Professor Layton and the Curious Village to dość skomplikowana gra przygodowa, w której szczególny nacisk położono na rozwiązywanie różnego rodzaju łamigłówek. Mogą to być zarówno klasyczne zagadki logiczne, jak i takie, które wymagają dokonywania obliczeń matematycznych. Za przygotowanie tej gry odpowiedzialne jest znane japońskie studio developerskie o nazwie Level 5, pod wodzą samego Akihiro Hino. Firma ta w przeszłości opracowała między innymi ósmą odsłonę bijącej rekordy popularności sagi Dragon Quest, czy też serię Dark Cloud. Dla tego studia developerskiego nie jest to też pierwszy kontakt z rynkiem handheldów. Level 5 wyprodukował już bowiem grę Jeanne D'Arc w wersji na PSP. Opisywana przygodówka powstała jednak wyłącznie z myślą o posiadaczach konsolek DS.

Przedstawiona w grze historia koncentruje uwagę gracza na przygodach pewnego archeologa, profesora Laytona, którego pasją życia jest rozwiązywanie różnego rodzaju łamigłówek. Właściwa gra rozpoczyna się niedługo po tym, jak Layton otrzymuje od Madame Salome, pochodzącej z zamożonej rodziny Linfordów, ciekawe zaproszenie. Kobieta prosi tytułowego archeologa o pomoc w odnalezieniu ukrytej fortuny zmarłego Alana Linforda. Główny bohater przyjmuje oczywiście tę propozycję, wyruszając w podróż wraz ze swoim asystentem, chłopakiem o imieniu Luke.

Przygotowany przez producentów świat gry obejmuje zarówno wspomnianą wyżej posiadłość, jak i znajdujące się wokół niej miasteczko. Poruszanie się po okolicy zostało ukazane w bardzo prosty sposób. Gracz widzimy bowiem pełną mapę, na której może zaznaczać kolejne cele wędrówki. Kluczowy punkt zabawy stanowią jednak wspomniane już wyżej zagadki. Zostały one przygotowane przez japońskiego psychologa, pana Akirę Togę. Jest on autorem wyjątkowo popilarnych książek z serii „Head Excercises”. Wiele z napotykanych łamigłówek pochodzi właśnie z jego dzieł, choć zadbano też o zupełnie nowe rodzaje zagadek.

Większość łamigłówek uaktywnia się w momencie przystąpienia do rozmowy z jedną z napotkanych postaci niezależnych, czy po dotarciu do nowej lokacji. Każde pytanie warte jest określoną ilość punktów (od 10 do 99). Jest to oczywiście równoznaczne z poziomem trudności danego problemu. Lista dostępnych łamigłówek obejmuje między innymi różnorakie zagadnienia z algebry. Niektóre łamigłówki wymagają też wpisania prawidłowej odpowiedzi (zazwyczaj pojedynczej cyfry lub wyrazu). Do rozwiązania większości z nich wykorzystuje się oczywiście ekranik dotykowy konsoli. Warto jednocześnie dodać, iż do zagadek można podchodzić dowolną ilość razy, a także liczyć na drobne podpowiedzi.

Rozwiązane już zagadki można do woli powtarzać, tak aby poprawić swój wynik punktowy. Można też zapoznać się z dokładniejszym opisem każdej łamigłówki. W sumie przygotowano około 130 zagadek, aczkolwiek przewidziano możliwość pobierania kolejnych z Internetu. Oprawa graficzna opisywanej gry prezentuje się dość nietypowo. Jest ona wyraźnie wzorowana na popularnych francuskich komiksach i kreskówkach, takich jak chociażby TinTin. Zadbano też oczywiście o odpowiednio stonowaną warstwę muzyczną.