Empire: Total War jest piątą już częścią tytułowego cyklu, zapoczątkowanego w 2000 roku i reprezentowanego przez takie gry jak Shogun: Total War, Medieval: Total War oraz Rome: Total War. Najnowsza odsłona serii wprowadza do rozgrywki pewne rewolucyjne zmiany, oferując kilka zupełnie nowych opcji. Podstawowe założenia rozgrywki pozostały jednak bardzo zbliżone. W dalszym ciągu operujemy więc na dwóch ekranach. Warstwa taktyczna służy do zarządzania dowodzonym przez siebie imperium. Ruchy wykonuje się tu w systemie turowym. Walki są już natomiast rozgrywane na warstwie bitewnej. W tym przypadku zastosowano naturalnie czas rzeczywisty, upodabniając grę do innych RTS-ów. Za przygotowanie Empire: Total War odpowiedzialne jest oczywiście studio developerskie Creative Assembly. Sama gra powstała natomiast wyłącznie z myślą o posiadaczach komputerów osobistych.

Omawiana strategia nawiązuje do najważniejszych wydarzeń, które miały miejsce w XVIII wieku. Mowa tu między innymi o rewolucji przemysłowej, amerykańskiej wojnie o niepodległość, czy walkach o przejęcie kontroli nad wschodnimi szlakami handlowymi. Wybrane wydarzenia z tego okresu pojawiają się w przygotowanych przez producenta kampaniach do gry. Największą nowością oferowaną przez Empire: Total War jest możliwość uczestniczenia w bitwach rozgrywanych na morzu. W poprzednich grach z serii Total War wszystkie starcia odbywały się bowiem na suchym lądzie. W grze możemy dowodzić zarówno całymi flotyllami, jak i pojedynczymi okrętami. Wrogie statki można próbować zatapiać, bądź też przejmować nad nimi kontrolę, przystępując do abordażu. W bardziej klasycznych bitwach należy się z kolei liczyć z pojawieniem nowych atrakcji, w postaci armat czy muszkietów. Dowodzone oddziały mogą także przyjmować nowe typy formacji.

Główny ekran kampanii poszerzony został o nowe czynności, dotyczące handlu, dyplomacji oraz szpiegostwa. Producent poprawił także zachowania doradców - ich podpowiedzi są teraz bardziej trafne. Oprawa wizualna Empire: Total War prezentuje jeszcze wyższy poziom wykonania od swoich poprzedników. Usprawnienia objęły między innymi wygląd wody. Co ciekawe, warunki pogodowe panujące na morzu w istotny wpływają na przebieg toczonych starć. Przykładowo, potężny sztorm może uniemożliwić wykonanie niektórych zagrań taktycznych.