PSZCZYNA ZESPÓŁ PAŁAC OGRÓD MUZEUM WNĘTRZ OBORNY

28-01-2012, 0:50
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Aktualna cena: 50 zł

Użytkownik serdecznie

numer aukcji: 2059702021

Miejscowość Kraków

Koniec: 25-01-2012 20:27:24

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: miękka z obwolutą
Rok wydania (xxxx): 1977
Język: polski

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W DOLNEJ CZĘŚCI AUKCJI (CZASAMI TRZEBA WYKAZAĆ SIĘ CIERPLIWOŚCIĄ W OCZEKIWANIU NA ICH DOGRANIE)

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO - , WYDANIE - , NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM)
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE -
KOSZT WYSYŁKI - 8 ZŁ - KOSZT UNIWERSALNY, NIEZALEŻNY OD ILOŚCI I WAGI (NP. JEŚLI KUPISZ 7 KSIĄŻEK ŁĄCZNY KOSZT ICH WYSYŁKI WCIĄŻ BĘDZIE WYNOSIŁ 8 ZŁ), DOTYCZY PRZESYŁKI PRIORYTETOWEJ NA TERENIE POLSKI. ZGADZAM SIĘ WYSŁAĆ PRZEDMIOT ZA GRANICĘ. KOSZT WYSYŁKI W TAKIM PRZYPADKU, USTALA SIĘ INDYWIDUALNIE WEDŁUG CENNIKA POCZTY POLSKIEJ I JEST ZALEŻNY OD WAGI PRZEDMIOTU.

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS - PRZYPOMINAM O KOMBINACJI KLAWISZY CTRL+F (PRZYTRZYMAJ CTRL I JEDNOCZEŚNIE NACIŚNIJ F), PO NACIŚNIĘCIU KTÓREJ Z ŁATWOŚCIĄ ZNAJDZIESZ INTERESUJĄCE CIĘ SŁOWO O ILE TAKOWE WYSTĘPUJE W TEKŚCIE WYŚWIETLANEJ WŁAŚNIE STRONY.

MUZEUM WNĘTRZ ZABYTKOWYCH W PSZCZYNIE ALOJZY OBORNY, IGNACY PŁAZAK
ZESPÓŁ
PAŁACOWO-OGRODOWY W PSZCZYNIE
PSZCZYNA 1977

SPIS TREŚCI

Od Redakcji........................ 5
I. Ignacy Płazak, Trzydzieści lat działalności Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie (1946—1976)................ 7
H. Iljia3aK, My3eń HcTopnqecKHX HHTepbepoB b FlmHHe. TpHfluaTb jieT
AeHTeJibHOdH (1946—1976).................. 16"
Ignacy Płazak, Muzeum Wnętrz Zabytkowych in Pszczyna Seine 30-Jah-
rige Tatigkeit (1946—1976)................. 17
II. Alojzy Oborny, Pałac w Pszczynie dzieje budowlane i artystyczne . . 19
1. Wstęp....................... 21
2. Zamek pierwotny.................... 24
3. Zamek gotycki..................... 27
4. Zamek renesansowy................... 31
5. Odbudowa w latach 1680—1698.............. 36
6. Przebudowa barokowa w latach 1734—1767/68......... 41
7. Okres klasycyzmu. Budowle w parku............ 53
8. Prace po roku 1846................... 56
9. Przebudowa w latach 1870—1874.............. 58
A. Oóopubi, flBopeu b rimHHe — hctophh cTpoHTejibHbix h xyAcmecTBeH-
hhx pa6oT........................ 69
Alojzy Oborny, Das Schloss in Pszczyna — Seine Bau und Kunstge-
schichte ........................ 71
III. Ignacy Płazak, Dzieje ogrodu pałacowego w Pszczynie....... 75
1. Wstęp........................ 77
2. Ogród renesansowy................... 79
4. Przebudowa parku w stylu naturalistyczno-eklektycznym .... 92
3. Ogród barokowy i klasycystyczno-sentymentalny........ 84
5. Uwagi końcowe.................... 99
H FLna3aK, CrajibHbie H3MeHeHHH ABopu,OBoro ca^a b llmHHe..... 102
Ignacy Płazak, Die geschichtlichen Wandlungen des Schlossparkes in
Pszczyna........................ 104
IV. Spis ilustracji...................... 107
CnHCOK HJIJIIOCTpaUHH.................... 112
Verzeichniss der Aufnahmen................. 115
V. Ilustracje .....................^^T~~r^8k,

