Mieczysław Józefczyk
Elbląg 1[zasłonięte]772-18
Pelplin 2000
284 s., 23 cm
stan dobry
SPIS TREŚCI
PRZEDMOWA.........................................................................................................S
WSTĘP......................................................................................................................9
POLITYKA WYZNANIOWA KRÓLÓW PRUSKICH
W LATACH 1[zasłonięte]772-18..........................................................................................15
I. Główne wyznania chrześcijańskie w Prusach Królewskich..........................17
1.1. Sytuacja prawna Kościoła katolickiego..............................................17
1.2. Sytuacja prawna Kościoła protestanckiego.........................................18
II. Polityka wyznaniowa Fryderyka II..............................................................20
2. 1. Fryderyku a Kościół katolicki...........................................................20
2. 2. Protestantyzm w polityce Fryderyka II...............................................26
III. Katolicyzm i protestantyzm w ustawodawstwie pruskim...........................30
IV. Polityka wyznaniowa Fryderyka Wilhelma II............................................35
4. 1. Fryderyk Wilhelm II wobec zakonów katolickich..............................35
4. 2. Fryderyk Wilhelm II wobec Kościoła protestanckiego.......................36
V. Fryderyk Wilhelm III wobec głównych wyznań chrześcijańskich...............38
5. 1. Tło polityczne.....................................................................................38
5. 2. Dążność do podporządkowania Kościoła katolickiego.......................42
5.2. 1. Ograniczenie jurysdykcji kościelnej..........................................42
5. 2. 2. Znoszenie klasztorów................................................................51
5.2.3. Konflikt na tle małżeństw mieszanych......................................53
5.3. Fryderyk Wilhelm III a protestantyzm.................................................55
5.3.1. Reorganizacja struktur kościelnych.............................................55
5.3.2. Unia i agenda..............................................................................61
VI. Trudne panowanie Fryderyka Wilhelma IV...............................................66
6.1. Tło polityczno-społeczne.....................................................................66
6.2. Liberalizacja polityki wobec Kościoła katolickiego............................70
6.3. Kościół protestancki na drodze ku samodzielności..............................73
6.4. Fryderyk Wilhelm IV i nowe społeczności religijne............................77
CZĘŚĆ II
ELBLĄSKI KOŚCIÓŁ KATOLICKI W PAŃSTWIE PRUSKIM..................81
I. Kościół katolicki w Elblągu w latach 1[zasłonięte]772-18/08.....................................83
1.1. Stan prawny Kościoła katolickiego przed zajęciem Elbląga................83
1.2. Kościół katolicki w Elblągu pod rządami Fryderyka II.......................89
13. Pożar kościoła św. Mikołaja i ratusza.................................................92
1.4. Szkoła katolicka...................................................................................98
1 5. Parafia św. Mikołaja w świetle protokołu wizytacyjnego z dnia
4 października 1798 roku.................................................................100
1.6. Bractwa kościelne przy parafii św. Mikołaja w Elblągu....................108
I 7. Fundacje w parafii św. Mikołaja........................................................109
1.8. Budynki będące własnością kościoła św. Mikołaja...........................112
1.9. Sprzedaż gotyckich dzieł sztuki złotniczej.........................................112
1.10. Kształcenie i angażowanie duchowieństwa na przełomie
XVIII-XIX wieku................................................................;...........115
II. Kościół katolicki w Elblągu w latach 1806/08-1850.................................119
2.1. Skutki okupacji francuskiej................................................................119
2.2. Zarząd kościoła i świeccy pracownicy parafii....................................125
2.3. Niżsi pracownicy kościelni (Untenbedienten)....................................137
2.4. Proboszcz Rehaag i jego współpracownicy.......................................141
2.5. Wizytacja kanoniczna parafii św. Mikołaja w roku 1832..................151
2.6. Powstanie drugiej szkoły katolickiej..................................................153
III. Nowe czasy i zadania, nowe trudności i osiągnięcia................................159
3.1. Stan parafii.........................................................................................159
3.2. Powstanie i upadek tzw. Kościoła Niemiecko-Katolickiego.
Rozłam w Kościele katolickim na tle tendencji pangermańskich.....162
3.3. Prace nad dalszym wyposażeniem kościoła.......................................167
3.4. Rozwój społeczeństwa katolickiego i jego znaczenie dla Elbląga.....170
3.5. Katolicy polscy w Ełblągu.................................................................175
CZĘŚĆ III
ELBLĄSKIE KOŚCIOŁY PROTESTANCKIE...............................................181
I. Elbląski Kościół luterański (ewnagelicki)...................................................183
1.1. Kompetencje Rady jako zwierzchnika Kościoła................................183
1.2. Ograniczenie kompetencji Rady jako zwierzchnika Kościoła...........183
1.3. Formacja elbląskich duchownych protestanckich..............................185
1.4. Kasa wdowia (Witwenkasse).............................................................187
1.5. Dni świąteczne i nabożeństwa............................................................189
1.6. Chrzest dzieci.....................................................................................192
1.7. Konfirmacja.......................................................................................193
1.8. Małżeństwo........................................................................................194
1.9. Pogrzeby............................................................................................195
1.10. Znaczenie elbląskiego śpiewnika kościelnego.................................195
11. Ewangelickie świątynie elbląskie...............................................................198
2.1. Kościół Panny Maryi (Evangelische Hauptkirche zu St. Marien)......198
2.2. Kościół Trzech Króli (Neustadtische evangelische
Pfarrkirche zu Dreikónigen).............................................................206
2.3. Kościół św. Jerzego (Neustadtische St. Georg Kirche)......................211
2.4. Kościół św. Anny (Ev. PfaiTkirche zu St. Annen)..............................212
2.5. Kościół Bożego Ciała (Ev. Pfarrkirche zum Hl. Lcichnam)..............215
2.6. Kościół Św. Ducha (Hl. Geist Kirche)...............................................218
2.7. Protestanckie duszpasterstwo wojskowe............................................221
III. Kościół reformowany (kalwiński)............................................................224
IV. Mennonici z Elbląga i okolic (Mennoniten Gemeinde Elbing-Ellerwald)229
ANEKS
ŻYDOWSKA SPOŁECZNOŚĆ RELIGIJNA..................................................239
ZAKOŃCZENIE...................................................................................................249
INDEKSY..............................................................................................................253
SKRÓTY...............................................................................................................265
SPIS ILUSTRACJI..............................................................................................267
ZUSAMMENFASSUNG......................................................................................268
INHALTVERZEICHNIS.....................................................................................281
SPIS TREŚCI........................................................................................................283
