowego — po przekazaniu części swych zbiorów archiwalnych do Wojewódzkiego Archiwum Państwowego — jeszcze kilka wiązek akt i rękopisów. Ossolineum posiada przede wszystkim ważny zbiór dokumentów będących spuścizną po Stanisławie Wodzickim,
Mimo tak poważnej liczby wykazują materiały archiwalne z okresu Wolnego Miasta znaczne i, co gorsza, dotkliwe luki. Akta bowiem uległy zdekompletowaniu nie lylko na skutek zaginięcia wielu pozycji, lecz także z powodu szkar-towań dokonywanych jeszcze w ubiegłym stuleciu przez organy administracyjne, które aktami rozporządzały. Poważnemu uszczupleniu uległy fatalnym zbiegiem okoliczności właśnie najcenniejsze materiały, jak akta prezydialne Senatu (brak akt z lat 1831, 1832 i pierwszego kwartału 1833 roku), akta Komisji Włościańskiej (brak materiałów dotyczących przeszło 50°/o oczynszowa-nych gromad wiejskich), Wydziału Dochodów Publicznych i Skarbu (zachowały się tylko akta odnoszące się do przemysłu górniczo-hutniczego, i to nie bez luk). Brak również oryginału konstytucji Wolnego Miasta z 11 września 1818 roku oraz diariuszy nadzwyczajnych sejmów prawodawczych, które obradowały nad nowymi kodyfikacjami z zakresu prawa cywilnego i karnego. Zaginęły także ważne akta procesu karnego wytoczonego Leonowi Chwalibogowskiemu itp. W nieznacznej tylko ilości zachowały się materiały dotyczące cenzury. Niewiele również zachowało się akt odnoszących się do ludności żydowskiej. W rezultacie na niejedno nasuwające się pytanie nie można już dziś dać odpowiedni, niejedno zagadnienie nie da się już wyczerpująco wyjaśnić, tym bardziej że dokumentacja ówczesna była nieraz niedbała. Dużo do życzenia pozostawiają zwłaszcza rejestry szkolne.
Niniejsza praca ma charakter monografii ustrojowo-prawnej Wolnego Miasta, przy czym jako specjalista w dziedzinie prawa administracyjnego położyłem szczególny nacisk na zagadnienia historyczno-administracyjne. StaiaJem się je wydobyć przy opisie zarówno stosunków gospodarczych, jak też społecznych i politycznych. Prócz tego poświęciłem specjalny rozdział szczegółowemu opisowi i analizie organizacji aparatu administracyjnego Rzeczypospolitej Krakowskiej, a w dalszych kitku rozdziałach opisałem szereg instytucji i urządzeń administracyjnych, z których wiele nie było dotychczas w ogóle opracowanych. Opierałem się przy tym zawsze, i to w sposób możliwie wyczerpujący, na dokumentacji archiwalnej. Pominąłem natomiast zagadnienie stosunków kulturalnych w ścisłym tego słowa znaczeniu, a więc problematykę związaną ze stanem i rozwojem w Wolnym Mieście literatury, sztuk plastycznych, muzyki itp. Zasób bowiem materiałów archiwalnych w tych dziedzinach jest szczupły, lite-
ratura zaś monograficzna, opracowana często przez specjalistów, i to niekiedy wybitnych, stosunkowo obszerna,3 W tym stanie rzeczy, nie będąc w tych materiach fachowcem, byłbym skazany na powtarzanie cudzych twierdzeń i poglądów.
Dzieje Wolnego Miasta podzieliłem na dwa zasadnicze okresy. Okres pierwszy obejmuje historię Krakowa od roku 1815, to jest od chwili wyodrębnienia go z obszaru dawnego Księstwa Warszawskiego, do stycznia 1831 roku i stanowi treść niniejszego tomu. Do okresu drugiego należy historia Wolnego Miasta od połowy stycznia 1831 roku do lutego, czy nawet listopada 1846 roku, to jest do końca istnienia odrębności Krakowa; stanie się ona przedmiotem tomu drugiego.
Obwieszczenie politycznej samodzielności Wolnego Miasta i jego okręgu nastąpiło 18 października 1815 roku. Dokonała go Komisja Organizacyjna, wydelegowana do Krakowa przez trzy państwa opiekuńcze: Austrię, Rosję i Prusy. Od tej chwili Komisja zaczęła organizować Wolne Miasto, urządzać jego władze itd. Pierwszym istotnym aktem w tym względzie było powołanie w dniu 20 listopada 1815 roku Senatu jako rządu Wolnego Miasta.
Jako datę końcową pierwszego okresu przyjąłem dzień 18 stycznia 1831 roku. W dniu tym w wyniku ruchu rewolucyjnego przeciwko feudałom, który rozwinął się 16 stycznia tego roku w Krakowie, zakończyła się supremacja klasy feuda-łów w życiu publicznym Rzeczypospolitej Krakowskiej; do rzeczywistego współudziału w rządach doszło zamożne mieszczaństwo, które zresztą z obawy przed klasami nieposiadającymi Wolnego Miasta potrafiło się wnet sprzymierzyć z feudałami przeciwko krakowskiej biedocie miejskiej.