ILUSTRACJE

Dyrektor
Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie
1. Widok pałacu od strony zachodniej. Fot. f. Płazak
2. Widok zamku wg A. Hindenberga z r. 1639. Fot. I. Płazak
3. Widok pałacu od strony rynku z ok. r. 1835, reprodukcja wg L. Musioła. Fot. I. Płazak
4. Widok pałacu od strony rynku wg litografii E. Depoixra z r. 1864. Fot. I. Płazak
5. Widok pałacu od strony południowej wg litografii E. Depoix"a z r. 1864. Fot. I. Płazak
6. Widok pałacu od strony północno-zachodniej wg litografii Depoix"a z r. 1864. Fot. I. Płazak
7. Plan przyziemia parteru zamku z początku w. XVIII. Fot. I. Płazak
8. Plan I piętra zamku z początku w. XVIII. Fot. I. Płazak
9. Plan zamku gotyckiego, rekonstrukcja I. Płazak
10. Plan zamku renesansowego, rekonstrukcja I. Płazak
11. Plan pałacu barokowego, rekonstrukcja I. Płazak
12. Pałac po przebudowie w latach 1870—74, plan parteru. Fot. I. Płazak
13. Pałac po przebudowie w latach 1870—74, plan I piętra. Fot. I. Płazak
14. Pałac po przebudowie w latach 1870—74, plan II piętra. Fot. I. Płazak
15. Widok pałacu od strony północno-zachodniej. Fot. I. Płazak
16. Widok pałacu od strony wschodniej. Fot. H. Pmdór
17. Gotyckie piwnice zachodniego skrzydła pałacu po renowacji w latach 1974—76; ekspozycja zbrojowni. Fot. I. Płazak
18. Gotyckie piwnice zachodniego skrzydła pałacu po renowacji w latach 1974—76; ekspozycja zbrojowni. Fot. I. Płazak
19. Pałac, sypialnia renesansowa. Fot. W. Godycki
20. Pałac, komnata renesansowa. Fot. I. Płazak
21. Komnata renesansowa, gobelin ze sceną Herkulesa duszącego lwa, Flandria, poł. w. XVI. Fot. J. Mirski
22. Komnata renesansowa, trono, Włochy w. XVI. Fot. J. Mirski
23. Warsztat D. Ghirlandajo, Sapientia Dei, w. XVI. Fot. I. Płazak
24. Pałac, Westybul, gobelin z serii „Amazonki", Bruksela, w. XVII. Fot. I. Płazak
25. Pałac, Galeria lustrzana. Fot. M. Święch
26. Galeria lustrzana, fragment. Fot. I. Płazak
27. Galeria lustrzana, F. Barzaghi, Amnezis z Mojżeszem, Mediolan 1874. Foi. I. Płazak
28. Pałac, Sala zwierciadlana. Fot. J. Mirski
29. G. Gorudet, J. Burbec, Alegoria zimy, r. 1875, fragment dekoracji malarskiej w Sali zwierciadlanej. Fot. I. Płazak
30. Sala zwierciadlana, fragment. Fot. I. Płazak
31. Pałac, Salon holenderski. Fot. M. Swiąch
32. Pałac, Salon wielki, Fot. W. Godycki
33. Dirc Dalens III, Scena rodzajowa, r. 1728, panneaux w Saloire wielkim. Fet. I. Płazak
34. Pałac, Sypialnia rokokowa. Fot. I. Płazak
35. Sypialnia rokokowa, fragment dekoracji. Fot. I. Płazak
36. Sypialnia rokokowa, porcelanowy kinkiet, Miśnia, w. XVIII. Fet. J. Mirski
37. Pałac, Bawialnia damska. Fot. M. Święch
38. Louis Vidal, supraporta w Bawialni damskiej, 2 poł. w. XVIII. Fot. J. Mirski
39. Pałac, Salon niebieski. Fot. M. Święch.
40. Salon niebieski, fragment stiukowej dekoracji sufitu. Fot. I. Plazak
41. Pałac, Salon szary. Fot. J. Mirski
42. Pałac, Pokój klasycystyczny. Fot. J. Mirski
43. Pałac, Pokój muzyczny. Fot. M. Święch
44. Pałac, Gabinet empirowy. Fot. J. Mirski
45. Pałac, Sypialnia w stylu biedermeier. Fet. J. Mirski
46. Pałac, Salon w stylu biedermeier. Fot. I. Plazak
47. Pałac, Sypialnia biała. Fot. J. Mirski
