Strażnicy Kanonu. Nieznane Oblicza Rosyjskiej Sztuki Sakralnej XVIII i XIX wieku ze zbiorów Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach




Stron: 138



„Strażnicy kanonu” to książka poświecona sztuce cerkiewnej ze zbiorów Muzeum - Zamek Górków w Szamotułach. Pokazana jest w niej sztukę cerkiewna inspirowana świętymi wydarzeniami chrześcijaństwa Wschodniego. Nie dominują w niej jednak tradycyjne, malowane na drewnie ikony, lecz często znakomite pod względem artystycznym wyroby rosyjskich rzemieślników. Część prezentowanych obiektów to metalowe odlewy pokrywane emalią powierzchniową lub komórkową. Pochodzą one głównie z warsztatów staroobrzędowców zamieszkujących nad rzeką Wyg przecinająca gubernię archangielską. Część z nich to dzieło warsztatów działających w ramach wspólnoty staroobrzędowców moskiewskich prowadzących szpital i cmentarz p.w. Przemienienia Pańskiego i staroobrzędowców zamieszkujących niewielkie podmoskiewskie sioło Guślice. Nie można również wykluczyć, ze kilkanaście obiektów umieszczonych na wystawie i w katalogu pochodzą z rzemieślniczych warsztatów Nowogrodu, Riazania- Suzdala, Ustiuga i Jarosławia Wielkiego. Osobną część katalogu poświęciliśmy niewielkim emaliowanym medalionom i porcelanowym plakietom z wyobrażeniami świętych. Wyroby te zwane były zwyczajowo przez rosyjskich jubilerów „drobnicą" i produkowano je głównie w trzech ośrodkach: Moskwa. Petersburg i Postów Wielki.
Katalog ma kilka dość czytelnych podziałów. Zasadniczą częścią owych podziałów są dwa niezależne teksty o charakterze opisowym, w których prezentujemy metalowe odlewy zwane metalowymi ikonkami i emaliowaną „drobnicą” o charakterze dewocyjnym, wytwarzaną głównie w dziewiętnastowiecznych warsztatach cechowych Rostowa, Moskwy i Petersburga. Zróżnicowana konotacja geograficzna i artystyczna proweniencja wyrobów sprawiły, ze podziałowi uległ również katalog (wykaz dzieł eksponowanych). Podzielono go na dwie części: „pomorską” i „dewocyjną”. Taki sam podział dotyczy również bogatej części ilustracyjnej (ok.100 reprodukcji). W części ilustracyjnej pokazanych jest także kilkanaście reprodukcji ikon, które są dopełnieniem tego co zwykło nazywać się sztuką prawosławną, a bez ikony nie można sobie jej wyobrazić.