OD REDAKCJI


Ukazujące się obecnie, po 17-letniej przerwie, trzecie wydanie „Polski" Lencewicza pt, „Geografia fizyczna Polski" nie jest przedrukiem wydania przedwojennego. Wielkie przemiany ustrojowe, terytorialne i demograficzne, jakie dokonały się w Polsce Ludowej, musiały — rzecz jasna — znaleźć również swoje odbicie w książce poświęconej geografii
naszego kraju.
W trzecim wydaniu, prócz drobnych poprawek uwzględniających postęp wiedzy geograficznej o Polsce, znajdują się ważne uzupełnienia, przede wszystkim zaś nowe rozdziały dotyczące Ziem Odzyskanych, rozdział o glebach oraz o użytkowaniu i przekształcaniu przyrody w opracowaniu prof. Jerzego Kondrackiego, ucznia i współpracownika
prof. Lencewicza.
Istotne poprawki zawiera również rozdział pt. „Polska na tle Europy". Są one wynikiem nie tylko zmian struktury terytorialnej naszego kraju, ale również wyrazem rewizji poglądów na ten temat współczesnej
geografii polskiej.
Oddając do użytku trzecie wydanie „Polski" Państwowe Wydaw¬nictwo Naukowe pragnie wypełnić dotkliwą lukę w dziedzinie podręcz¬ników geografii dla szkół wyższych. „Geografia fizyczna Polski" prze¬znaczona jest przede wszystkim dla studentów i nauczycieli szkól średnich, powinna ona oddać duże usługi do czasu ukazania się nowego zbiorowego opracowania fizycznej i ekonomicznej geografii Polski zapla¬nowanego i podjętego przez Instytut Geografii Polskiej Akademii Nauk,

PRZEDMOWA
„Geografia Polski" Lencewicza ukazuje się w druku po raz trzeci w ciągu trzydziestu lat: w r. 1922 została wydana pod tytułem „Kurs geografii Polski", w r. 1937 jako tom „Polska", wydawnictwo „Wielka Geografia Powszechna"; wreszcie teraz jako „Geografia fizyczna Polski".
Kurs geografii Polski spotkał się w swoim czasie z bardzo pozytywną oceną najwybitniejszych fachowców i przez piętnaście lat służył jako podręcznik uniwersytecki. Jego drugie wydanie, znacznie bogatsze pod względem graficznym, zmienione i w wielu szczegółach uzupełnione, zostało zdezaktualizowane przez wydarzenia drugiej wojny światowej.
Dość długi okres czasu, który minął od chwili napisania niniejszej książki, może nasuwać wątpliwości, czy mimo swoich zalet nie przesta¬rzała się ona na tyle, że powinna ulec zasadniczej przeróbce lub też w ogóle nie nadaje się do wznowienia. Geografia marksistowska roz¬różnia geografię fizyczną jako naukę przyrodniczą i geografię ekono¬miczną jako naukę społeczną. Lencewicz nie znał tego rozróżnienia, ale choć nazwał swe dzieło po prostu geografią i udzielił w nim miejsca obok dominujących problemów przyrodniczych również zagadnieniom tzw. geografii człowieka, to jednak były to głównie zagadnienia geografii osadnictwa, rozpatrywane na tle środowiska geograficznego jako jego rysy, wprowadzone przez gospodarkę ludzką. Stał on więc w istocie na stanowisku geografa fizycznego w dzisiejszym rozumieniu tej nauki. Takie ujęcie przez niego geografii kraju sprawia, że śmiało można zmie¬nić tytuł książki na „Geografia fizyczna Polski".
W przedmowie do drugiego wydania autor pisał (w r. 1937): „wy¬dany przed piętnastu laty mój »Kurs geografii Polski« przedstawiał stan naszych wiadomości w okresie wskrzeszenia Rzeczypospolitej. Od tego czasu ukazało się szereg wydawnictw i wiele publikacji geograficznych, niestety jednak pokaźna ich liczba nie zaznacza równie pokaźnego dorobku. Często dotyczą one tak drobnych i mało ważnych szczegółów, że pozostają bez wpływu na tok opisów i wywodów niniejszej książki, rzadziej spotyka się rozprawy wartościowe, a zdarzają się i »prace« będące tylko odmlotem starej słomy. Publikacje geograficzne cechuje