W okresie 1815—1831 można wyodrębnić trzy podokresy, Podokres pierwszy obejmuje lala 1815—1818, to jest ten etap dziejów Wolnego Miasta, w którym władza naczelna spoczywała w ręku Komisji Organizacyjnej i w którym kształtował się ostatecznie jego ustrój. Podokres drugi obejmuje lata 1818—1827. W tym czasie coraz to nasilająca się walka feudałów z powstającą w Wolnym Mieście burżuazją doprowadziła do zwycięstwa burżuazji na sejmie w grudniu 1827 roku. W wyniku bowiem wyboru dokonanego przez sejm miejsce dotychczasowego długoletniego prezesa Senatu Rządzącego, Stanisława Wodzickiego, zająt przedstawiciel mieszczaństwa, Józef Nikorowicz. Jednakże przełom dokonany w związku z wyborem Nikorowicza i przechylający szalę wypadków politycznych na korzyść zamożnego mieszczaństwa utrzymał się zaledwie przez dwa miesiące, gdyż już z końcem lutego 1828 roku powrócił do władzy Wo-dzicki, powołany przez państwa opiekuńcze. Następny podokres, trzeci z kolei, obejmujący lata 1828—1831, cechuje ostra reakcja feudalna. Umożliwiły ją państwa opiekuńcze swym naciskiem, kryjącym w zanadrzu groźbę użycia siły.
Naszkicowana w ten sposób periodyzacja podokresowa występuje wyraźnie w zakresie stosunków politycznych, natomiast mniej wyraźnie w zakresie nadbudowy prawno-organizacyjnej Wolnego Miasta. Z powodu bowiem tarć i nieufności istniejących między państwami opiekuńczymi nie udało się klasie feu-dalów wyzyskać swych powodzeń w takim stopniu, jak tego pragnęła. Nadbudowa prawna, zwłaszcza prawnoadministracyjna nie zawsze nadążała za przemianami politycznymi. Zmiana bowiem tej nadbudowy była częściowo uzależniona od zgody państw opiekuńczych, a tej zgody brakło.
Reakcja feudałów z okresu 1828—-1831 załamała się na skutek wybuchu powstania listopadowego i zakończyła ostatecznie w styczniu 1831 roku. Zewnętrznym wyrazem jej kresu było przywrócenie do władzy senatorów mieszczańskich usuniętych przez nią w roku 1828 i pozbawienie przywódcy klasy feudałów, Stanisława Wodzickiego, wpływowego stanowiska prezesa Senatu Rządzącego. W rezultacie wspomnianego już ruchu rewolucyjnego, który się rozpoczął 16 stycznia 1831 roku przy udziale drobnego mieszczaństwa z młodzieżą szkolną i rzemieślniczą na czele, usunięto Wodzickiego, Senat, w kiórym mieszczaństwo zdobyło głos stanowczy, jął sprawować rządy Wolnego Miasta uwzględniając w swej polityce interesy zamożnego mieszczaństwa.
Kończąc uwagi wstępne składam podziękowanie za udzieloną mi pomoc drowi Karolowi Lewickiemu z Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego: mgr Stanisławie Pańkow, drowi Włodzimierzowi Budce z Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie; drowi Adamowi Vetulaniemu, profesorowi Uniwersytetu Jagiellońskiego; dziękuję również za pomoc przy dostarczaniu mi materiałów archiwalnych Józefowi Porębie i Stanisławowi Kurze, niemniej zmarłemu już Władysławowi Slósarzowi z Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie.




4. OPRACOWANIA

Akt oskarżenia przeciwko Leonowi Chwalibogowskiemu (druk — B. J. 15227/III). D'Angeberg [Chodźko i Noailles]: Recueil des traites, conventions et actes di-
plomatiques concernant la Pologne 1762—1862. Paryż 1862. Astruc E. A,: Historja żydów i ich wierzeń. Warszawa 1879. Askenazy Szymon: Łukasiński, Warszawa 1929.
— Trybun gminu w dobie Król. Kongresowego, „Biblioteka Warszawska' 1907; t. II.
Baernrode-Schuster Rudolf: Gesetze der ehemals freien Stadt Krakau.
Wiedeń 1855. B a 1 a b a n Majer; Historja żydów w Krakowie i na Każmieizu 1304—1868.
Kraków 1936; t. II.
— Dzieje żydów w Galicji i Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772—1868. Lwów br. Barankiewicz Szymon: Myśli o wieczystych dzierżawach dóbr rządowych,
„Pamiętnik Warszawski'1 1819; t. XIV.
Barwiński Eugeniusz: Kraków na początku XIX wieku. „Rocznik Krakowski" 1919; t. XVIII.
Barycz Henryk: Ludwik Łętowski jako człowiek i pisarz. „Nasza Przeszłość" Kraków 1947; t. II.
B akowski Klemens: Historia Krakowa w zarysie. Kraków 1898. „Biblioteka Krakowska" nr 6.
— Deieje wszechnicy krakowskiej. Kraków 1900 „Biblioteka Krakowska" nr 16.
— Dawne cechy krakowskie. Kraków 1903 „Biblioteka Krakowska" nr 22.
— Dawne kierunki rzek pod Krakowem. „Rocznik Krakowski" 1902; t. V.
— Dziennikarstwo krakowskie do 1848 roku. „Rocznik Krakowski" 1906; t. VIII.
— Kronika krakowska 1796—1848. Kraków 1906. Część II. „Biblioteka Krakowska" nr 20.
Biechoński T.: Bursa krakowska i bursacy {w pierwszej ćwierci XIX wieku). Z nie wydanego rękopisu. „Biblioteka Warszawska" 1914; t. 1.
