Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony, zgadzasz się na ich użycie. OK Polityka Prywatności Zaakceptuj i zamknij X

KINO SYSTEMY KOMUNIKOWANIA NIEWERBALNEGO GWÓŹDŹ

19-01-2012, 14:52
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.
Aktualna cena: 50 zł     
Użytkownik inkastelacja
numer aukcji: 2036022755
Miejscowość Kraków
Wyświetleń: 8   
Koniec: 13-01-2012 20:23:06
info Niektóre dane mogą być zasłonięte. Żeby je odsłonić przepisz token po prawej stronie. captcha

FILM I TELEWIZJA
Komitet Redakcyjny
Alicja Helman, Maryla Hopfinger, Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Andrzej Gwóźdź
KINO:
GEST - CIAŁO - RUCH
FILM W PERSPEKTYWIE
SYSTEMÓW KOMUNIKOWANIA
NIEWERBALNEGO
pod redakcją
Andrzeja Gwoździa
+ Wiedza o Kulturze WROCŁAW 1990
Wydawnictwo Centralnego Programu Badań Podstawowych 08.05 „Polska kultura narodowa, jej tendencje rozwojowe i percepcja"
Recenzent tomu: Stefan Żółkiewski
Redaktor: Danuta Warzecha
Projekt okładki: Antoni Halor





SPIS TREŚCI

Od Redakcji..................... 7
Tomasz GOBAN-KLAS : Znaczenie studiów nad komunikowaniem niewerbalnym dla integralnej teorii komunikowania.......11
Katarzyna ROSNER: Rola znaków „parawizualnych" w teorii tekstu
literackiego....................19
Maryla HOPFINGER: Audiowizualność kultury i kultura audiowizual-
ności......................31
I Janusz Lalewicz| : Przedstawianie i znaczenie.........42
Waldemar Domachowski: Wybrane aspekty komunikowania niewerbalnego ..................... 60
Wacław Osadnik: O języku kina z punktu widzenia niewerbalnych
systemów "komunikowania............... 66
Alicja Helman: Wstęp do zagadnienia składni przestrzennej filmu ... 78 Ernest Wilde: Gest jako znak - nazywanie gestu. Problem percepcji
i interpretacji gestu ekspresyjnego............ 89
Karina Banaszkiewicz: Kinezyka filmu czy kinezyka w filmie? .... 102
Wiesław Godzić: Ciało na ekranie i poza ekranem........ 113
Tadeusz MlCZKA: Cielesny aspekt podmiotowości w kinie...... 125
Anna ŚLÓSARZOWA: Z problemów notacji kinezycznej filmu..... 136
Andrzej Gwóźdź: Telewizja na planie. „Próba orkiestry" Federica
Felliniego................-..... 152
Jan Kordys: Komunikacja audiowizualna i problemy neurosemiotyki 163