fragmentaryczność i drobne rozmiary: dość wymienić, że w przeciągu lat piętnastu ukazało się zaledwie kilkanaście rozpraw o rozmiarach ponad piąć arkuszy druku. Brak nam ogromnie opracowań monogra¬ficznych, a tylko na takich można budować geografię większego kraju. Modne u nas przed kilku laty ^monografie regionalne*, pisane najcz꬜ciej przez dyletantów, pozbawione są najczęściej metody geograficz¬nej i tylko niektóre z nich wniosły fragmenty do geografii".
Pod tym względem niewiele zmieniło się i dlatego po trzydziestu łatach dzieło Lencewicza może się ukazać po raz trzeci w niezmie¬nionych zasadniczych zrębach. Bibliografia geograficzna Polski za lata 1937—2952 obejmuje wprawdzie dość dużą liczbę pozycji, ale także przeważnie o charakterze przyczynkowym. W latach powojennych znaczna liczba publikacji geograficznych dotyczyła ziem zachodnich i północnych, są to przy tym książki o pokaźnej niekiedy objętości i bo¬gatej szacie graficznej, jednakże o charakterze popularnonaukowym. Niemniej jednak były one dużą pomocą przy uzupełnianiu książki Lencewicza. Cenny dla syntezy materiał przedstawia również sze¬reg wydanych po wojnie publikacji atlasowych. W części regionalnej dzieła należało uwzględnić wyniki dyskusji na temat podziału Polski na regiony naturalne, publikowane w „Czasopiśmie Geograficznym". Spis literatury podany na końcu książki jest wyborem najważniejszych pozycji, mimo to obejmuje prawie trzysta tytułów. Pomija on niektóre cenne nawet przyczynki, wnoszące jednak tylko szczegóły, natomiast zawiera pozycje o mniejszej wartości naukowej lub tylko popularno¬naukowe, ale obejmujące całość zagadnień.
Liczba ilustracji, w szczególności fotografii, została w stosunku do drugiego wydania zmniejszona. Na ogólną liczbę stu osiemnastu zamie-szczonych w tekście mapek i szkiców z dawnego wydania pochodzi siedemdziesiąt jeden, z innych publikacji trzydzieści, nowoopracowa-nych jest szesnaście, natomiast fotografie wszystkie są nowe. Ponadto dodane zostały dwie wielobarwne mapy, opracowane dla Atlasu Polski Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii.
Instytut Geograficzny U. W. JERZY KONDRACKI
Zakład Geografii Fizycznej. Luty 1953.



PRZEGLĄD TREŚCI


CZĘSC PIERWSZA
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
str.
I. ROZWÓJ WIADOMOŚCI O GEOGRAFII POLSKI 13
Najdawniejsze wzmianki. — Dzieło Długosza. — Rozwój od XVI do XVIII wieku. — Geografowie XIX wieku. — Stan badań w poszczegól¬nych zaborach, w okresie od r. 1918 do r. 1939 oraz w Polsce Ludowej.
II. ROZWÓJ KARTOGRAFII POLSKI 20
Początki kartografii polskiej. — Przegląd dawnych map Polski od XVI do XVIII wieku. — Prace kartograficzne w okresie rozbiorowym. — Kar¬tografia nieurzędowa w czasach zaborów. — Mapy państw zaborczych dotyczące ziem polskich. — Kartografia polska w latach 1918-:-1939 oraz w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
III. NAZWY GEOGRAFICZNE 29
Nazewnictwo. — Znaczenie nazw geograficznych w osadnictwie. — Po¬chodzenie nazw geograficznych. — Nazwy ludowe i książkowe. — Trud¬ności ustalenia nazw właściwych.
CZĘSC DRUGA ELEMENTY ŚRODOWISKA GEOGRAFICZNEGO
IV. POLSKA NA TLE EUROPY 33
Położenie geograficzne Polski na tle Europy. — Granice i obszar Pol¬skiej Rzeczypospolitej Ludowej.
V. UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI 40
Hipsometria. — Pasowy układ wzniesień i obniżeń. — Wysokości względne. — Pochodzenie < i wiek rzeźby terenu.
VI. BUDOWA GEOLOGICZNA 47
Rozwój paleogeograficzny ziem polskich w erze paleozoicznej. — Ewo¬lucja w mezozoikum: rozczłonkowanie starszych górotworów, fałdowa¬nie kimeryjskie. — Historia Karpat. — Morza trzeciorzędowe. — Tekto¬nika a rzeźba. — Ukształtowanie powierzchni podczwartorzędowej.