Bieniarzówna Janina: Rzeczpospolita Krakowska 1815—1846 — wybór źródeł. Wrocław 1950. „Biblioteka Narodowa" seria I, nr 138.
— W walce o chłopskie prawa (Karta z dziejów Olszanicy, wsi powiatu Krakowskiego). „Wieś i Państwo" z listopada 1946 r; nr 9.
— Rzeczpospolita Krakowska 1815—1846. Kraków 1948.
— Z dziejów liberalnego i konspiracyjnego Krakowa (1833—1848). Kraków 1948. „Biblioteka Krakowska" nr 106.
B i n d e r Wilhelm: Furst Clemens v. Metternich und sein Zeitalter. Ludwigs-
burg 1836.
Bobek Paweł: Przegląd dziejów chłopa polskiego. Kraków 1934. Bobkowska Wanda: Korespondencja Metternicha w sprawie Uniwersytetu
Krakowskiego 1820—1829. Kraków 1935. Bocheński J. M.: Prawo górnicze W. M. Krakowa i jego okręgu. Kraków
1898. Brodowicz Maciej Józef: Ważniejsze dokumenta (...). Kraków 1874.
— Rys historyczny zakładów klinicznych przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Kraków 1845.
Bronikowski: Myśl względem reformy żydów w Królestwie Polskim. Warszawa 1819.
Bronikowski M. O polepszenie stanu włościan. „Pamiętnik Warszawski' 1816; t. IV.
Brougham John Russel: Polen. Bruksela 1831.
— Precis historiąue du partage de la Pologne. Marsylia 1831 (przekład francuski pracy poprzedniej). Tekst angielski ukazał się około roku 1821 w „Przeglądzie Edynburskim".
B u z e k Józef: Studia z zakresu administracji wychowania publicznego. I. Szkolnictwo ludowe (patrz Archiwum Naukowe. Lwów 1904; dział I, t. I).
Chmiel Adam: Szkice krakowskie. Kraków 1939—1947. „Biblioteka Krakowska" nr 100.
Chodźko Leonard: Polens Wiederaufleben. b. r., b. m.
— Tableau de la Pologne ancienne et modernę. Paryż 1830. Cyrankiewicz Stanisław: Przewodnik po cmentarzach Krakowa, Podgórza
i Zwierzyńca. Kraków 1908. Czacki Tadeusz: Rozprawa o żydach. Wilno 1807.
— O litewskich i polskich prawach. Warszawa 1800; t. I.
O dziesięcinach w powszechności a szczególniej w Polsce i Litwie i o koniecznej potrzebie utworzenia snopowej dziesięciny na osep zbożowy. Warszawa 1301 i 1802.
Czapski Adam: Oznajmienie P. P. Audytorom Uniwersytetu, Uczniom licealnym i ich rodzicom lub opiekunom, nauczycielom domowym i kogo się dotyczyć może. Kraków 1828.
— Oznajmienie ze strony Kuratorii Jeneralnej Instytutów Naukowych W. M. Krakowa i jego okręgu P. P. Audytorom (...) (patrz jak poprzednio) służące na rok szkolny 1829/1830. Kraków 1829.
[Czapski Adam:] O użyteczności szkól początkowych i czego przede wszyst-kiem potrzeba, ażeby one istniały w odpowiadającym zamiarowi ich założenia stanie. Rzecz z powodu zaprowadzenia Kuratorii Jeneralnej Instytutów Naukowych w M. Krakowie i Jego okręgu. Kraków 1827.
Czerwiakowski Rafał. Rys historyczno-statystyczny ogrodu botanicznego krakowskiego (patrz Zakłady Uniwersyteckie w Krakowie. Kraków 18G4).
D e m e 1 Juliusz: Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1846— 1853. Kraków 1951 „Biblioteka Krakowska" nr 107.
Dębicki Ludwik: Recenzja Dziejów Rzeczypospolitej Krakowskiej Jacka Mie-roszewskiego. ,,Kwartalnik Historyczny" 1887; rocz. I, zesz. 3.
— Puławy (1762—1830). Lwów 1888; t. III.
— Trzy pokolenia w Krakowie. Kraków 1896.
— X. Biskup Łętowski. Według pamiętników pozostałych po nim. Lwów 1873.
— Potocki Artur — wspomnienie pośmiertne. Kraków 1890.
— Portrety i sylwetki z XIX stulecia. Seria I. Kraków 1905.
Z dni Rzeczypospolitej Krakowskiej (pamiętnik Józefa Dropsy, wyd. Henryk Mościcki), ,,Biblioteka Warszawska" 1913; t. IV.
Dobrzycki Jerzy: Dawne warownie Krakowa. Kraków 1952.
Drakę Jan: Uwagi nad myślami umieszczonymi w Pamiętniku Warszawskim nr 6 z miesiąca czerwca: O wieczystych dzierżawach dóbr rządowych. „Pamiętnik Warszawski" 1819; t. XV.
Dudkiewicz Józef: Austria wobec powstania listopadowego. Kraków 1933.
Dzikowska Juvenalia. Dzieje kościoła S. Mikołaja na Wesołej, ,,Rocznik Krakowski" 1938; t. XXX.
[Ekielski Eustachy:] Żydzi w Krakowie. Kraków 1868.
E. E, [Ekielski Eustachy:] Majątek Wielkiego Księstwa Krakowskiego. Lwów
1866.