48. Pałac, Fragment ekspozycji pokoju myśliwskiego. Fot. I. Mirski
49. Plan otoczenia pałacu z r. 1875. Fot. J. Kruczek
50. Widok pałacu od strony rynku; na pierwszym planie budynek ,,Warty" z „Bramą Wybrańców". Fot. I. Płazak
51. Budynek „Warty" z „Bramą Wybrańców" z dojazdem i zrekonstruowanym zarysem fosy. Fot. I. Płazak
52. Taras pałacowy od strony zachodniej; na pierwszym planie kamienna figura strażnika przy wejściu do pałacu. Fot. I. Płazak
53. Schody i balustrada tarasu pałacowego, widok od zachodu. Fot. I. Płazak
54. Rampa-podjazd na północny taras pałacu. Fot. I. Płazak
55. Rampa-podjazd na północny taras pałacu. Fot. I. Płazak
56. Budynek oficyny po przebudowie w 2 poł. w. XIX. Fot. I. Płazak
57. Pavelt, projekt ujeżdżalni z r. 1866. Fot. J. Kruczek
58. Stajnie, 2 poł. w. XIX. Fot. I. Płazak
59. Stajnie, neoromański portal. Fot. I. Płazak
60. Widok na pałac z parku od strony zachodniej. Fot. I. Płazak
61. C. Haese, Portret rodziny książęcej w parku; w głębi po lewej słabo widoczny pałac, r. 1833. Fot. J. Gałaszek
62. Plan otoczenia pałacu wg E. Zellera z początku w. XIX. Fot. I. Płazak
63. Plan miasta i północnej części parku z ok. poł. w. XIX. Fot. J. Kruczek
64. J. Nitschmann, projekt rozbudowy figami z r. 1756. Fot. J. Kruczek
65. P. W. Pusch, projekt wozowni na Kępie, r. 1784. Fot. J. Kruczek
66. P. W. Pusch, projekt rozbudowy figami, koniec w. XVIII. Fot. J. Kruczek
67. P. W. Pusch, plan sytuacyjny zabudowań dworku „Ludwikówka" z końca w. XVIII. Fot. J. Kruczek
68. P. W. Pusch, projekt dworku „Ludwikówka" z ok. r. 1800. Fot. J. Kruczek
69. P. W. Pusch, dwór „Ludwikówka", elewacja południowa. Fot. I. Płazak
70. P. W. Pusch, dwór „Ludwikówka", elewacja północna. Fot. I. Płazak
71. Budynek folwarczny w obrębie zabudowań Ludwikówki. Fot. I. Płazak
72. P. W. Pusch, Bażantarnia, r. 1800. Stan z r. 1970. Fot. I. Płazak
73. Klinsmann (?), Niezrealizowany projekt rozbudowy folwarku „Louisenhof" na Siedlcu. Fot. J. Kruczek
74. Widok zabudowań folwarku „Louisenhof" z ok. r. 1830 wg L. Musioła. Fot. J. Kruczek
75. Pavelt, zameczek myśliwski Promnice, stan z r. 1863. Fot. J. Kruczek
76. Dukt widokowy z tarasu na zachodnią część parku. Fot. I. Płazak
77. Aleja grabowa w północnej części parku. Fot. I. Płazak
78. Fragment parku, skupina (świerk srebrzysty, rododendrony i cisy) przy alei na Kępę. Fot. I. Płazak
79. Park, dąb szypułkowy w pobliżu pałacu. Fot. I. Płazak
80. Zaułek z łukowym mostkiem na wyspę w północnej części parku. Fot. I. Płazak
81. Park, pawilon na wyspie. Fot. I. Płazak
82. Klon amerykański w północnej części parku, stan z r. 1970. Fot. I. Płazak
83. Park, platan klonolistny. Fot. I. Płazak
84. Obelisk i groby Anhaltów w północnej części parku. Fot. I. Płazak
85. Klon zwyczajny w północnej części parku. Fot. I. Płazak
86. Aleja sosnowa w zachodniej części parku. Fot. I. Płazak
87. „Trzy Dęby" z pomnikiem powstańców śląskich w zachodniej części parku. Fot. I. Płazak
88. Fragment parku z widokiem na wyspę. Fot. I. Płazak 89."Kapliczka w północnej części parku. Fot. I. Płazak
90. Brama wejściowa do parku od ul. Armii Czerwonej. Fot. I. Płazak