str.
VII. UTWORY CZWARTORZĘDOWE 56
Zasięgi zlodowaceń. •— Formy lodowcowe: moreny, ozy, drumliny, je¬ziora. — Wahania klimatyczne polodowcowe. — Lessy. — Odpływy wód roztopowych. — Ewolucja sieci rzecznej. — Budowa dolin. — Produkty skalne zlodowacenia.
Vm. KLIMAT 77
Rola różnych mas powietrznych w kształtowaniu się pogody i klimatu. — Elementy klimatyczne: ciśnienie, wiatry, temperatura, opady, zachmurze¬nie. — Indywidualność klimatyczna Polski. — Pory roku. — Dziedziny kli¬matyczne. — Wahania klimatu.
IX. MORZE BAŁTYCKIE ■ . .102
Nazwa. — Części składowe. — Wybrzeża. — Dno. — Zasolenie. — Ter-mika. — Zamarzanie. — Ruchy wody. — Ewolucja geologiczna w cza¬sach polodowcowych.
X.WODY LĄDOWE 113
Rodzaje wód podziemnych. — Źródła. — Wody mineralne. — Bagna- — Obszary źródliskowe. — Działy wodne.,— Najważniejsze rzeki. — Za¬marzanie. — Powodzie. — Odpływ. — Rozmieszczenie jezior, ich wiel¬kość i głębokość. — Zanikanie jezior. — Temperatura wód. — Znacze¬nie jezior.
XI. SZATA ROŚLINNA I ŚWIAT ZWIERZĘCY 132
Krainy florystyczne. — Zasięgi niektórych roślin. — Pochodzenie i zmia¬ny flory. — Dawne stepy i puszcze. — Stan zalesienia oraz większe obszary leśne. — Torfowiska. — Łąki. — Przekształcenie szaty roślin¬nej przez człowieka. ■— Pochodzenie naszej fauny. — Zwierzęta zagi¬nione oraz ginące. — Wpływ człowieka na świat zwierzęcy. — Obszary faunistyczne.
XII. GLEBY 148
Proces glebotwórczy. — Ewolucja gleb. — Typy gleb i geografia gleb w Polsce. — Wartość użytkowa gleb. — Problem erozji gleb. — Popra¬wianie ich jakości. — Rejonizacja upraw.
XIII. UŻYTKOWANIE I PRZEKSZTAŁCANIE PRZYRODY . . . . .156
Wpływ człowieka na środowisko geograficzne. — Leśnictwo. — Rolni¬ctwo. — Hodowla. — Bogactwa mineralne. — Biały węgiel. — Prze¬mysł. — Plan przeobrażenia rzek.

CZĘSC TRZECIA
REGIONY NATURALNE
XIV. ZASADY PODZIAŁU NA JEDNOSTKI GEOGRAFICZNE . . .
Pojęcie regionu naturalnego. — Granice polityczne, — Rola terytoriów historycznych. — Podział według dorzeczy. — Podziały administracyjne.

str. 172



XV. NIZINY NADMORSKIE

174

Położenie i podział. — Nizina Szczecińska, — Pobrzeże Słowińsko-ka-szubskie. — Żuławy Wiślane. — Nizina Pruska.

XVI. POJEZIERZE POMORSKIE
Ukształtowanie powierzchni, mat, roślinność i zwierzęta, nienia. — Przełom Wisły.

Rzeki i jeziora. — Subregiony. — Kli-Cechy stanu zagospodarowania i zalud-

191

XVII. POJEZIERZE MAZURSKIE 200
Morenowy charakter rzeźby. — Obfitość wód. — Rubież klimatyczno-flo-rystyczna. — Trzy główne jednostki regionalne.
XVIII. NIZINA WIELKOPOLSKO-KUJAWSKA 213
Położenie. — Pradoliny. — Moreny najmłodszego zlodowacenia. — Je¬ziora. — Podłoże utworów czwartorzędowych. — Klimat i roślinność. — Subregiony.

XIX. NIZINA MAZOWIECKO-PODLASKA
Pojęcie terytorialne. — Niecka geologiczna i morfologiczna. ■— Dolina Wisły. — Wysoczyzna Południowo-mazowiecka i Północno-mazowie-cka. — Subregiony podlaskie. — Zmiany zaludnienia i krajobrazu w XIX wieku. — Rozwój miast.

228



XX. WYŻYNA LUBELSKA

243

Przełom Wisły. — Granice Wyżyny Lubelskiej. — Roztocze. — Struktu¬ra i rzeźba. — Sieć rzeczna. — Morfologiczna i gospodarcza rola margli kredowych oraz pokrywy lessowej. — Drogi i osiedla.

XXI. WYŻYNA KIELECKO-SANDOMIERSKA

253

Góry Świętokrzyskie i Wyżyna Sandomierska. — Zależność rzeźby od budowy geologicznej. — Odwodnienie. •— Osobliwości szaty roślin¬nej. — Przekształcenie krajobrazu w wyniku ewolucji gospodarczej. — Obszary peryferyczne na północy: Wzgórza Koneckie i Wyżyna Łódzka.
XXII. NIECKA NIDZIANSKA 273
Budowa geologiczna. — Kras gipsowy. — Geneza sieci rzecznej. — Sub¬regiony. — Wczesny rozwój rolnictwa na lessach.

