Orzechy piorące zwane też orzechowcami myjącymi (sapindus mukorossi) pochodzą z Indii i Nepalu. Tam od wieków stosowane były jako naturalny środek piorący i czyszczący. Łupinki orzecha zawierają saponinę. To właśnie ta substancja jest detergentem, który oczyszcza, myje i odtłuszcza. Gdy łupinki zetkną się z wodą, zaczyna się z nich wydzielać naturalne mydło tworzące delikatny mydlany roztwór. Same orzechy mają intensywny zapach, natomiast po rozpuszczeniu w wodzie stają się bezwonne.

Drzewo Sapindus Mukorossi, którego są owocem, może osiągnąć wysokość nawet 15 m, a jego korona rozciąga się do 1,5 m szerokości. Orzechowiec pierwsze owoce daje dopiero po dziesięciu latach, po czym co rok owocuje przez kolejne 90 lat. W marcu i kwietniu drzewo zakwita białym kwieciem, zbiory owoców przypadają przed porą deszczową (wrzesień, październik), gdy dojrzałe orzechy stają się lepkie i uzyskują złotą barwę. Zebrane owoce są rozłupywane, by usunąć z nich czarny rdzeń, który nie posiada właściwości ani jadalnych ani myjących. Następnie owoce poddaje się suszeniu, po którym ich barwa zmienia się na brunatno-brązową. Saponina stanowi ok. 13-15% łupiny orzecha, jest całkowicie biologicznie rozkładalna i neutralna dla delikatnej skóry ludzkiej. Warto wiedzieć, że to właśnie saponina broni roślinę przed szkodnikami, grzybami i bakteriami, a poza właściwościami myjącymi, łupiny orzecha mają działanie insektobójcze.

Pranie za 40 złotych rocznie

1 kg łupin orzechów dla czteroosobowej rodziny wystarcza na 1 rok, przy 2-3 praniach tygodniowo. Jako że orzechy piorące nie wydzielają żadnych składników zanieczyszczających środowisko, wodę po praniu można użyć np. do podlania kwiatów w domu czy ogrodzie. Ciuchy po praniu nie mają żadnego zapachu. Jeśli chcemy, aby nasze pranie pachniało możemy dolać do prania (do pojemnika przeznaczonego na płyn zmiękczający) kilka kropel lubianego przez nas olejku eterycznego czy płynu do płukania. Koszt kilograma w zależności od dostawcy oscyluje w cenie 40-60 zł.

Istotne jest prawidłowe przechowywanie orzechów. Najlepiej trzymać je w miejscu suchym, chłodnym i zaciemnionym. Otwartą torebkę orzechów najlepiej przechowywać w pudełku lub zamkniętym pojemniku. Orzechy wystawione na wilgoć stają się bardziej miękkie i zaczynają się lepić między sobą. Trudniej je wyjmować i dzielić, choć ich wydajność nie zmienia się.

Orzechy piorące można używać, aż do momentu całkowitego wypłukania się saponiny. Jak to poznać? Orzechy zmieniają kolor na jaśniejszy, tracą pierwotny połysk i lepią się. Najlepiej potrzeć orzech mokrym palcem. Jeśli wciąż się pieni, znaczy, że nadal zawiera saponinę. Innym wskaźnikiem jest jego twardość. Na początku orzechy są twarde. W kontakcie z wodą tracą ją i stają się coraz bardziej miękkie. Orzechy wypłukane całkowicie z zawartości saponiny można wrzucić do domowego kompostu.

Ociec, prać? - Prać!

Orzechy piorące są produktem naturalnym więc zawartość saponiny może się różnić w poszczególnych orzechach. Pranie w proszku czy w orzechach w zasadzie niczym się od siebie nie różni. Średnio możemy liczyć trzykrotne użycie tych samych orzechów przy praniu w temperaturze do 30°, dwukrotne przy 40°, jedno lub dwukrotne w 60° i jednokrotne w 90°. Należy zwrócić uwagę, czy woreczek z łupinami przemieszcza się swobodnie w bębnie. Pozwala to na bardziej efektywne pranie. Łupiny orzechowca można stosować również do prania ręcznego. Trzeba z nich wtedy przyrządzić tzw. wywar. Jak go przygotować?

Nie tylko piorą

Około 10 skorupek gotuje się od 5 do 15 minut w litrze wody. Proporcje przygotowuje się w zależności od potrzeby. Po ugotowaniu otrzymujemy ług, który przelewamy przez bawełnianą chustkę lub gęste sito. Taki wywar można już stosować do prania. Jednak po wlaniu go np. do butelki pryskającej, otrzymujemy gotowy płynny środek czyszczący, który nadaje się do wszystkich prac w gospodarstwie domowym. Od kuchni po toaletę. Myje się nim również okna czy auto. Wywar można przechowywać w zimnym miejscu przez około 10 dni.

Orzechy piorące stosuje się również do zmywania naczyń w zmywarce. Zamiast kostki czyszczącej do pojemnika wkłada się łupiny orzechowca. Ich ilość zależy oczywiście od stopnia zabrudzenia naczyń. Można również zmywać ręcznie, najlepiej korzystając z wywaru. Ale to jeszcze nie wszystko. Ten naturalny detergent można wykorzystywać do czyszczenia złota i srebra czy mycia włosów. Jak podają dystrybutorzy orzechów mają one właściwości przeciwłupieżowe. Włosom nadają połysk i zdrowy wygląd, łatwo się rozczesują i dłużej pozostają czyste. Brzmi to jak w reklamie, dlatego co do wiarygodności najlepiej zachować dystans i przekonać się samemu.

Szukając opinii osób, które w jakiś sposób skorzystały z piorących orzechów, przeważają zdania pozytywne. Na forum Gazeta.pl użytkowniczka ashine pisze: - W orzeszkach piorę od ponad pół roku. Wszystko - kolory, czarne, białe, pościel itd. Zupełnie zapomniałam o płynie do zmiękczania. Wszystko się dopiera, ale fakt, że nie brudzę się tak jak maluch szalejący w piaskownicy. Jednak plamy, nawet te tłuste znikają, a nie dodaję żadnej magicznej różowej siły do prania.

.

Poza wyżej wymienionymi zastosowaniami orzechów można jeszcze używać do kąpieli, mycia ciała, ochrony ogrodów przed szkodnikami, pielęgnacji zwierząt i do wszelkiego rodzaju czyszczenia. Sprzedawcy mówią również o działaniach leczniczych. Okłady z wywaru mają pozytywne oddziaływanie na bóle stawowe i kręgosłupowe.