Ei h r 1 i c h Ludwik: Prawo narodów. Wyd. III. Kraków b. r/
Estreicher Stanisław: Sądownictwo rektora krakowskiego w wiekach średnich. „Rocznik Krakowski" 1900; t. IV.
Estreicherówna Maria: Z dziejów krakowskich konspiracji. „Rocznik Krakowski" 1938; t. XXX.
Fierich Franciszek Xawery: Sąd trzeciej instancji i najwyższy sąd sejmowy — Na tle całokształtu organizacji sądownictwa w Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815—1833). Kraków 1917.
Fierich Maurycy: Historia ksiąg hipotecznych b. W. M. Krakowa, „Gazeta Sądowa Warszawska' 1888; nr 29.
Flassan Gaetan: Hisloire riu Congres de Vienne. Paryż 1829; t, I—III, Der Freistaat Krakau bis zurr, Jahre 1845 und die Salinen zu Wieliczka in Oa-lizien (domniemany autor Klein Christian Gottlieb). Kraków 1846.
Friedmann Filip; Die galizischen Juden im Kampfe urn ihre Gleichberechti-gung (1848—1868). Frankfurt nad Menem 1929.
Gąsiorowska Natalia: Górnictwo i hutnictwo w Królestwie Polskim 1815—
1830. Warszawa b. r.
__ Polska na przełomie życia gospodarczego (1764—1830). Warszawa b. r.
Gawroński Franciszek: Pamiętnik R. 1830/L831 i kronika pamiętnikowa
(1787__1831) (patrz Źródła do dziejów Polski porozbiorowych, Kraków 1916;
t. VIII).
G1 e m m a ks. Tadeusz: Wydział teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego
w latach 1795—1847. Kraków 1949.
Głębocki Józef Teodor: Zakłady ku ulżeniu cierpieniom bliźnich obecnie w Krakowie istniejące z krótką wzmianką o dawniejszych, a dziś nieistniejących instytucjach tego rodzaju. Kraków 1852.
Głos J. W. Józefa Załuskiego Kuratora Jeneralnego Instytutów Naukowych W. M. Krakowa i jego okręgu przy instalowaniu J. W. Sebastiana Girtlera, fil. i med. doktora na urząd rektora U. J. dnia 18 pażd. 1826 (...) miany (druk — B. J. 222215/11).
Głos w dniu 18 paźdz. 1826 (...) Girtlera (druk —B. J. 222215/11),
Gocizalkowski Wojciech; Student liceum S. Anny 1820—1824 (patrz Galicyjskie wspomnienia szkolne. Kraków 1955).
Goremykin I. L.: Zarys historji włościan w Polsce. Petersburg 1898.
Górkiewicz Marian: Ceny w Krakowie w latach 1796—1914. Poznań 1950.
G rabski Stanisław: Zarys rozwoju idei społeczno-gospodarczych w Polsce od pierwszego rozbioru do r. 1831. „Przegląd Polski" 1904—1905.
G rabski Władysław: Historia wsi w Polsce. Warszawa 1929.
Greveniz F. A. F.: Włościanin w Polszcze. Rys szczegółowy wraz z projektami do prawa. Warszawa 1818.
Gródecki Roman — Lepszy Kazimierz — Feldman Józef: Kraków i ziemia krakowska. Lwów 1934.
Grynwasser Hipolit: Pisma. Wrocław 1951; t, II.
Gutkowski Tadeusz: Cenzura w Wolnym Mieście Krakowie 1832—1846. Kraków 1915. „Biblioteka Krakowska" nr 49.
Hartmann Eugen.: Entwicklungsgeschichte der Posten von den altesten Zeiten bis zur Gegenwart (...). Lipsk 1868.
H e c h e 1 Fryderyk: Kraków i ziemia krakowska w okresie wiosny ludów. Pamiętniki. Wyd. Henryk Barycz. Wrocław 1950.
— Człowiek nauki taki, jakim był. Pamiętniki prof, U. J. Dr Fryderyka Hechla Wyd. Władysław Szumowski. Kraków 1939.
Hollaeniierski Leon: Les Israelites de Pologne. Paryż 1846.
Hoszowski Konstanty: Poczet opatów mogilskich (patrz monografia opactwa Cystersów we wsi Mogile). Kraków 1867.
Hubert Stanisław: Rozbiory i odrodzenie Rzeczypospolitej. Zagadnienie prawa międzynarodowego (patrz „Biblioteka prawa politycznego i prawa narodów". Lwów 1937; t. X).
J. [Janowski]: O żydach i judaizmie, czyli wykrycie zasad moralnych, tudzież rozumowania Izraelitów. Siedlce 1820.
Jaroński Józef: Projekt o polepszeniu losu włościan polskich. Kraków 1814.
Jarosławiecka-Gąsiorowska Maria: Architektura neoklasyczna w Krakowie. „Rocznik Krakowski" 1933; t. XXIV.
J. K, B. [Jan K. Bartlj: Jeszcze nasi włościanie, „Nowa Polska" 1831; nr 29.
Jougan ks. Alojzy: X. Prymas Woronicz, Lwów 1908.
Kalinka Walerian: Galicja i Kraków pod panowaniem austriackim. Kraków 1898.
Karbowiak: Ustawy bursy krakowskiej Jeruzalem (1453—1841) (patrz Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce. Kraków 1890; t, VI).