str.
XXIII. WYŻYNA KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKA 278
Krajobraz płytowy. — Morfologia okolic Krakowa. — Doliny poprzeczne i subsekwentne. — Zjawiska krasowe. — Subregiony. — Osiedla.
XXIV. WYŻYNA ŚLĄSKA 289
Położenie. — Budowa geologiczna. — Ewolucja morfologiczna i bieg wód. — Górnictwo kruszców. — Zagłębie węglowe. — Rozwój przemy¬słu i przekształcenie środowiska naturalnego.
XXV. KOTLINA ŚLĄSKA I WZGÓRZA TRZEBNICKIE ..... 297
Obramowanie Kotliny Śląskiej i prowadzące do niej «bramy». — Zróż¬nicowanie morfologiczne. — Dośrodkowy bieg wód. — Wpływ Sude¬tów na klimat kotliny. — Elementy florystyczne i faunistyczne. ■— Waż¬niejsze skupienia ludności.
XXVI. SUDETY I PRZEDGÓRZE SUDECKIE 304
Budowa geologiczna i ewolucja paleogeograficzna bloku sudeckie¬go. — Przedgórze Sudeckie. — Orografia i morfologia Sudetów. — Oceaniczne cecby klimatu gór, — Roślinność i zwierzęta. — Rozwój przemysłu i przekształcenie krajobrazu.
XXVII. KOTLINY PODKARPACKIE ° ... 326
Zapadłość peryferyczna. — Jej cechy klimatyczne i hydrograficzne. — Kotliny nadwiślańskie: Oświęcimska i Sandomierska. — Droga podkar¬packa i miasta przy niej położone.
XXVIII. KARPATY FLISZOWE (BESKIDY) 332
Podział łuku karpackiego. — Orografia Karpat polskich. — Pasowość rzeźby gór, — Budowa i historia geologiczna. — Siady zlodowace¬nia. — Strefy roślinności. — Pasterstwo dawniej i dziś. — Rozmieszcze-• nie ludności. — Komunikacje.
XXIX. TATRY I PODHALE 352
Wielkie kotliny sąsiadujące z Tatrami. — Podhale i pas skałek. — Po¬dział pasma tatrzańskiego. — Zależność rzeźby od budowy geologicz¬nej.— Krajobrazy alpejskie jako dziedzictwo epoki lodowcowej. — Jezio¬ra. — Osobliwości klimatyczne. — Strefy roślinności. — Zabytki fauny i flory. — Ludność Podhala.
LITERATURA , - . 377
SPIS RYSUNKÓW . . . . ' 389
ALFABETYCZNY WYKAZ NAZW GEOGRAFICZNYCH 395
ZAŁĄCZNIKI



SPIS RYSUNKÓW


str.
Rys. 1. Schemat regionów naturalnych Polski 41
Rys. 2. Przekrój geologiczny od Tatr do Bałtyku 43
Rys. 3. Regiony geologiczne Polski 49
Rys. 4. Izohipsy podłoża czwartorzędu (według A. Zierhoffera) . 55
Rys. 5. Schemat rozmieszczenia osadów lodowcowych o ■ 57
Rys. 6. Siady epoki lodowej 59
Rys. 7. Krajobraz morenowy koło Olsztyna (fot. J. Bułhak) . . 60
Rys. 8. Planik batymetryczny Jezior Ciechomskich .... 62
Rys. 9. Schemat zmian sieci rzecznej na obszarze ustępującego
lodowca 65
Rys. 10. Schematyczny profil poprzeczny tarasów wiślanych w oko¬
licach Warszawy 67
Rys. 11, „Ripple-marks" na powierzchni lotnych piasków (fot. W.
Puchalski) 69
Rys. 12, Wydmy ruchome nad jeziorem Łebsko (fot. W. Puchalski) 70
Rys. 13. Główne drogi roznoszenia głazów narzutowych ... 73
Rys. 14. Rozkład ciśnienia w zimie (według W. Gorczyńskiego) . . 79
Rys. 15, Rozkład ciśnienia w lecie (według W. Gorczyńskiego) . 81
Rys. 18. Izotermy na poziomie rzeczywistym. Lipiec (według L.
Bartnickiego, R. Gumińskiego i W. Wiszniewskiego) ... 82
Rys. 17, Izotermy na poziomie rzeczywistym. Styczeń (według L.
Bartnickiego, R. Gumińskiego i W. Wiszniewskiego) ... 83
Rys. 18. Izotermy roczne na poziomie rzeczywistym (według W.
Gorczyńskiego) 84
Rys. 19. Izotermy roczne na poziomie morza (według E. Romera) 85
Rys. 20. Mapa opadów rocznych na terenie Polski (według J. Ostro-
męckiego) 87
Rys. 21. Miesięczne sumy opadów w różnych miejscowościach . 89
Rys. 22. Mapka trwałości pokrywy śnieżnej (według W. Milaty) 90
Fys. 23. Rozkład dni pochmurnych (według E. Stenza) .... 91
Rys. 24. Rozkład dni pogodnych (według E. Stenza) .... 93
Rys. 25. Dzielnice rolniczo-klimatyczne w Polsce (według R. Gu¬
mińskiego) 97
Rys. 26. Mapka temperatury i ciśnienia w czasie panowania zimo¬
wej pogody wyżowej 101
Rys. 27. Batymetria południowego Bałtyku (według J. Staszewskiego) 104
Rys. 28. Osady denne południowego Bałtyku (według J. Staszew¬
skiego) 105