Opracowanie redakcyjne — Ignacy Płazak
Konsultacja naukowa — doc. dr hab. Józef Lepiarczyk
Projekt obwoluty i okładki — Jan Kruczek
Plan parku opracował Ignacy Płazak;
rysowała Danuta Jurczyga
Fotografie: W. Godycki, J. Kruczek, J. Mirski, I. Płazak, H. Pindór, M. Swięch
Tłumaczenie streszczeń:
Matylda Konior-Opiłka (j. rosyjski)
Adam Kudła (j. niemiecki)

OD REDAKCJI

Zespół pałacówo-ogrodowy w Pszczynie należy do najbardziej interesujących przykładów rezydencji na Górnym Śląsku. W Polsce Ludowej stał się jednym z najpoważniejszych ośrodków muzealno-turystycznych. Syntetycznym omówieniem działalności muzeum z okazji jubileuszu trzydziestolecia tej instytucji (1946—1976) poprzedzamy zasadniczy przedmiot publikacji na który składają się prace: Alojzego Obornego na temat dziejów budowlanych i artystycznych pałacu oraz Ignacego Płazaka o przemianach stylowych ogrodu pałacowego. Są one wynikiem wspólnych badań nad całym zespołem, ukształtowanym w ostatecznej postaci w XIX stuleciu.
Obserwowany od kilku lat dynamiczny rozwój masowej turystyki a zwłaszcza stale wzrastające zainteresowanie muzeami typu rezyden-cjonalnego ze strony zwiedzających, posiada szczególne znaczenie w wielkoprzemysłowym okręgu górnośląskim, gdzie Pszczyna i jej zabytki stanowią ważny ośrodek czynnego wypoczynku dla ludzi pracy i młodzieży szkolnej, połączonego z pogłębianiem wiedzy o bogatej przeszłości i wielowiekowej tradycji kulturowej tego pięknego miasta i regionu. Wynikająca stąd troska o zapewnienie właściwych warunków egzystencji zabytkowym zespołom i zgromadzonym w nich zbiorom w warunkach wzmożonej industrializacji, będąca jednym z naczelnych zadań służby konserwatorskiej i muzealnej, powinna być ściśle wiązana — pomimo pozornej odrębności — z szeroko traktowanymi zagadnieniami ochrony środowiska i wydzielonych stref krajobrazu.
Składnikami tych działań są m.in. podejmowane także przez muzea badania i publikowane prace. Wyrażamy nadzieję, że oddana do rąk Czytelnika książka przyczyni się nie tylko do dalszego spopularyzowania cennego zespołu zabytkowego lecz także zwróci uwagę na konieczność nieustannych starań ze strony całego społeczeństwa o dorobek kulturowy minionych pokoleń.
W roku 1976 Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie obchodziło jubileusz trzydziestolecia swojej działalności. Stwarza to okazją do krótkiego chociażby omówienia wielokierunkowych zadań realizowanych przez to jedyne na Śląsku muzeum typu rezydencjonalnego.
Aktualnie Muzeum w Pszczynie, należące do największych i najpopularniejszych w kraju, zajmuje 50 sal wystawowych o łącznej powierzchni ponad 3.500 m2 w których mieści się kilka odrębnych pokazów z wiodącą ekspozycją stylowych wnętrz pałacowych od renesansu po style historyczne końca w. XIX.
Początki były bardzo skromne. Ocalały od zniszczeń wojennych pałac, dawna siedziba Piastów Śląskich, do zakończenia drugiej wojny światowej należał do jednej z najbogatszych rodzin magnackich na Śląsku — Hochbergów. W roku 1946 przeznaczony został na muzeum. Już wówczas udostępniono zwiedzającym kilka pierwszych sal urządzonych z zachowanego wyposażenia wnętrz. Ponieważ obiekt ten spełniał także początkowo rolę składnicy muzealnej, gromadzono w nim zabezpieczone z opuszczonych majątków poniemieckich (pochodzące przeważnie z terenu Opolszczyzny) przedmioty o charakterze zabytkowym, głównie meble i obrazy1.
Godzi się wspomnieć tutaj wielkie zasługi w organizacji tej placówki nieżyjących już: pierwszego dyrektora Muzeum Leona Leszczyńskiego i zajmującego w latach 1946—1954 stanowisko Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach a następnie (do r. 1962) dyrektora Muzeum dr. Józefa Klussa oraz pozostającego na emeryturze intendenta Tadeusza Solarskiego.