Karliński Franciszek: Rys dziejów obserwatorium astronomicznego Uniwersytetu Krakowskiego (patrz Zakłady Uniwersyteckie w Krakowie. Kraków 1864),
[K a m p f R.J: Krakau und ein Blick iiber seine Grenzen. Lipsk 1844.
Kępieński Krzywosąd Mieczysław: Stanisław Wodzicki, prezes senatu b. Rzeczypospolitej Krakowskiej (Przyczynek do dziejów Krakowa 1815—1830) „Biblioteka Warszawska" t. IV 1883, t. I i II 1884.
Klenie wicz Stefan: The free state of Cracov 1815—1846. „The Siavonic and East European Review" z listopada 1947; t. XXVI, nr 66.
Kirkor-Kiedroniowa Zofia: Włościanie i ich sprawa w dobie organizacyjnej i konstytucyjnej Królestwa Polskiego. Kraków 1912.
Klein Franciszek: Planty krakowskie. Kraków 1911.
Klimontowicz Jakub: Projekt do zawarcia umowy z włościanami, b. m. 1808.
Kliiber Johann Ludwig: Acten des Wiener Congresses in den Jahren 1814—1815. Erlangen 1815—1835.
Knapowska Wisława: Nawroty polskich ruchów zbrojnych 1830—1834-Z dziejów dyplomatycznych i rewolucyjnych W. M. Krakowa. Poznań 1948,
Koczyński Michał: Versuch einer systematischen Darlegung der Gerichts-verfassung und der franzósischen Civilprozessordnung in Krakau, Kraków 1855.
Kopczyński M.: Bursa akademicka (patrz Zakłady Uniwersyteckie w Krakowie. Kraków 1864).
K opera Feliks: Sztuka (patrz Kraków w XIX w. Tom II. Kraków 1932. „Biblioteka Krakowska" nr 76).
Kopff Wiktor: Urządzenie włościan w b. Rzeczypospolitej Krakowskiej. „Przewodnik Naukowo-Literacki" 1887; t. XV.
—- Wspomnienia z ostatnich lat Rzeczypospolitej Krakowskiej. Kraków 1906 „Biblioteka Krakowska" nr 31.
Korczyński Ludomił: Zarys dziejów kliniki lekarskiej U. J. od jej założenia do r. 1875. Kraków 1899.
Korzon T.: Kościuszko. Kraków 1894.
Kosicki Ludwik: Krótka wiadomość o życiu Szczepana Humberta ( patrz Program popisów Instytutu Technicznego w Krakowie z r. 1841).
Kowalski Kajetan: Wiadomość o bursach w Krakowie (patrz Program popisów liceów. I wyd. Kraków 1823. II wyd. Kraków 1864).
Koźmian Andrzej Edward: Wspomnienia. Poznań 1867.
K o zmian Kajetan: Pamiętniki. Poznań 1858.
Krakau unter der Prasidentschaft des Grafen Wodzicki. b. m. 1831.
Kraków. Rozszerzenie granic 1909—1915 (praca zbiorowa) Kraków 1931.
Kraków w XIX w. (praca zbiorowa). Kraków 1932. „Biblioteka Krakowska1 nr 72 i 76.
Kraushar Aleksander: Sprzysiężenie studenckie. Kartka z dziejów Króle-
stwa konstytucyjnego polskiego 1820—1827 (Z dokumentów źródłowych). „Przewodnik Naukowy i Literacki" 1905.
__ Sprawa studenta Benedykta Kalinowskiego. Przyczynek do historii stowarzyszeń tajnych w Polsce (1821—1825). „Miscellanea Historyczne" 1910; t. XLVI A.
__ Sprawa Józefa Załuskiego, generała brygady w sztabie Wojsk Polskich
1831 roku (Ze źródła archiwalnego). „Miscellanea Historyczne" 1911; t. XLVII.
__ Dramat szkolny kaliski w roku 1826. „Miscellanea Historyczne" 1912; t. LI.
__ Senator Nowosilcow i cenzura za Królestwa Kongresowego (1819—1829).
,.Miscellanea Historyczne" 1913; t. LIV.
Królikiewicz Leonard: Uwagi nad pismem pt. Myśli o wieczystych dzierżawach (...) „Pamiętnik Warszawski" 1819; f. XV.
Królikowski Ludwik [Meciszewski Hilary]: Memoriał historyczny i polityczny o stanie obecnym W. M. Krakowa i jego okręgu na poparcie adresu obywateli krakowskich, podanego rządowi francuskiemu i angielskiemu w październiku 1839 roku. Z dołączeniem zbioru dokumentów. Paryż 1840.
Króliikowski Louis [Meciszewski Hilary]: Memoire historiąue et poHtiąue sur l'etat actue! de la ville librę de Cracovie, a 1'appui de ladresse presentee en octobre 1839 par ses habitants au Gouvernement de France et d'Angle-terre; suivi d'une collection de pieces justificatives. Paryż 1840.
K. S.: Obrona żydów. „Pamiętnik Warszawski" 1816; t. V.
Krzeczkowski Konstanty: Komisja włościańska w Rzeczypospolitej Kra-kowskiej. Sprawozdania Polskiej Akademii Umiejętności 1816; t. XXI.
Krzyżtopór Adam: O urządzeniu stosunków rolniczych w Polsce. Poznań 1851.
Krzyżanowski Adam: O granicach niepodległości sądownictwa i odpowiedzialności sędziego, Kraków, b. r.