str. Rys. 29. Temperatura wody południowego krańca Helu (według K.
Demela) 106
Rys. 30. Skok termiczny na wschód od Bornholmu zaobserwowany
przez Eckmanna 25. VII. 1887 r 107
Rys. 31. Zlodzenie Bałtyku w czasie mroźnej zimy 1929 r. Stan
. w dniu 26. II. 1929 r. (według PIM) 107
Rys. 32. Wykres przypływów i odpływów morskich w Zatoce Fiń¬
skiej (według J. Szokalsktego) 108
Rys. 33. Prądy wody słonej i słodkiej w Bałtyku (według L. Berga) 109
Rys. 34. Prądy morskie w Zatoce Gdańskiej w czasie wiatrów za¬
chodnich (według K. Demela) . 110
Rys. 35. Izobazy yoldii (według M. Sauramo) 111
Rys. 36. Izobazy ancylusa (według M. Sauramo} 112
Rys. 37. Brzeg morski koło Orłowa (fot. E. Falkowski) ... 113
Rys. 38. Warszawska niecka artezyjska (według J. Lewińskiego) 115
Rys. 39. Mapka hydrograficzna 118
Rys. 40. Przyrost dorzecza Wisły (według L. Sawickiego) . . . 119
Rys. 41, Profil Wisły . ■ 120
Rys. 42, Wisła pod Bielanami (fot. K. Saysse-Tobiczyk) , . 121
Rys. 43. Przyrost dorzecza Odry (według L. Sawickiego) . , . 122
Rys. 44. Odra (fot. Z. Flach) 123
Rys. 45. Zamarznięcie Wisły w Toruniu, w lutym 1929 r. 124
Rys. 46. Stan wody na Wiśle 125
Rys. 47—48. Profile termiczne Niegocina (według J. Kondrackiego) 131
Rys. 49. Buk (fot. R. Kobendza) 133
Rys. 50. Zasięgi drzew leśnych (według W. Szafera) .... 134
Rys. 51. Dąb {fot. J. Kołodziejczyk) 137
Rys. 52. Las olchowy (fot. S. Jarosz) 138
Rys. 53. Pokrój sosen w różnych okolicach Polski 138
Rys. 54. Mapka lasów (według Małego Atlasu Polski) 139
Rys. 55. Puszcza Białowieska (fot. J. Bułhak) 140
Rys. 56. Schemat zarastania jezior 142
Rys. 57. Torfowisko wysokie na Podhalu (fot. S. Jarosz) ... 143
Rys. 58. Żubr (fot. B. Gajdzik) 144
Rys. 59. Łoś (fot. J. Kowalski) 145
Rys. 60. Schemat profilu glebowego w strefie bielicowej . . , 150
Rys. 61, Mapka gleb (według Małego Atlasu Polski) 153
Rys. 62. Erozja gleby (Kamienna, pow. międzychodzki) . . . 155
Rys. 63. Zalesienie okolic Zuromina około roku 1830 .... 158
Rys. 64. Zalesienie okolic Zuromina około roku 1930 .... 158
Rys. 65. Bogactwa kopalne (według Atlasu Polski Współczesnej
E. Romera) 161
Rys. 66. Kamieniołom granitu (fot. B. Gajdzik) 165
Rys. 67. Obecne wykorzystanie rzek polskich (według T. Borowego) 168
Rys. 68. Plan przekształcenia rzek polskich (według T. Borowego) 169
Rys. 69. Okolice Szczecina (według J. Brinkena) 175
Rys. 70. Wyspy w obszarze ujściowym Odry (wg M. Czekańskiej) 177
Rys. 71. Puszcza Bukowa koło Szczecina (fot. J. Bułhak) ... 178