Przejęcie w drodze wymiany międzymuzealnej sporej ilości eksponatów z muzeów w Bytomiu i Gliwicach oraz z Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu i Muzeum Narodowego w Krakowie, umożliwiło zorganizowanie w latach 1959—1960 pierwszej większej ekspozycji muzealnej w dwudziestu kilku salach, które poddano uprzednio częściowej renowacji. Twórcami jej byli zaproszeni do współpracy muzeolodzy z Kra-
kowa: kustosz Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu mgr Janina Gostwicka (wnętrza) oraz prof. dr Zbigniew Bocheński (zbrojownia).
Objęcie w r. 1962 kierownictwa muzeum przez mgr Ignacego Płazaka zbiegło się z koniecznością podjęcia niezwłocznych prac remontowych w pałacu ze względu na katastrofalny stan jego zachowania2. W oparciu
0 kompleksowo opracowany program robót, uwzględniający także prace adaptacyjne obiektu na cele muzealne, w latach 1963—1971 wykonano m.in.- całościową wymianę instalacji elektrycznej, prace odgrzybieniowe w pomieszczeniach I piętra, remont pokrycia dachowego, instalacjo^ cen-tialnego ogizewania i sieci wodno-kanalizacyjnej oraz pełną renowację wnętrz muzealnych. Prace te w całości finansowane i nadzorowane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, prowadzone były przez Pracownie Konserwacji Zabytków — Oddział w Krakowie oraz inne specjalistyczne przedsiębiorstwa3.
Trwało równocześnie planowe powiększenie i uzupełnianie zbiorów drogą zakupów, bardzo potrzebne z uwagi na poważne braki, głównie rzemiosła artystycznego (meble, porcelana, złotnictwo, tkaniny), bez czego trudno było myśleć o organizacji muzeum stylowych wnętrz z prawdziwego zdarzenia. Mogło to mieć miejsce dopiero od początku lat sześćdziesiątych, kiedy znacznemu powiększeniu uległ budżet muzeum, (w tym również kredyty na zakupy muzealiów). Dodatkowe dotacje Ministerstwa Kultury i Sztuki — Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków oraz Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach umożliwiły nabycie m.in. cennej kolekcji miniatur ze zbiorów dr. inż. arch. Leona Dietz d"Army oraz szeregu wartościowych, sreber, tkanin i porcelany.
W tym też czasie, dzięki przeprowadzonym badaniom wykopaliskowym na dziedzińcu pałacowym oraz ratowniczym badaniom na Rynku
1 ul. Piastowskiej w trakcie prowadzonych wykopów kanalizacyjnych (1969—1971), muzeum wzbogaciło się o bardzo cenny zespół zabytków kultury materialnej, złożony z ponad 800 eksponatów (przeważnie wyroby z metalu i ceramika, w. XV—XVIII).
W roku 1965 utworzono pierwszą w okręgu katowickim muzealną pracownię konserwacji dzieł sztuki, która rozpoczęła systematyczną renowację zgromadzonych muzealiów.
Po zakończeniu prac remontowo-konserwatorskich, w październiku r. 1971 udostępniono zwiedzającym obok zbrojowni oraz wystawy trofeów i broni myśliwskiej, nową, znacznie poszerzoną i przebudowaną ekspozycję stylowych wnętrz pałacowych w. XVI—XIX, rozmieszczoną w 42 salach trzech kondygnacji pałacu.
W roku 1973 podjęto prace adaptacyjne w pomieszczeniach piwnic zachodniego skrzydła — najstarszej, gotyckiej części zamku z okresu jego rozbudowy w XV stuleciu. W odrestaurowanych w r. 1975 piwnicach urządzono początkowo przygotowaną przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wystawę osiągnięć konserwatorskich w województwie katowickim w XXX-leciu PRL, upamiętniającą Międzynarodowy Rok Ochrony Zabytków. Równocześnie trwały prace przy zorganizowaniu w tych wnętrzach stałych wystaw: Dzieje zamku i miasta Pszczyny oraz znacznie wzbogaconej o pozyskanie militaria w drodze wymiany międzymuzealnej z Muzeum w Cieszynie ekspozycji zbrojowni, zajmującej uprzednio dwie sale na parterze. Otwarte zostały 20 maja 1976 roku z okazji jubileuszu muzeum. W salach parteru zachodniego skrzydła pałacu urządzono z tejże okazji po raz pierwszy udostępnione zwiedzającym pokazy kolekcji miniatur portretowych oraz zabytkowego złotnictwa i porcelany figuralnej wytwórni europejskich. Zapoczątkowały one cykl wystaw czasowych ze zbiorów własnych, upamiętniających trzydziestolecie działalności placówki: Tematyka myśliwska w grafice w. XVIII—XIX, Działalność muzealnej pracowni konserwacji dzieł sztuki, oraz Zegary pszczyńskie.