Krzyżanowski Jan K.: Uwagi nad instytutami pedagogicznymi Pestalocego i Fellenberga, tudzież metodem Bell-Lankastrowskim. Lublin b. r.
Knzyżanowski Stanisław: Ludność Krakowa z końcem XVIII wieku. Kraków 1902.
Kutrzeba Stanisław: Handel i jego organizacja, „Rocznik Krakowski" 1912; t. XIV,
— Kongregacja kupiecka. „Rocznik Krakowski" 1912; t. XIV.
— Historia ustroju Polski w zarysie. Lwów 1912, t. I; 1920, t. III.
L a c h n i c k i Ignacy: Biografia włościanina nad brzegami Niemna powyżej
Łosośnej mieszkającego. Warszawa 1815. Langie Karol: O uposażeniu szkółek początkowych w kraju niegdyś wolnego
miasta Krakowa i jego okręgu. Kraków 1868. Lelewel Joachim: Nadanie własności ziemskiej włościanom. „Nowa Polska"
z 1831 r.; nr 73.
Lewicki Karol: Dzieje kopca Kościuszki. Kraków 1946. Limanowski Bolesław: Historia demokracji polskiej w epoce porozbiorowej.
Wyd. II. Warszawa-Kraków 1922.
Liszt Franz: Das Vólkerrecht. Wyd. X. Berlin 1915.
Louis Józef: Kupcy krakowscy w epoce przejściowej (1773—1846). Kraków 1883.
— Sądownictwo Rzeczypospolitej Krakowskiej. Kraków 1884.
— Dawna milicja krakowska. Kraków 1882.
J. L. [Louis Józef]: Przechadzka po Rynku Krakowskim. Kraków 1890,
Lubliner O. Ludwik: Obrona żydów zamieszkałych w krajach polskich od niesłusznych zarzutów i fałszywych oskarżeń. Bruksela 1858.
Lutostański Karol: Les partages de la Pologne et la lulte pour 1'indepen-dance. Lozanna-Paryż 1918.
Ł. B. [Łoziński Bronisław]: Z listów prezesa Rzeczypospolitej Krakowskiej (Stanisława Wodzickiego). ,,Biblioteka Warszawska" 1904; t. II.
Łabącki Hieronim: Górnictwo krajowe. Wiadomość statystyczna o stanie kopalnictwa i hutnictwa w Królestwie Polskim, b. m., b. r.
— Górnictwo w Polsce. Warszawa 1841; t. I.
Łętowski Ludwik: Wspomnienia pamiętnikarskie. Opracował Henryk Barycz, Wrocław 1952,
Łubieński: O uregulowaniu stosunków włościańskich w Wk. X. Poznańskim i o potrzebie zastosowania tegoż do Królestwa Polskiego. Lipsk 1843.
Łuczakówna Helena: Wiktor Heltman 1796—1874. Poznań 1935.
Łuszczkiewicz Wł.: Kościół S. Katarzyny z klasztorem OO. Augustja-nów. Kraków. 1898. „Biblioteka Krakowska" nr 8.
—- Sukiennice. Kraków 1899. ,,Biblioteka Krakowska" nr 11.
Maciejowski Wacław Aleks.: Historja włościan i stosunków ich politycznych, społecznych i ekonomicznych, które istniały w Polsce od czasów najdawniejszych aż do drugiej połowy XIX wieku. Warszawa 1874.
Maj er Józef: Pogląd historyczny na Tow. Naukowe Krakowskie z czasu jego zawiązku z Uniwersytetem Jagiellońskim. Kraków 1858.
[Ma j e r a n o wsk i Konstanty): Kronika 40 dni Krakowa 1848 roku, poprzedzona prologiem dziejów Polski i Krakowa w dziesięciu obrazach i epilogiem wypadków po dniu 26 kwietnia zakończona przez X. X. Kraków 1848.
Małachowski-Łempicki Stanisław; Dzieje wolnego mularstwa w Krakowie 1755—1822. Kraków 1929. „Biblioteka Krakowska" nr 69.
Manteufflowa Maria: J. K. Szaniawski — Ideologia i działalność 1815—1830. Warszawa 1936.
Marko wski P. W. P.: Rozprawa o ludu polskim. Warszawa 1820.
Martens George Frederic: Nouveaux supplements au recueil de traites et d'autres actes remarąuables (...) depuis 1761 (,..). Getynga 1839; t. I.
Martens F.: Recueil des traites et conventions conclus par la Russie avec les puissances etrangeres. Petersburg 1876—1878; t. III—IV.
Matthias Wilhelm Heinz: Uber Posten und Postregale (...). Berlin 1832.
Matejko Franciszek: Dzieje Biblioteki Uniwersyteckiej w Krakowie (patrz Zakłady Uniwersyteckie w Krakowie. Kraków 1864).
Meciszewski Hilary: Sześć lat politycznego bytu Rzeczypospolitej Krakowskiej (1827—1833). Berlin 1846.
— Historja Rzeczypospolite- Krakowskiej. Epoka czasu od miesiąca maja 1815 do listopada 1846 roku. Kraków 1851.
— Wizyta braci Malinowskich z Warszawy odbyta w Krakowie dnia 17 grudnia 1830 roku (Ustęp historyczny z pamiętników Hilarego Meciszewskiego). Kraków 1851.
— Posag Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kraków 1850.
— Rzecz do historji majątku Uniwersytetu Krakowskiego tudzież prawa młodzieży polskiej uczęszczania do niego na nauki jako odpowiedź na uwagi
P. Jacentego Mieroszewskiego dane nad pismem p.t. Posag Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie . Kraków 1850.
