Impulsem do napisania tej książki było zainteresowanie funkcją i praktycznym zastosowaniem polskich zbiorów muzyki organowej. Od pierwszych niemal lat naszego wieku zbiory te przyciągały uwagę, co owocowało licznymi opracowaniami autorów polskich i obcych. Mimo dzielących je różnic, wspólną właściwością tych opracowań było skupienie uwagi na zawartości tabulatur, traktowanej prawie zawsze abstrakcyjnie, tj. w oderwaniu od środowisk, którym służyła, jak również od formy, w jakiej była przekazywana. Miało to swoje dobre i złe strony. Niezmierne bogactwo materiału muzycznego zawartego w tabulaturach prowadziło w sposób naturalny do parcelacji problematyki, bez większej troski o jej spójność. Równo¬cześnie jednak dokonywała się ogromna praca mająca na celu m.in. identyfikację tego materiału, której wartość dla dalszych badań trudno przecenić. Książka jest zmodyfikowaną nieco wersją pracy doktorskiej powstałej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Promotorem pracy był doc. dr Mirosław Perz. Tytuł książki zapowiada, że jej przedmiotem jest zawartość określonych polskich zbiorów muzyki organowej, traktowana jako swego rodzaju całość. Nie będzie to jednak oznaczać tym razem pominięcia jej uwarunkowań środowiskowych. I to nie tylko ze względu na ich wagę, ale również dlatego, że — jak się okazało — są one dla wszystkich interesujących nas tabulatur podobne. Była to pierwsza przesłanka umożliwiająca całościowe ujęcie zagadnienia. Przesłanki dalsze, równie istotne, to ten sam czas powstania tabulatur i wspólna niejednokrotnie geneza repertuaru, jaki zawierają. Przedmiotem naszego zainteresowania są gotowe utwory muzyczne skomponowane lub intabulowane oraz spisane z myślą o zaprezentowaniu ich odbiorcy. Natomiast nie zajmujemy się odrębnym pod względem funkcji materiałem dydaktycznym przekazanym przez tabulaturę Jana z Lublina. Polskie tabulatury organowe mają swoje paralele. Od najbliższego im, ze względu na charakter, zbioru Sichera, po tabulaturę Buchnera i monumentalny Choralis constantinus Issaca. Analogie te są oczywiście natury najbardziej ogólnej, dotyczą przede wszystkim praktycznej i kulturowej funkcji wspomnianych zabytków. Książka jest próbą ukazania użytkowej strony repertuaru organowego polskich tabulatur, określonej w przeważającej mierze przez ówczesne konwencje liturgiczno-muzyczne. Jej innym jeszcze celem jest zwrócenie uwagi na uczestnictwo i miejsce tych — mniej lub bardziej skonwencjonalizowanych — użytkowych wartości muzycznych w tworzeniu kultury ogólnej polskich środowisk zakonnych w czasach wczesnego renesansu.