str.
Rys. 72. Jezioro Gardno i jezioro Łebsko (według B. Halickiego) . 179
Rys. 73. Wydmy nad jeziorem Łebsko (fot. W. Puchalski) . . . 180
Rys. 74. Najwyższe wzniesienie okolicy Łeby — wzgórze Rowokół
(fot. B. Gajdzik) 181
Rys. 75. Wysoki brzeg w Rozewiu (fot. J. Kolo dziej czy k) . . . 183
Rys. 76. Wybrzeże niskie (fot. R. Kobendza) 184
Rys. 77. Zmiany brzegu na cyplu Helu (według B. Łęgowskiego) . 185
Rys. 78. Mikołajek nadmorski (fot. W. Puchalski) 186
Ry,s. 79. Obszar ujścia Wisły 187
Rys. 80. Zmiany ujścia Wisły 189
Rys. 81. Widok na Wieżycę (Pojezierze Kaszubskie). Krajobraz moren
czołowych i jezior rynnowych (fot. St. Mucha) 192
Rys. 82. Pojezierze Pomorskie (według St. Pietkiewicza) . . , 194
Rys. 83. Jezioro Raduńskie (fot. E. Falkowski) 195
Rys. 84. Grudziądz (fot. E. Falkowski) 198
Rys. 85. Przekrój geologiczny wzdłuż lewego brzegu dolnej Wisły
(według R. Galona) 199
Rys. 86. Pojezierze Mazurskie (hipsometria) 201
Rys. 87. Jezioro Śniardwy (fot. J. Bułhak) 202
Rys. 88. Jezioro Niegocin z widokiem na Giżycko (fot. J. Bułhak) 203
Rys. 89. Wielkie jeziora mazurskie (według J. Kondrackiego) . . 204
Rys. 90. Kormorany i perkozy (fot. W, Puchalski) ..... 206
Rys. 91. Ciągi morenowe środkowej części Pojezierza Mazurskiego
(według J. Kondrackiego) 209
Rys. 92. Profil Łyny (według J. Kondrackiego) 210
Rys. 93. Mikołajki i Jezioro Mikołajskie
Rys. 94. Profil geologiczny od Suwałk do Jeglówka (według S%.
Pietkiewicza) 212
Rys. 95. Jezioro Wigry ffot. J. Bułhak) 212
Rys. 96. Nizina WielkopoJsko-kujawska 214
Rys. 97. Szkic morfologiczny doliny przełomowej Warty (według
S. Pawłowskiego} . 215
Rys. 98. Szkic środkowej części pradoliny warszawsko-berlińskiej 216
Rys. 99. Łańcuch jezior goplańskich 217
Rys. 100. Jezioro Gopło. Widok z Mysiej Wieży (fot. St. Droszcz) 219
Rys. 101. Pień solny w Wapnie (według Poborskiego) .... 220
Rys. 102. Gorzów od strony Warty (fot. B. Gajdzik) .... 222
Rys. 103. Jezioro Trześniowskie (fot. T. Dohnalik) 223
Rys. 104. Jezioro Góreckie (fot. E. Falkowski) 224
Rys. 105. Gniezno. Widok z wyspy na jeziorze Jelonek (fot. K. Ko¬
nieczny) 225
Rys. 106. Winnice w Zielonej Górze (fot. T. Dohnalik) .... 226
Rys. 107. Sochaczew (fot. E. Falkowski) 230
Rys. 108. Czersk (fot. F. Myszkowski) ..... . 231
Rys. 109. Przekrój doliny Wisły poniżej Warszawy 231
Rys. 110. Przekrój doliny Wisły powyżej Płocka 232
Rys. 111. Mapka morfologiczna Puszczy Kampinoskiej (według
J. Kaczorowskiej-Kobendziny) ..... . . 232