Zagospodarowanie na cele wystawowe części piwnic zamkowych zamyka trwające przez szereg lat prace nad rozbudową ekspozycji muzealnych w samym pałacu.
Do roku 1965 Muzeum w Pszczynie stanowiło oddział Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Po nadaniu nowego statutu przekształcone zostało na muzeum autonomiczne.
DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO-BADAWCZA I WYDAWNICZA
Pomimo skromnej ilości pracowników specjalistycznych, których ilość (włącznie z dyrektorem) nigdy nie przekraczała 3—4 osób, przeciążonych w dodatku pracą oświatową, zdołano przeprowadzić gruntowną selekcję i reinwentaryzację zbiorów oraz opracowań karty katalogu naukowego dla ponad 70% posiadanych eksponatów wraz z dokumentacją fotograficzną, przy czym prace te przypadają w zasadzie na ostatnie dziesięciolecie. W tychże latach podjęto i prowadzono badania naukowe na następujące tematy:
1. Badania nad kulturą ludową regionu pszczyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa drewnianego
2. Badania nad dziejami zamku pszczyńskiego (wykopaliskowe i archiwalne)
3. Badania nad zabytkową architekturą miasta Pszczyny oraz ratownicze badania archeologiczne na rynku i ul. Piastowskiej.
Wynikiem tych prac były przygotowane ekspozycje muzealne oraz szereg opracowań i publikacji, m.in.:
1. I. Płazak, Prace remontowo-konserwatorskie w pałacu pszczyńskim (problem rekonstrukcji barokowych elewacji) „Ochrona Zabytków", nr. 3, 1971
2. A. Oborny, Pałac w Pszczynie — dzieje budowlane i artystyczne, 1972 (wyd. Muzeum w Pszczynie)
3. I. Płazak. Pszczyna, zabytki miasta i regionu, 1974 (wyd. Muzeum w Pszczynie)
4. I. Płazak, Przemiany stylowe ogrodu pałacowego w Pszczynie, 1977
5. J. Kruczek, Przewodnik po zbrojowni, 1976 (wyd. Muzeum w Pszczynie)
6. L. Kruczek, Przewodnik po wystawie miniatur, 1976 (wyd. Muzeum w Pszczynie)
7. I. Płazak, Usprawnienie obsługi zwiedzających w muzeach — rezydencjach na przykładzie Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie, 1975 (maszynopis).
Wymienione pozycje, zważywszy momenty o których była już mowa oraz fakt, że opracowanie ich przypada na ostatnie 5 lat, stanowią poważny dorobek placówki w zakresie wydawniczym. Ponadto jeden z pracowników muzeum od wielu lat kontynuuje długofalowe studia nad barokowym malarstwem ściennym w Polsce i na Śląsku, prowadząc także badania na Morawach, w Austrii i Związku Radzieckim. Wyniki tych badań publikowane były w kilku artykułach i rozprawach.
Wspomnieć tutaj trzeba o ścisłej współpracy muzeum z Wojewódzkim Urzędem Konserwatorskim w Katowicach oraz władzami miasta Pszczyny poprzez aktywny udział w pracach przy odbudowie zabytkowego parku, organizacji skansenu-zagrody wsi pszczyńskiej, renowacji zabytkowych kamieniczek i in.
Muzeum czynnie współpracuje też z instytucjami o podobnym profilu, służąc radą i pomocą w reorganizacji muzeów m.in.: w Kozłówce, Sosnowcu, Ogrodzieńcu i w Cieszynie4, a ostatnio przy utworzeniu ekspozycji muzealnych w Zamku Książ k. Wałbrzycha oraz w zameczku myśliwskim Promnice. Prowadzone są także muzealne praktyki studentów m.in. z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie a także szeroko udostępnia się materiały i konsultuje prace dyplomowe i magisterskie pisane na temat muzeum pszczyńskiego5.
DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWA; POPULARYZACJA
Pośród placówek zajmujących się upowszechnianiem kultury i sztuki, Muzeum w Pszczynie zajmuje na Śląsku pozycję szczególną, bowiem w okresie trzydziestu lat istnienia, stosując — obok tradycyjnych - nowe, eksperymentalne formy pracy z widzem muzealnym, wyrosło na jedną z najpopularniejszych tego rodzaju instytucji, zyskując masowego odbiorcę. Widomym tego dowodem jest frekwencja zwiedzających, która rocznie wynosi około dwustu tysięcy osób rekrutujących się w prze-ważnej mierze z załóg górnośląskich zakładów pracy, kopalń i hut oraz młodzieży szkolnej. Poważny procent zwiedzających stanowią turyści zagraniczni. Jest to niewątpliwie wynik nakreślonego przed laty i konsekwentnie realizowanego programu wzbogacania i uatrakcyjniania ekspozycji muzeum co doprowadziło do utworzenia ostatecznego kształtu jedynego w swoim rodzaju, niepowtarzalnego pokazu stylowych wnętrz pałacowych od renesansu po style historyczne 2 połowy w. XIX a także cieszących się nie mniejszym zainteresowaniem wystaw: Dzieje zamku i miasta Pszczyny, Zbrojownia, Trofea i broń myśliwska.
Wprawdzie muzeum, z uwagi na swoją specyfikę, nie jest nastawiono na organizowanie wystaw czasowych czy tzw. oświatowych, wspomnieć trzeba, że w okresie 30-letniej działalności urządzono tutaj ponad 80 tego rodzaju pokazów ze zbiorów własnych i innych muzeów. Z najbardziej interesujących wymienić należy: Grafika Pawła Stellera (luty 1975), Portret kobiecy w. XVIII—X/X (1962), Malarstwo angielskie z kolekcji gen. Józefa Zająca (1961), Sztuka Południowej Azji (1962), Arrasy Wawelskie (1962), Polski portret Sarmacki w. XVIII (1963), Medale i rzeźby Józefa Wysockiego (1966), Malarstwo Leona Dołżyckiego (1965), Kultura Regionu pszczyńskiego (1965 i 1974).
Do interesujących inicjatyw w zakresie wystawienniczym zaliczyć należy ponadto organizowanie niewielkich wystaw typu eksponatowego, np. w ośrodkach wczasowych (Jaszowiec).
Ważną pozycję w działalności muzeum zajmują organizowane od roku 1946 i w ogóle wówczas zapoczątkowane w Polsce - jakże popularne obecnie — muzealne koncerty muzyki poważnej, w których wielokrotnie występowali najwybitniejsi pianiści i wokaliści: Stanisław Szpinalski, Halina Czerny-Stefańska, Tadeusz Żmudziński, Bernard Ładysz, Andrzej Hiolski, Natalia Stokowacka, Lidia Grychtołówna, Władysław Kędra, Henryk Sztompka, Elżbieta Turska-Bandrowska, Stefania Woytowicz, Zbigniew Drzewiecki, Klara Langer-Danecka. Józef Stompel, Krystian Zimermann oraz zespoły kameralne: „Fistulatores et Thubicinatores Var-soviensis, Capella Bydgosiensis oraz wiele zespołów i solistów zagranicznych. Skromnie licząc, w minionym trzydziestoleciu w muzeum odbyło się ok. 1.800 koncertów, których wysłuchało ponad 27.000 osób. Takim dorobkiem mogłaby się poszczycić niejedna instytucja zajmująca się wy-
łącznie tego rodzaju działalnością. Niezwykle popularne koncerty pszczyńskie organizowane najczęściej wspólnie z Filharmonią Śląską w Katowicach w odrestaurowanej i wyposażonej w stylowe meble Sali Lustrzanej pałacu, nawiązują do bogatych tradycji muzycznych Pszczyny, którą za czasów ordynacji Promniców odwiedzał ich nadworny kapelmistrz w Żarach, wybitny kompozytor Jerzy Filip Telemann (1681—1767).
