Czy wiecie, co to takiego potestas clavium? Oczywiście, wiecie, ale wedle wszelkiego prawdopodobieństwa jedynie w przybliżeniu, kto bowiem miałby w dzisiejszych czasach ochotę zajmować się dogmatyką katolicką?! Tymczasem istnieją wszelkie podstawy do przypuszczenia, że chyba nie mamy racji, sądząc, że dogmatyka katolicka pozostaje nam tak bardzo obca. Zerwijcie zewnętrzną powłokę z dowolnego Europejczyka, choćby nawet był on pozytywistą albo materialistą, a bardzo szybko dostrzeżecie średniowiecznego katolika, trzymającego się kurczowo niezbywalnego i wyłącznego prawa otwierania wrót królestwa niebieskiego dla siebie i swoich bliźnich. Do prawa tego pretendują na równi i materialiści, i ateiści, i wierne owieczki wielkiego stada podległego namiestnikowi świętego Piotra. (…)
Błędem byłoby jednak sądzić, że idea potestas clavium powstała dopiero w naszej erze, że wymyślił ją katolicyzm. Nie wymyślił jej katolicyzm. Już na długo przed powstaniem katolicyzmu ogłosił ją wielki prorok maleńkiego narodu – Sokrates. Jeśli wierzyć Platonowi, to właśnie Sokrates jako pierwszy odkrył, że człowiek znajduje się w posiadaniu ogromnej i strasznej władzy, kluczy do królestwa niebieskiego. I już wówczas, w odległych czasach, w których rodziła się ludzka myśl, ogłosił, że klucze owe znajdują się nie w niebie, lecz na ziemi. Że ten, kto chce przekroczyć bramy raju, powinien zatroszczyć się o klucze, póki znajduje się jeszcze na ziemi. Potem, kiedy odejdzie z naszego świata, będzie już za późno.
Lew Szestow, właśc. Lew Isaakowicz Szwarcman. Pochodził z zamożnej rodziny kupieckiej. W Kijowie, Moskwie i Berlinie studiował matematykę i prawo; nie odebrał akademickiego wykształcenia filozoficznego. W latach 1896–1914 podróżował po Europie, na dłużej zatrzymał się we Włoszech i Szwajcarii. Pomiędzy rokiem 1914–1920 mieszkał w kraju, rewolucję lutową przeżył w Moskwie. W tym czasie pracował m.in. jako wykładowca na uniwersytecie w Kijowie. W roku 1920 opuścił komunistyczną Rosję, w której jego poglądy były źle widziane. Początkowo zamieszkał w Genewie, później, tj. w 1921 r. przeniósł się do Paryża, w którym natychmiast zdobył rozgłos. Został profesorem slawistyki na Sorbonie – w latach 1922–1936 wykładał tam także filozofię. Był to czas wytężonej pracy pisarskiej, dzięki której Szestow obok Kierkegaarda, stał się jednym z najważniejszych inicjatorów egzystencjalizmu chrześcijańskiego. Jego twórczość obejmuje kilkaset arty kułów i kilkanaście książek, które po dziś dzień cieszą się dużym uznaniem.
SPIS TREŚCI
5……Tysiąc i jedna noc (Zamiast wstępu)
25……CZĘŚĆ 1
25……1. „Sancta superbia”
32……2. Burzenie i tworzenie
34……3. Klasyczny argument
37……4. „Potestas clavium”
44……5. Nieruchome gwiazdy
46……6. Erosi i idee
48……7. Darwin i Biblia
49……8. „Exercitia spiritualia”
50……9. Filozofia historii
56……10. „De novissimis”
60……11. Niepodważalność materializmu
62……12. Rozum
63……13. Synteza
64……14. Myśli wyrażone i niewyrażone
66……15. Zasady i wyjątki
72……16. Słowa i czyny
74……17. Przyroda i ludzie
74……18. „Caveant consules”
75……19. Czapka niewidka
76……20. Wielka karta wolności
77……21. Bezinteresowność i dialektyka
79……22. Zagadki życia
81……23. Siła dobra u Platona
82……24. „Aurea mediocritas”
84……25. O bogach
85……26. O istocie wszechdoskonałej
87……27. Sąd ostateczny
90……28. Wieża Babel
92……29. Metafizyczne pocieszenie
93……CZĘŚĆ II
93……1. Labirynt
106……2. Odpowiedzialność
107……3. „Pro domo mea”
108……4. Bohaterowie ducha
108……5. „Sursum corda”
113……6. O źródłach poznania
116……7. Pytanie
117……8. „De profundis”
126……9. Muzyka i obrazy
142……10. Sokrates i święty Augustyn
153……CZĘŚĆ III
153…… „Memento mori” (O teorii poznania Edmunda Husserla)
201……Wiaczesław Wspaniały (Próba charakterystyki dekadentyzmu rosyjskiego)
231……O korzeniach rzeczy