— Do Pana Ferdynanda Koisiewicza (...) — Słów kilkanaście od Hilarego Meciszewskiego (,..). Lwów 1848.
__ Józef Wodzicki — Wspomnienie pośmiertne. Kraków 1847.
Die Memoiren der Grafin Potocka 1794—1820. Opracował Oskar v. Bieberstein. Lipsk 1899.
Mieczy ński Ignacy: Uwagi nad teraźniejszym stanem rolnika pod względem ceny zbóż i wydatków jego Radzie Departamentowej Kaliskiej (...) podane"^ miesiącu lutym 1810 roku. Warszawa 1811.
__, Rozprawa o dziesięcinach z projektem przemiany snopowych. Kraków 1816
oraz ,,Rocznik Towarzystwa Naukowego" 1817; t, II.
Michalski Ant: Włościanie i ich regulacja. ,,Biblioteka Warszawska" 1844; zesz. 4 oraz 1845; zesz. 1.
__. o taksach dóbr ziemskich według zasad Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Wk, X. Poznańskim. .,Biblioteka Warszawska" 1846; zesz. 1.
Mjeroszewski Jacek: Dzieje Rzeczypospolitej Krakowskiej. „Przewodnik Naukowy i Literacki" 1886.
— Uwagi nad pismem p. t. Posag Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1850. Mieszkaniec Krakowa do mieszkańca Warszawy (domniemany autor Franciszek
Wężyk). Kraków 1829.
Młodecki Kazimierz: O polepszeniu teraźniejszego stanu włościan polskich — uwagi (...) czytane na posiedzeniu Rady (...) w Radomiu 31. 10. 1814. Radom b. r.
Mochnacki Maurycy: Powstanie narodu polskiego w r. 1830 i 1831. Wrocław 1850.
Morawski Teodor: Dzieje Narodu Polskiego. Poznań b. r.; t. VI.
— Dzieje Narodu Polskiego. Rys dziejów porozbiorowych 1796—1834. Poznań 1870.
Moś cieki Henryk: Ze stosunków wileńskich w okresie 1816—1823. „Biblioteka Warszawska" 1904; t. II.
Muczkowski Józef: Mieszkanie i postępowanie uczniów krakowskich w wiekach dawniejszych. Kraków 1842.
Muczkowski Józef: Dawny krakowski ratusz. „Rocznik Krakowski" 1906; t. VIII.
— Dawne warownie krakowskie. „Rocznik Krakowski" 1911; t. XIII. Namysłowsk,! Władysław: Milicja W. M. Krakowa 1815—1846. Kraków
1914. „Biblioteka Krakowska" nr 48,
— Poczta W. M. Krakowa. Kraków 1913. „Biblioteka Krakowska" nr 47. Niwiński Mieczysław: Rozwój nauk (patrz Kraków w XIX w. Tom II. Kraków 1932. „Biblioteka Krakowbkd" nr 32).
No wieki Jan: Rozprawa o nadużyciu nauk przez soiistyczność, szkolarstwo i pedantyzm. „Roczniki Towarzystwa Naukowego". Kraków 1822; t. VII.
Pająk Aleksander: Szkoły ludowe w Wolnym, Niepodległym i ściśle Neutralnym M. Krakowie i jego okręgu, późniejszym W. Ks. Krakowskim od r. 1815 do r. 1873. Lwów 1890.
Pamiętnik budowy pomnika Tadeusza Kościuszki przez Komitet zarządzający tąż budową wydany. Kraków 1825.
Pamiętniki Ludwika de Laveaux. Kraków 1879.
Pawlak Władysław: Przyczynek do postępowych tradycji polskiej nauki prawa narodów. „Państwo i Prawo" 1953; nr 11.
Pawłowski Bronisław: 2 historii Rzeczypospolitej Krakowskiej. „Czas Krakowski" 1911; nr 66.
Piekarski Franciszek Borgiasz: Gospodarz Krakowski nr 1. Projekla poprawienia rolnictwa krajowego (...). Kraków 1811.
Popiel Paweł: Pamiętniki (1807—1892). Kiaków 1927.
Prokesch Władysław: Z dziejów krakowskiej szkoły sztuk pięknych. Kraków 1917. ,.Biblioteka Krakowska" nr 53.
Przemiany dziejowe otoczenia Wawelu (praca zbiorowa), Kraków 1953.
Przewodnik Krakowski — na rok 1835. Kraków 1835.
Radwański Feliks: Myśli Feliksa Radwańskiego (...) tyczące się punktów ku wyprowadzeniu ludu wiejskiego ze stanu podległości przez J, O. Książęcia JMCi Lubeckiego (...) urzędom administracyjnym i innym krajowym władzom i ciałom politycznym do odpowiedzi podanych na prętce zebrane. Dnia 15 października 1814. Kraków 1815.
— Uwagi nad myślami o wieczystych dzierżawach dóbr rządowych w Polszcze przez Szymona Barankiewicza podanymi. ,, Pamiętnik Warszawski" 1819; t. XV.