Obok wystaw i koncertów, Muzeum pszczyńskie w omawianym okresie wprowadziło szereg innych form pracy z widzem muzealnym, stając się w tym względzie swego rodzaju instytutem doświadczalnym. Należy tu wymienić przede wszystkim zainicjowaną w roku 1965 — po raz pierwszy w Polsce — współpracę instytucji muzealnej z organizacjami młodzieżowymi. Utworzone wspólnie z ówczesnym Komitetem Wojewódzkim ZMS Studium Wychowania Estetycznego i Wiedzy o Regionie; skupiające młodzież z miejscowych zakładów pracy i starszych klas szkół średnich, miało na celu kształtowanie postaw młodego pokolenia poprzez pogłębianie wiedzy o sztuce i kulturze kraju i regionu. Odbywające się raz w tygodniu zajęcia, na których wykorzystywano wszystkie dostępne środki i pomoce, począwszy od bezpośredniego kontaktu z dziełami sztuki, poprzez nagrania muzyczne, przeźrocza, filmy, zwiedzanie zabytków miasta i okolicy oraz inne, cieszyły się żywym zainteresowaniem uczestników studium, które działalność swoją prowadziło nieprzerwanie przez 10 lat.
W roku 1974 zainicjowaliśmy nową akcję popularyzatorską pod hasłem „Sztuka bliżej przemysł u", polegającą na organizowaniu w jesienno-zimowym okresie zmniejszonej frekwencji całodniowych pobytów załóg zakładów pracy w Pszczynie, połączonych ze zwiedzaniem muzeum i zabytków miasta oraz odczytem i koncertem. Ostatnio zaś podjęto interesującą współpracę z Klubami Książki i Prasy „Ruch", wygłaszając w nich szereg odczytów. Szczególne zainteresowanie wśród słuchaczy wzbudziły tematy: „Fałszerstwa i kradzieże dzieł sztuki", „Zabytki Samarkandy", „Dzieje artystyczne i budowlane zamku pszczyńskiego" i in.
Wydatne korzyści osiąga muzeum poprzez ścisłe współdziałanie z ośrodkami masowego przekazu oraz wydawnictwami, jak np.: Biurem Wydawniczym „RUCH" i Krajową Agencją Wydawniczą a także prasą. Jej wynikiem są liczne cykle barwnych widokówek, foldery, składanki, kalendarze ścienne oraz artykuły o tematyce muzeum, co ilustruje urządzona stała wystawa. Stwierdzić wypada, że w tym względzie muzeum w Pszczynie należy do najczęściej popularyzowanych w kraju. Nie sposób tutaj pominąć współpracy z Filmem, Radiem i Telewizją. W stylowych wnętrzach pałacu zrealizowano szereg filmów fabularnych, muzycznych i oświatowych oraz audycji telewizyjnych i radiowych. Z bardziej interesujących wymienić trzeba realizację zdjęć do: „Pamiętnika Pani Hanki", „Dziejów Grzechu" oraz telewizyjne filmy muzyczne: „Podróże muzycz-
ne Jerzego Filipa Telemanna", „Koncert w pałacu", „Schubert nieznany", „W krainie walca".
Usytuowanie Pszczyny niejako w centrum wielkiej aglomeracji przemysłowej, którą tworzą GOP, ROW, Bielsko i Tychy, dogodna komunikacja a przede wszystkim to, co wyróżnia Pszczynę spośród innych miast górnośląskich, a więc doskonale zachowany zespół staromiejski z w. XVIII—XIX, jedyne na całym obszarze Śląska i jedno z nielicznych w kraju muzeum stylowych wnętrz mieszczące się w wybitnej wartości zabytkowej pałacu uzupełnione szeregiem interesujących wystaw, piękny park krajobrazowy oraz znajdujący się na jego terenie skansen budownictwa drewnianego regionu pszczyńskiego a także jezioro goczałkowic-kie i rezerwat żubrów w pobliskich Jankowicach, stwarzają z tego miasta jeden z najatrakcyjniejszych ośrodków muzealno-turystycznych w Polsce. Warunkuje to nie tylko możliwość ale wręcz konieczność dalszego rozwoju Pszczyny w tym właśnie kierunku, zwłaszcza, że eksplozja masowej turystyki i w naszym kraju stała się faktem dokonanym, przy czym zjawisko to będzie narastało w miarę powiększania się wolnego czasu od pracy. Stąd też plany rozwojowe muzeum zakładają jego dalszą rozbudowę o utworzenie w kompleksie dawnych stajni pałacowych Galerii Malarstwa Europejskiego z przekazanej w darze Śląskowi przez generała dr. Józefa Zająca cennej kolekcji obrazów, które od kilkunastu lat z braku odpowiedniej powierzchni ekspozycyjnej zalegają magazyny muzealne.
Realizacja tego zadania, przewidziana na najbliższe lata, postawi Pszczynę w rzędzie najpoważniejszych w Polsce zespołów muzealnych.

IGNACY PŁAZAK

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

NIE ODWOŁUJĘ OFERT, PROSZĘ POWAŻNIE PODCHODZIĆ DO LICYTACJI