str.
Rys. 112. Wysoki brzeg Wisły pod Bielanami (fot. J. Kołodziejczyk) 233
Rys. 113. Zalesianie wydm pod Warszawą (fot. S. Kasprzak) , , 234
Rys. 114. Ujście Pisy do Narwi (fot. D. Domosławska) . . , 235
Rys, 115. Białowieża — polana (fot. J. Bułhak) 238
Rys. 116. Warszawa w XIII i XIV wieku 240
Rys. 117. Pomnik Kopernika i Paląc Staszica (siedziba Polskiej Aka¬
demii Nauk) w Warszawie (fot. Dątyowiecki) 241
Rys. 118. Płock od strony Wisły (fot. J. Kołodziej czyk) . . . 242
Rys. 119. Przekrój podłużny wzdłuż doliny przełomowej Wisły (we¬
dług W. Pożaryskiego) 244
Rys. 120. Kazimierz — dolina Wisły (fot, W. Phiszczewski) . . 245
Rys. 121. Przekrój przez dolinę Wisły pod Kazimierzem (według
K. i W. Pożaryskich) 245
Rys. 122. Wyżyna Lubelska (hipsometria) 246
Rys. 123. Schematyczny przekrój geologiczny przez Roztocze . . 247
Rys. 124. Dolina Wieprza koło Krasnobrodu (fot. E. Nasierowski) 249
Rys. 125. Przekrój geologiczny Lublina (według M. Krisztafowicza) 252
Rys. 126. Lublin (fot. Z. Chomętowska) 253
Rys. 127. Widok Gór Świętokrzyskich spod Wzdolu (fot. T. Przyp-
kowski) 254
Rys. 128. Sandomierz — Wąwóz Królowej Jadwigi (fot. E. Fal-
kowski) . "' 255
Rys. 129. Mapka geologiczna Gór Świętokrzyskich (według J. Sam-
sonowicza) 256
Rys. 130. Gołoborze na Łysicy (fot. E. Massalski) 257
Rys. 131. Chęciny (fot. L. Chrapek) 259
Rys. 132. Przekrój geologiczny przez okolice Chęcin (według J. Czar-
nockiego) 259
Rys. 133. Widok na pasmo Łysogór od południo-zachodu . . . 260
Rys. 134. Schemat tektoniki Gór Świętokrzyskich 260
Rys. 135. Łysica, Radostowa i przełom Lubrzankl (fot. E. Massalski) 261
Rys. 136. Przekrój geologiczny przez Łysicę (wg J. Czarnockiego) 261
Rys. 137. Przekrój geologiczny przez Wyżynę Sandomierską (we¬
dług J. Samsonowicza) 263
Rys. 138. Ewolucja historyczno - geograficzna Wyżyny Kielecko-
sandomierskiej 267
Rys. 139. Góry Pieprzowe pod Sandomierzem — część środkowa
(fot. E. Massalski) 268
Rys. 140. Sandomierz (fot. J. Bułhak) 271
Rys. 141. Tomaszów Mazowiecki — Błękitne Źródła (fot. J. Koło-
dziejczyk) 273
Rys. 142. Szkic Niecki Nidziańskiej, wykazujący zależność sieci
rzecznej od tektoniki 274
Rys. 143. Formy krasowe w gipsie. Skorocice (fot. A. Medwecka-
Karnasiowa) 275
Rys. 144. Rezerwat stepowy w Chotlu Czerwonym koło Buska (fot
A. Medwecka-Karnasiowa) 277
Rys. 145. Kuesta jurajska koło Kromołowa (fot. D. Domosławska) 279

str.
Rys. 146. Wyżyna Krakowsko-częstochowska (hipsometria) . . . 280
Rys. 147. Ostańce i krawędź erozyjna pod Ogrodzieńcem (fot.
S. Jarosz) 281
Rys. 148. Przekrój przez rów krzeszowicki 281
Ryfc-149. Tyniec (fot. St. Mucha) 282
ftVs. 150. Dolina Mnikowska (fot. St. Mucha) 283
Rys. 151. Ojców. Efcama Krakowska (fot. E. Hartwig) .... 284
Rys. 152. Schematyczny blokdiagram Wyżyny Krakowsko - często¬
chowskiej (według A. Semkowiczówny) - . 285
Rys. 153. Plan Jaskini Eokietkowej (według Z. Ciętaka) . . . 285
Rys. 154. Blokdiagram okolic Krakowa (według Z. Simchego) . . 288
Rys. 155. Pustynia Błędowska (fot. W. Tomaszkiewicz) .... 292
Rys. 156. Przekrój geologiczny przez okolice Olkusza (według P.
Przesmyckiego) 293
Rys. 157. Bogactwa mineralne Wyżyny Śląskiej (według S. Czar-
nockiego) 294
Rys. 158. Przekrój przez nieckę węglową (według M. Książkiewicza) 294
Rys. 159. Krajobraz przemysłowy Wyżyny Śląskiej 295
Rys. 160. Kanał Gliwicki (fot. W. Tomaszkiewicz) 296
Rys. 161. Kotlina Śląska (hipsometria) 298
Rys. 162. Kobyla Góra koło Ostrzeszowa 300
Rys. 163. Wrocław (fot. S. Arczyński) 303
Rys. 164. Trzebnica (fot. J. Dańda) 304
Rys. 165. Mapka geologiczna Sudetów (według M. Książkiewicza) 305
Rys. 166. Intruzje sudeckie (według M. Książkiewicza) .... 307
Rys. 167. Sowie Góry. Widok w kierunku Przedgórza i Ślęży . . 309
Rys. 168. Ślęża. Wychodnie gabro (fot. E. Falkowski) .... 310
Rys. 169. Szkic morfologiczny i podział Sudetów (według M. Kli-
maszewskiego) 312
Rys. 170. „Trzy Tumie" w Karkonoszach (fot. E. Falkowski) . . 313
Rys. 171. Urwiska ściany cyrku nad Małym Stawem (fot. J. Saysse-
Tobiczyk) 314
Rys. 172. Siady zlodowacenia pod Śnieżką (wg M. KHmaszewskiego) 315
Rys. 173. Przekrój przez nieckę środkowo - sudecką (według M.
Książkiewicza) 317
Rys. 174. Schemat budowy Gór Stołowych (według Z. Czeppego) . 319
Rys. 175. Skały na szczycie Gór Stołowych (fot. J. Bułhak) ... 319
Rys. 176. Wałbrzych (fot. R. Wionczek) '. 323
Rys. 177. Jelenia Góra (fot. J. Bułhak) 324
Rys. 178. Kłodzko (fot. E. Falkowski) 325
Rys. 179. Widok od północy na próg podkarpacki pod Skrzyszo-
wem (według Z. Simchego) 329
Rys. 180. Schematyczny szkic morfologiczny Kotliny Sandomierskiej 330
Rys. 181. Puszcza Niepołomicka (fot. St. Mucha) 331
Rys. 182. Blokdiagram okolic Tarnowa (według Z. Simchego) . . 332
Rys. 183. Szkic morfologiczny i podział Beskidów 334
Rys. 184. Czarna Wisełka (fot. L. Bardoń) 335
Rys. 185. Babia Góra (fot. T. Zwoliński) 336