Od Redakcji

Tematyka artykułów wchodzących w skład niniejszego tomu mieści się, ogólnie biorąc, w tradycji badań nad komunikowaniem niewerbalnym w filmie Zarazem jednak wyraźnie wykracza poza obszar tradycyjnej problematyki niewerbalnej w przekazie filmowym, która na ogół sprowadza się do badania relacji między słowem mówionym a obrazem, siedzenia interakcji wynikających z oddziaływania na siebie obydwu planów komunikowma W takim ujęciu ważne jest nie tyle komunikowanie niewerbalne w filmie (wszak stanowi ono jego cechę definicyjną), co spojrzenie na kino (szerzej - audiowizualnosc jako taką) z perspektywy systemów komunikowania niewerbalnego, niejako ponad podstawowymi pytaniami, jakie zwykło się stawiać w tej dyscyplinie, choć ze świadomością poczynionych na jej gruncie ustaleń
Autorzy tomu częściej nawiązują więc do problematyki z zakresu antropologu filmu niz do klasyków badań nad komunikacją niewerbalną, bardziej pociąga ich sam film jako zrodło inspiracji do badania w nim tego, co me mieści się w tradycyjnym zakresie nonverbal com-munication wywodzonej z językoznawstwa - niżeli bezpośrednia transmisja metod wypracowanych w ramach lingwistycznej teorii komunikowania niewerbalnego Jeżeli juz korzystają z modeli komunikowania, to zajmują się nie tyle samym procesem przekazywania znaków, co kierują uwagę na typy zachowań komunikacyjnych partnerów komunikacji (Tomasz Go-ban-Klas Znaczenie studiów nad komunikowaniem niewerbalnym dla integralnej teorii komunikowania) Mechanizmy prymarnego modelu komunikacji naturalnej (w warunkach kontaktu face to face) opisane przez Gobana-Klasa rozpatruje Maryla Hopfinger (Audiowizualnosc kultury i kultura audiowizualnosci) w ramach tego obszaru audiowizualnosci, który określa mianem audiowi-zualnosci komunikacji o charakterze bezpośrednim, przeciwstawiając go audiowizualnosci komunikacji pośrednich (o rodowodzie filmowo-telewizyjnym) Charakteryzując obydwa rodzaje audiowizualnosci ze względu na ich antropologiczną specyfikę, autorka podejmuje zagadnienie artykulacji kultury audiowizualnosci, bada problematykę audiowizualnej wiedzy i samowiedzy Waldemar Domachowski z kolei poświęca swe rozważania Wybranym aspektom komunikowania niewerbalnego Punktem wyjścia jest teza, iż komunikowanie niewerbalne - rozumiane jako wymiana znaczeń informacji między ludźmi - nie ma znamion kodu ani tez nie jest na ogół świadome bądź zamierzone W takim ujęciu komunikaty niewerbalne stanowią sygnały, którym jest przypisywane znaczenie w trakcie interakcji, determinowane bądź właściwościami danego kanału, bądź kształtowane poza właściwym kanałem, danemu sygnałowi jedynie przypisane Z pozycji stricte lingwistycznych tezę o niemożności sformułowania generatywnego modelu komunikowania niewerbalnego przedstawia Wacław Osadnik (O języku kina z punktu widzenia niewerbalnych systemów komunikowania) Zamiast gramatyki przekazu filmowego autor proponuje opis nieformalny, polegający na badaniu odbioru komunikatów filmowych w aspekcie socjologu kultury i sztuki Perspektywę semiotyczną natomiast wyznacza swoim artykułem Janusz Lalewicz (Przedstawianie i znaczenie), rozpatrujący ikonicznosc jako sposób bądź typ znaczenia właściwy obrazom i znakom ikonicznym, a rożny od sposobu znaczenia znaków symbolicznych (np językowych) Podobną w istocie kwestię omawia Katarzyna Rosner, a doty-
czącą świata przedstawionego dzieła literackiego (Rola znaków parawizualnych w teorii tekstu literackiego) Kwestia literackich znaków parawizualnych - twierdzi autorka - stanowi od końca lat sześćdziesiątych centrum problematyki hteraturoznawczej, a także kulturoznawczej i estetycznej Dzięki przełomowi strukturahstycznemu w humanistyce i wypracowaniu formalnej koncepcji języka i tekstu możliwe stało się uczynienie z kategorii takich, jak „zdarzenie" czy „bohater" narzędzia analizy przydatnego do opisu wszelkich tekstów narracyjnych
Alicja Helman Wstępem do zagadnienia składni przestrzennej filmu zapowiada nowy trop w badaniach zasad komunikacji audiowizualnej Na przykładzie Nocy amerykańskiej Francois Truffauta autorka analizuje problematykę składniową w obrębie ujęcia Dowodzi, ze ujęcie powstaje w wyniku składania w pewnej przestrzeni oddzielnie ujmowanych przedmiotów i zachowań, tworzących na ekranie spójny guaM-merozkładalny obraz pewnej rzeczywistości Ujęcie zatem stanowi całosc złożoną ze skończonego zbioru elementów, których zadaniem w tym złożeniu jest wygenerowanie zamierzonego znaczenia W ten sposób analiza meeksphcytnych reguł rządzących składnią przestrzenną ujęcia umożliwi badanie reguł komunikacji audiowizualnej na poziomie elementarnym
Kolejni autorzy tomu podejmują problematykę kinezyczną filmu Ernest Wilde (Gest jako znak - nazywanie gestu Problem percepcji i interpretacji gestu ekspresyjnego), rozróżniając znaczenie rzeczy w znaku rzeczy i znaczenie tego znaku rzeczy w kontekście, próbuje ująć je jako elementy wspołokreslające charakter ludzkiej receptywnosci Wysuwa tezę, iż oba znaczenia terminu „znaczenie" są efektem symulacji jako konstytutywnego „momentu" receptywnosci ludzkiej To zas skłania go do analizy odmienności funkcjonowania owego procesu symulacji wobec odbiorcy zjawisk w życiu codziennym i wobec odbioru kreacji artystycznych Karina Banaszkiewicz (Kluczyka filmu czy kinezyka w filmie7) opowiada się za tezą o konwencjonalnym charakterze działań kinezycznych w filmie Choć - twierdzi - dotychczasowe osiągnięcia badawcze nie pozwalają na stworzenie formalnej kinezyki filmu (bo mówienie o kmezyce jako semiologn gestu jest uprawnione tylko po założeniu, ze system taki istnieje, a ten jest nam dostępny jedynie przez swoje paroles), to jednak każą zając się przejawami kinezyki ekranowej jako ważnym zjawiskiem z punktu widzenia semantyki wszelkich sytuacji komunikacyjnych Próbę rewizji dotychczasowego ujmowania problemu ciała na podstawie koncepcji fenomenolo-gicznych i psychoanalitycznych proponuje Wiesław Godzić (Ciało na ekranie i poza ekranem) Traktując ciało jako fenomen nierozdzielny od umysłu i świadomości i dowodząc, ze prymarna identyfikacja widza w kinie polega w istocie na identyfikacji z samym-sobą (a nie z postacią na ekranie ani jedynie z kamerą), autor zwraca uwagę na konsekwencje wynikające dla filmoznaws-twa z psychologistycznie pojmowanego zjawiska zwierciadlanego odbicia, a także z socjologu zorientowanej na globalną koncepcję widza filmowego Ku rozpoznaniom scisle antropologicznym zwraca się w swej pracy Tadeusz Miczka (Cielesny aspekt podmiotowości w kinie) Twierdzi, iż ciało człowieka, stabilizując obraz otaczającej go przestrzeni wizualnej, „nadaje" również trwałą strukturę przestrzeni ekranowej To właśnie niematerialne ciało aktora zawiera w sobie informacje o podmiocie, ujawnia określone aspekty świata natury, kreuje własny obraz postaci, a przede wszystkim dostarcza wiedzy na temat ludzkich doznań i idei oraz na temat całej kultury symbolicznej Krytycznego przeglądu sposobów notacji graficznej ruchów ze wskazaniem na ich ewentualne zastosowanie na gruncie teorii filmu dokonuje Anna Slosarzowa (Z problemów notacji kinezycznej filmu)
Analizę sytuacji narracyjnej Próby orkiestry Fedenca Felhniego proponuje Andrzej Gwozdz (Telewizja na planie „Próba orkiestry" Fedenca Felhniego) Ze zbioru sygnałów identyfikujących stereoskopowosc" narracji tego filmu autor konstruuje hipotezę dwóch narratorów - filmowego i telewizyjnego, a także trzech poziomów oswojema-interpretacji tekstu filmowego auto-tematycznego guasi-gatunkowego i intertekstualnego Tekst filmu zachowuje się tak jakby deszyfrował swych opowiadaczy, jak gdyby mówił, przez kogo i jak został stworzony W istocie jednak ujawnia tylko swe ograniczenia i niemoc jako tekst filmowy i telewizyjny zarazem, albo inaczej - jako tekst filmowy, który pozoruje, ze bywa tekstem telewizyjnym
Jan Kordys wskazuje na możliwości ,praktycznej neurosemiotyki" jako nauki badającej znakowe funkcje mózgu głownie różnice między półkulami w ich relacjach do mowy i innych
typów znaków (Komunikacja audiowizualna i problemy neurosemiotyki) Obiekt interpretacji autora tworzą dwa odmienne funkcjonalnie teksty opis przypadku chłopca, który w wieku czterech lat prawie wcale nie posługiwał się językiem, natomiast objawiał zdumiewająco dobrą znajomość pisma oraz analiza filmu H Ashby5ego Wystarczy byc Autor ukazuje, jak „dialog" z telewizją ukształtował zdolności poznawcze i określił charakter wypowiedzi tworzonych przez chłopca w pierwszym, a zachowanie- bohatera filmu w druglm przypadku W dalszej części artykułu „semiotyka zachowania" obydwu postaci została porównana z obserwacjami klinicznymi ze szczególnym uwzględnieniem relacji między ośrodkami mowy w lewe półkuli a „kompleksem mampulacyjno-przestrzennym" - w prawej
Być może, zawarte w pracach wnioski okażą S1ę pożyteczne w określeniu i sformułowaniu pytań ułatwiających orientację w nowym obszarze filmoznawstwa

