O KAWALERII POLSKIEJ XX WIEKUC.LEŻEŃSKI L.KUKAWSKISTR 456 ZDJĘĆ CZ-B 259 TABLIC KOLOROWYCH 31 MAPA 1Pierwsza wojna światowa położyła kres wielkim bitwom kawaleryjskim w dawnym stylu, ograniczając i zmieniając metody działania tego rodzaju broni. W okresie międzywojennym większość państw zmniejszyła liczbę jednostek konnych w swoich armiach. Zaczęto je motoryzować, dostosowując do nowych wymogów pola walki. Mimo to w latach drugiej wojny światowej walczące strony używały jeszcze oddziałów konnicy, zwłaszcza na Wschodzie. Szalony rozwój techniki już pod koniec wojny zaczął definitywnie eliminować konie z wojska, zarówno kawaleryjskie, jak i pociągowe. Kawaleria i koń wojskowy przeszły do historii. Pozostały w niektórych państwach nieliczne konne oddziały honorowe i reprezentacyjne — widoczny dowód pamięci o wielowiekowej służbie. U nas po tysiącletnich dziejach jazdy polskiej, dziejach pełnych zwycięstw, pozostały tylko pamiątki w salach muzealnych i wspomnienia po ostatnim okresie jej istnienia. Stosunek ludności polskiej do Icawalerii i jej pamięci jest szczególny. Jest w tym i przekonanie o specjalnej predestynacji Polaków do konia i służby w konnicy, i podziw, i sentyment, i żal za pięknem, które nie wróci, i nieziszczone młodzieńcze marzenia o patrzeniu na świat z wysokości siodła. A świat z końskiego grzbietu rzeczywiście wygląda inaczej — wydaje się piękniejszy, weselszy, lepszy. Barwność polskiej jazdy miała też niebagatelny wpływ na jednanie sympatii społeczeństwa, zwłaszcza jego piękniejszej części. Szwoleżerowie, ułani, strzelcy konni swą dziarską postawą, zdyscyplinowaniem, dzielnością zaskarbiali sobie uznanie, respekt i zaufanie. Przez szereg lat powojennych czynniki oficjalne robiły wszystko, aby zdyskredytować w oczach narodu ten tak polski rodzaj broni. Zarzucano kawale-rzystom wszystko co najgorsze, wbrew rzeczywistości historycznej, w której oddziały jazdy II Rzeczypospolitej, zarówno konne, jak i już zmotoryzowane, zapisały się złotymi zgłoskami na kartach działań wojennych XX wieku. Wszelkie takie usiłowania nie dały rezultatu. Sentyment i zainteresowanie nie istniejącą już kawalerią pozostały i nawet narastają. Przybiera to rozmaite formy. Uwidacznia się zwłaszcza przez szybkie znikanie z półek księgarskich wszelkich pozycji o tej tematyce. Gdy w latach siedemdziesiątych ukazała się książka Cezarego Leżeńskiego Zostały tylko ślady podków..., natychmiast została wykupiona, co spowodowało jej drugie, poprawione wydanie o rzadkim u nas nakładzie 120 tysięcy egzemplarzy. Wówczas to Autor zaproponował przygotowanie popularnego albumu o podobnej treści, zapraszając do współpracy Lesława Kukawskiego celem poszerzenia publikacji o rozdziały poświecone szeroko pojętej broni i barwie. Praca nad książką O kawalerii polskiej trwała parę lat, gdyż zarówno autorom, jak i wydawnictwu Ossolineum zależało przede wszystkim, by zawartość jej była pod każdym względem prawdziwa i wierna realiom historycznym. Niemały wpływ na to miały uwagi recenzentów — Tadeusza Jeziorowskiego i Bohdana Królikowskiego. Zwłaszcza dzięki wnikliwości tego pierwszego wyeliminowano z tekstu wiele nieścisłości i pomyłek. Książka nie rości sobie pretensji do wyczerpania tematu o kawalerii polskiej w ostatnim okresie jej istnienia ani nie ma wygórowanych ambicji stania się podręcznikiem dla wszystkich. Nie jest to monografia jazdy XX wieku. Także rozdziały z dziedziny broni i barwy nie obejmują wszystkiego, co można by w tym zakresie powiedzieć. Aby podjętą tematykę wyczerpać, trzeba by wielokrotnie zwiększyć objętość albumu. Celem książki jest w maksymalnie możliwy sposób przybliżenie Czytelnikom naszej kawalerii. Jej żołnierzom — przypomnienie ich młodości,,górnej i chmurnej". Młodzieży — danie pojęcia jak wyglądali jej dziadowie przed laty. Wszystkim chętnym Czytelnikom unaocznienie, jakim w rzeczywistości był ten, dziś nie istniejący, rodzaj broni — o ile w ogóle jest to możliwe na drukowanych kartach. Spis treściTradycje i ludzieJazda polska Beliniacy i Legiony Kawaleria bez białych orłów Kawaleria polska na Wschodzie Szwoleżerowie „Błękitnej Armii" Konnica powstańcza Szwoleżerowie, ułani, strzelcy konni i krakusi „Ordre de Bataille" brygad i dowódcy kawalerii polskiej 1 września 1939 roku Szarże kawalerii polskiej we wrześniu 1939 rokuKawaleria pancerna i zmotoryzowana W szeregach Armii KrajowejZrodzeni w 1944... Artyleria konna Artur Oppman (Or-Ot), Przykazania artylerzysty konnego Zwyczaje i tradycje kawaleryjskie Włodzimierz Przerwa-Tetmajer, Święto 8 Pułku Ułanów X. Józefa Poniatowskiego Żurawiejki Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Ułańska jesień Część druga: Barwa i broń (1914—1947)Sztandary Proporczyki i proporce Buńczuki Odznaki pułkowe Umundurowanie Uzbrojenie Koń wojskowy Sygnały, marsze, trębacze Sztandary Proporczyki: Legiony Polskie, I Korpus Polski w Rosji, II Korpus Polski w Rosji, III Korpus Polski w Rosji, 4 Dywizja Strzelców Polskich, formacje ochotnicze Proporczyki: formacje ochotnicze, jazda III Powstania Śląskiego Proporczyki: Powstanie i Wojska Wielkopolskie, wojsko Litwy środkowej, wojsko Polski niepodległej Proporczyki: wojsko Polski niepodległej . Proporczyki i proporce: wojsko Po'lski niepodległej Proporczyki i proporce: wojsko Polski niepodległej, Wojsko Polskie we Francji, Polskie siły Zbrojne za Zachodzie Proporczyki: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Ludowe Wojsko Polskie. Inicjały: wojsko Polski niepodległej Buńczuki Odznaki pamiątkowe Odznaki pamiątkowe Odznaki pamiątkowe Mundury: Legiony Polskie Mundury: Legion Puławski, Korpusy Polskie w Rosji Mundury: Armia Polska we Francji, Wojska Wielkopolskie Mundury: Polska niepodległa Mundury: Wojsko Polskie we Francji 1[zasłonięte]939-19, Polskie Siły Zbrojne 1[zasłonięte]940-19 Mundury: Polskie Siły Zbrojne 1940—1947 Mundury: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Oznaki naramienne Oporządzenie: Polska niepodległa Oporządzenie: Polska niepodległa, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie Broń biała Broń strzelecka: Polska niepodległa Rząd wierzchowy: Polska niepodległa Zaprzęgi z obsługą (schemat): Polska niepodległa Poniżej strony książki