str.
Rys. 186. Widok z Lubania na Beskid Wyspowy (fot. St. Mucha} 337
Rys. 187. „Prządki" koło Krosna (fot. T. Biliński) 338
Rys. 188. Bieszczady — Połonina Caryńska (fot. T. Dohnalik) . . 339
Rys. 189. Dolina Dunajca pod Tylmanową (fot. St. Mucha) , . 340
Rys. 190. Przełom Dunajca w Pieninach (fot. St. Mucha) . . . 341
Rys. 191. Przekrój przez Beskid Śląski między Bielskiem a Skoczo¬
wem (według M. Książkiewicza) 343
Rys. 192. Szkic tektoniczny polskich Karpat (według H. Swidziń-
skiego) 344
Rys. 193. Schematyczny przekrój przez polskie Karpaty Zachodnie
(według J, Smoleńskiego) 345
Rys. 194. Las w Gorcach (fot. H. Hermanowicz) 347
Rys. 195. Las lipowy w Miliku koło Muszyny (fot. St. Mucha) . 348
Rys. 196. Jezioro Rożnowskie (fot. St. Mucha) ...... 351
Rys. 197. Ogólny widok Żywca 352
Rys. 198. Tatry i otaczające je kotliny 353
Rys. 199. Czorsztyn (fot. T. Zwoliński) 354
Rys. 200. Przekrój geologiczny przez skałki Czorsztyna (według
V. Uhliga) 355
Rys. 201. Szkic morfologiczny przełomu Dunajca w Pieninach (we¬
dług J. Smoleńskiego) 356
Rys. 202. Tatry z Czorsztyna (fot. Hans) 357
Rys. 203. Bystra z Hali Smytniej (fot. J. Małachowski) .... 358
Rys. 204. Giewont i Czerwone Wierchy (fot. J. Małachowski) . . 359
Rys. 205. Przekrój przez Giewont i Czerwone Wierchy (według
F. Rabowskiego i W. Goetla) 359
Rys. 206. Dolina Kościeliska (fot. J. Małachowski} 361
Rys. 207. Schemat utworów fluwioglacjalnych na przedpolu Tatr
(według J. Partscha) 363
Rys. 208. Utwory zlodowacenia na Podhalu (według B. Halickiego) 364
Rys. 209. Dolina Pięciu Stawów (fot. J. Małachowski) .... 365
Rys. 210. Przekrój doliny Suchej Wody 366
Rys. 211. Dolina Pięciu Stawów Polskich z Gładkiej Przełęczy . 367
Rys. 212. Szkic glacjalno-morfologiczny Doliny Pięciu Stawów Pol¬
skich 367
Rys. 213. Szarotka (fot. T. i S. Zwolińscy) 371
Rys. 214. Krokusy — Polana Chochołowska (fot. T. i S. Zwolińscy) 372
Rys. 215. Górna granica lasu na Hali Gąsienicowej (fot. T. i S.
Zwolińscy) i 374
Rys. 216. Kosodrzewina (fot. Z. Zwolińska) 375
MAPY POZA TEKSTEM
Tabl. I. Nizina Mazowiecko-podlaska ..,...,. 240—241
Tabl. II. Góry Świętokrzyskie 256—257
Tabl. III. Siady zlodowacenia w polskich Tatrach Wysokich 368—369
Mapa hipsometryczna Polski 1 : 2000 000. Mapa geomorfologiczna Polski 1 : 2000 000.


WIELKOŚĆ 24X17 CM,TWARDA OKŁADKA,LICZY 412 STRON,216 RYSUNKÓW /BRAK 2 LUŹNYCH MAP - HIPSOMETRYCZNEJ I GEOMORFOLOGICZNEJ/.

STAN :OKŁADKA DB,ŚRODEK DB+/BDB-.

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM / KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / / W PRZYPADKU PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ PROSZĘ O KONTAKT W CELU USTALENIA JEJ KOSZTÓW / .

WYDAWNICTWO PWN WARSZAWA 1955.

INFORMACJE DOTYCZ�CE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE