autor: Andrzej Gołembnik
wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Trio
rok wydania: 2011
numer wydania: 1
ilość stron: 443
isbn: 978[zasłonięte][zasłonięte]43624
format: 217x299 mm
oprawa: twarda
seria: Origines Polonorum
cena katalogowa: 55,00 zł
nasza cena: 46,50

Kolejna książka o początkach miasta Płocka. Jej treść oparta została o gruntowna analizę dostępnych źródeł archeologicznych. Po raz pierwszy rewizji poddane zostały niemal wszystkie dotychczasowe teorie i hipotezy. I chociaż w wielu przypadkach nie udało się wyjaśnić istotnych wątpliwości, to wynik pracy zespołu autorów wyznacza nowy etap w dziejach rozpoznawania genezy i rozwoju przestrzennego miasta, wskazując przy tym kierunki przyszłych badań. Wydane we współpracy z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej.

Spis treści:

O autorach     
Przedmowa (Andrzej Gołembnik)
Rozdział I. Stan badań nad aglomeracją płocką w okresie od XI w. do czasu powstania miasta samorządowego (Andrzej Gołembnik, Maciej Trzeciecki)   
Rozdział II. Budowa geologiczna rejonu skarpy płockiej, jej geomorfologia i topografia (Lech Wysokiński, Andrzej Gołembnik)   
1. Położenie geograficzne i geologia
2. Geomorfologia i topografia historyczna Płocka   
Rozdział III. Początki Płocka (Maciej Trzeciecki)  
1. Źródła, stan badań i dotychczasowe interpretacje   
2. Początki Płocka  
2.1. Epizod pradziejowy
2.2. Kwestia „uroczyska pogańskiego"  
2.3. Chronologia początków osadnictwa i problemy z datowaniem ceramiki   
3. Struktury osadnicze na Mazowszu płockim w okresie formowania się państwa polskiego
3.1. Osadnictwo okresu „plemiennego"   
3.2. Kwestia najstarszej fazy budownictwa grodowego na Mazowszu  
3.3. Przemiany struktur osadniczych w X-XI w. i miejsce w nich Płocka   
Rozdział IV. Gród na Wzgórzu Tumskim (Maciej Trzeciecki)  
1. Uwagi wstępne   
2. Wały  
2.1. Stan badań i dotychczasowe interpretacje   
2.2. Kwestia „gródka"   
2.3. Możliwości rekonstrukcji przebiegu i chronologii kolejnych faz budowy wałów   
3. Zabudowa wnętrza grodu   
4. Możliwości datowania budowli kamiennych   
4.1. Katedra   
4.2. Relikty „na dziedzińcu opactwa"   
4.3. Relikty w wykopie „z rotundą na podgrodziu"   
4.4. Relikty budowli pod Wieżą Zegarową   
5. Zmiany organizacji przestrzeni grodu płockiego w okresie między XI a XIV w. - próba podsumowania   
Rozdział V. Relikty architektury wczesnośredniowiecznej - formy i datowanie (Aneta Bukowska)   
1. Wstęp   
2. Katedra  
2.1. Dotychczasowy obraz badań   
2.2. Lokalizacja katedr romańskich a realizacja włoskich budowniczych w XVI w.   
2.3. Średniowieczny program katedry renesansowej   
2.4. Katedra Aleksanda z Malonne
3. Relikty na dziedzińcu dawnego opactwa (tzw. „palatium Chrobrego")   
3.1. Stan badań   
3.2. Dokumentacja polowa - analiza i wnioski   
3.3. Uwagi o metodzie badawczej Włodzimierza Szafrańskiego  
3.4. Badania weryfikacyjne w roku 2006  
3.4.1. Analiza substancji materialnej i rozwarstwienie murów   
3.4.2. Formy kolejnych założeń
3.4.3. Datowanie na podstawie substancji materialnej   
4. Relikty przed zachodnią fasadą katedry (tzw. „rotunda Brunona z Cjuerfurtu", „rotunda na podgrodziu" lub „rotunda Dobiechny")   
4.1. Stan badań
4.2. Analiza dokumentacji
4.3. Interpretacja i datowanie   
5. Założenie pod Wieżą Zegarową (tzw. „palatium Władysława Hermana")
6. W sprawie datowania zespołu i domniemanego „mazowieckiego" warsztatu budowlanego z około połowy XII w.   
7. Chronologia, interpretacja i kontekst źródłowy  
Rozdział VI. Rozwój osadnictwa otwartego i pierwsza lokacja miasta (Andrzej Gołembnik)  
1. Przestrzeń osadnicza   
2. Stan badań  
3. Krótko o dawnych wykopaliskach i wynikach najnowszych badań archeologicznych  
3.1. Badania w północnej pierzei placu Narutowicza   
3.2. Badania południowej części placu Narutowicza
3.3. Badania rejonu południowego wylotu ulicy Tumskiej  
3.4. Nadzory na terenie placu Narutowicza  
3.5. Badania peryferii   
3.5.1. Rejon północno-zachodni  
3.5.2. Rejon północno-wschodni  
3.5.3. Rejon podnóża skarpy   
4. Rozwój osadnictwa otwartego   
4.1. Najstarsze osadnictwo wczesnośredniowiecznego Płocka  
4.2. Okres adaptacyjny - próba rekonstrukq'i   
4.3. Osada przy grodowa - horyzont I  
4.4. Podgrodzie - horyzont II  
4.5. Lokaq'a 1237 roku   
Rozdział VII. Architektura sakralna Płocka w XIII w. - kolegiata św. Michała i kościół św. Dominika (Marcin Szyma)  
1. Kolegia ta św. Michała  
2. Kościół i klasztor Dominikanów  
Rozdział VIII. Płock średniowieczny - kontynuacja czy nowa jakość? (Zbigniew Polak)  
1. Wprowadzenie
2. Lokaq'a Płocka na prawie chełmińskim
3. Teren lokaqi  
4. Lokaqa przestrzenna   
5. Kościoły i szpitale
6. Rynek i zabudowa śródrynkowa  
7. Działka mieszczańska  
8. Proces podziałów i różnicowania wielkości działek  
9. Drewniana zabudowa mieszkalna i gospodarcza  
10. Kamienice  
11. Obiekty produkcyjne i usługowe   
12. Urządzenia sanitarne  
13. Ulice  
14. Przedmieścia   
15. Własność niemiejska w mieście   
16. Rynek Kanoniczny  
17. Liczba i wielkość miejskich nieruchomości a liczba mieszkańców  
18. Fortyfikaqe miejskie  
19. Zamek   
20. Lokaqa Płocka na prawie chełmińskim - uwagi końcowe  
Rozdział IX. Słowo o archeologii miast i perspektywach badawczych Płocka (Andrzej Gołembnik)  
Bibliografia  
Summary  
Indeks osób  
Indeks nazw geograficznych i etnicznych  
Spis ilustracji i rycin