Radwański Jan: Założenia plantacji krakowskich przez Feliksa Radwańskiego,
a kończenie ich kosztem Rzeczypospolitej Krakowskiej przez Florjana Stra-
szewskiego. Kraków 1872. Raport Komisji sejmowo-prawodawczej, jednomyślnie uchwalony w sprawie
aktu oskarżenia przeciwko Leonowi Chwalibogowskiemu, przedstawiony
Zgromadzeniu Reprezentantów (druk — B, J. Zbiór druków procesowych
XVIII i XIX wieku, t. VII, 15036/III. 3 b). [R emb ie 1 i ń ski:] Projekt polepszenia stanu włościan w K. Warszawskim
podany przez prefekta Departamentu Płockiego. Płock 1815, Ręgorowicz Ludwik: Bursy Jeruzalem i Philosophorum za W. M. Krakowa.
Sprawozdanie Gimn. św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1916.
— Szkolnictwo W. M. Krakowa w dobie kuratorii Józefa Załuskiego. Warszawa 1930.
— Historia Instytutu Technicznego w Krakowie. Kraków 1913.
Reibnitz Ernest Wilhelm: Mowa przy uroczystym oddawaniu konstytucji W. M. Krakowa. Kraków b. r.
— Mowa pnzy instalacji Rady Wielkiej U. J. dnia 19 czerwca 1818 roku (...). Kraków b. r,
R o h 1 i n g August: Zasady talmudyzmu do serdecznej rozwagi żydom i chrześcijanom wszelkiego rodzaju. Lwów 1875, wyd. II; 1883, wyd, III.
Rutkowski Jan: Historia gospodarcza Polski. Poznań 1950; t. II.
Rzut oka polityczny na obecny stan W. M. Krakowa i jego okręgu. Kraków 1828 (domniemany autor Jan Mieroszewski).
Rzut oka polityczny na obecny stan W. M. Krakowa i jego okręgu, czyli rzut oka prosty na rzut oka krzywy. Lipsk 1828 (domniemany autor — Jakub Czer-niński albo Józef Sołtykowicz).
Schiemann Theodor: Geschichte Russlands unter Nicolaus I. Berlin 1904—1919; t. I—IV.
Schnur-Pepłowski Stanisław: Obrazy z przeszłości Galicji i Krakowa
(1772—1858). Lwów 1896; t. II. Siemieński Lucjan: Wspomnienie o życiu i pismach Franciszka Wężyka.
Kraków 1865.
Sierakowski ks. Sebastian: Zachęcenie do przyjęcia sposobu w krótkim czasie i małym kosztem nauczenia dzieci czytać, pisać, rachować. Kraków 1818.
— Projekt do Zgromadzenia Reprezentantów w 1817 r. (druk — B. J. Zbiór druków ulotnych, 15529/III).
__ Architektura obejmująca wszelki gatunek murowania i budowania. Kraków
1812.
— O pospólstwie krajowym. Kraków 1811.
Slowaczynski Andre: Statistiąue generale de la ville de Krakovie et de
son territoire (...). Paryż 1839. Słomka Jan: Pamiętniki włościanina od pańszczyzny do dni dzisiejszych.
Kraków 1912.
Słotwiński Feliks. O istotnych zasadach nauki skarbowości. Kraków 1818.
__ Prawo narodów naturalne, połączone z praktyką państw europejskich. Kraków 1822.
__ Prawo natury prywatne, połączone z uwagami nad prawem rzymskim, ko-
dexem galicyjskim i francuskim, dotąd obowiązującym. Kraków 1825.
— Rozprawa między Ojcem Mateuszem, dominikaninem krakowskim, a Felixem Słotwińskim, filozofji i obojga praw doktorem o dziele p. t. Prawo natury prywatne (...). Wrocław 1829.
— Vindiciae iuris naturae ab erroneis frivolis et calomniosis obiectionibus Patris Matthaei ordinis praedicatorum Monasterii Cracoviensis repurgati. b. m. 1830.
— Ustawodawstwo Rzeczypospolitej Krakowskiej od chwili utworzenia jej politycznego bytu t.j. od r. 1815 aż do r, 1836. Kraków 1836.
Sołtykowicz Józef: O przyczynach wewnętrznych i najbliższych, tudzież zewnętrznych i dalszych nędzy naszych włościan z wyłożeniem sposobów zniszczenia tychże przyczyn i ich skutków. Kraków 1815.
— O stanie Akademji Krakowskiej od założenia jej w roku 1347 aż do teraźniejszego czasu, krótki wykład historyczny (...). Kraków 1810.
— Rozprawa nad przyczynami uwłaczających naukom mniemań odradzających się w różnych wiekach świata. „Roczniki Towarzystwa Naukowego". Kraków 1818—1827; t. III, V, VIII, XII i osobno.
Starzycki Franciszek: O obywatelstwie pod względem policyjnym, sądowym, administracyjnym i politycznym (praca doktorska). Kraków 1837.
Staszewski Janusz: Generał Józef Zatuski (patrz Życiorysy zasłużonych Polaków XVIII i XIX w. Poznań 1934).
Staszic Stanisław: O przyczynach szkodliwości żydów i środkach usposobienia ich, aby się społeczeństwu pożytecznymi stali (patrz S. Staszic: Dzieła. Warszawa 1816; t. IV).
— O statystyce polskiej krótki rzut wiadomości (..,). Kraków 1809. Steczkowski Jan; Z bursiackiego życia 1815—1820 (patrz Galicyjskie wspomnienia szkolne. Kraków 1955).
...



Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.


ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT


NIE ODWOŁUJĘ OFERT, PROSZĘ POWAŻNIE PODCHODZIĆ DO LICYTACJI