Katowice 1985
Andrzej Gwozdz





NONVERBAL COMMUNICATION AND PROBLEMS OF NEUROSEMIOTICS
Summary

The article strives to demonstrate possibilities of "practical neurosemiotics" which was described by its creator, V. Ivanov, as a science studying the sign functions of the brain, and especially differences between cerebral hemispheres as regards their rclations to speech and other sign types. A comparison of results of neurophysiological and neuropsychological studies of functional asymmetry of the brain and semiotic descriptions of cultural phenomena revealed pairs of oppositions common for the brain and culture (as a sign mechanism): the opposition of two types of signs (verbal-iconic) and that of left-right hemisphere. This comparison indicates new directions in interdisciplinary studies of cultural symbolic mechanisms, in synchronic and diachronic as well as phylo- and ontogenetic aspects.
Two functionally different texts were interpreted. One is a description of the case of a four-year old boy who madę virtually no use of language but displayed an amazingly good knbwledge of writing. The other text is Hali Ashby?s film "Being There", a work of fiction.
The "behaviour semiotics" of both characters portrayed in the above texts is compared with clinical observations. The interpretation of disturbances of ontogenic development of the nervous system was particularly facilitated by the cybernetic model of explaining "critical phases" in mastering the various cognitive functions, proposed by J.-P. Changeux and A. Danchin ("theory of selective stabilization of synapses in development").