|
|
Japonia
1[zasłonięte]937-19
Wojna Armii Cesarza
Jean-Louis Margolin
Wydawnictwo Dialog 2009
Format: 15,7 x 23,5 cm, Stron 528
W powszechnej świadomości na Zachodzie Japończycy – z racji Hiroshimy – uchodzą za ofiary II wojny światowej. Przerażające skutki zrzucenia bomby atomowej przesłoniły to, co w Azji Południowo-Wschodniej działo się wcześniej, dlatego zbrodnie japońskiej armii podczas inwazji w latach 1[zasłonięte]937-19 nie były dotąd obiektem pogłębionych i całościowych badań.
Jean-Louis Margolin opisuje nie tyle same działania wojenne, stanowią one raczej tło opisu ile codzienne praktyki Cesarskiej Armii Japońskiej, jej stosunek do ludności cywilnej i jeńców wojennych: Azjatów, Europejczyków i Amerykanów oraz charakter represji, jakie spadły na podbite narody. Rekonstruuje genezę i przedstawia mechanizm wydarzeń, które trwały osiem lat i dotknęły 400 milionów ludzi. Zastanawia się, jak możliwe były masowe mordy jeńców wojennych (przede wszystkim w Nankinie), powstanie sieci obozów przymusowej pracy w nieludzkich warunkach, potworne gwałty i wymuszanie prostytucji, okrutne eksperymenty medyczne? Opisuje tradycje i mentalność japońskich wojskowych, pokazuje, skąd wzięli się kamikaze i jak budowano most na rzece Kwai.
Wyjaśnienia szuka w pozycji i znaczeniu cesarskiej armii, opanowanej przez skrajny nacjonalizm, która następnie podporządkowała sobie całe państwo i zdołała narzucić mu własną wizję dziejowej misji Japonii.
W okresie dominacji Japończyków tkwi źródło wielu konfliktów nękających do dziś kraje regionu. Dla zrozumienia istoty tych konfliktów, ale też dla pełnego zrozumienia istoty totalitaryzmu i zbrodni wojennych, refleksja nad wojną w Azji i na Pacyfiku ma ogromne znaczenie.
Jean-Louis Margolin wykłada historię na Université de Provence i jest wicedyrektorem Instytutu Badań nad Azją Południowo-Wschodnią (Instytut pour la Recherche sur le Sud-Est Asiatique – IRSEA – CNRS). Jest uznanym specjalistą w dziedzinie historii dwudziestowiecznej Azji i autorem licznych książek z tej dziedziny. Jest też współautorem znanej polskiemu czytelnikowi głośnej pracy "Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania".
SPIS TREŚCI PrzedmowaWstępWielka i straszna wojnaNiedostatek pamięci, nadmiar pamięciNa wojnie z ludnością cywilnąWojna i przemoc: nowa odsłonaZasadnicza kwestia japońskiej historiografiiWystarczające źródła?Okrucieństwa z perspektywy ówczesnej i współczesnejROZDZIAŁ 1. Brewiarz nienawiściTradycja przemocy?Czasy współczesne: narastająca przemocMeiji, państwo wojny?Uzbrajanie duchaFabryka żołnierzykówKościoły na pomoc mieczowiPrzypadek Inoue albo dwuznaczności ekstremizmuTwierdza wojskowa, donżon japonizmuArmia szkołą zbrodni?Bodźce psychologiczne i socjologiczneROZDZIAŁ 2. Zbrodnia przeciwko pokojowiOkcydentalizm i panazjatyzmDziecięce lata imperializmu1914–1918: wojna – droga do potęgiTak dla hegemonizmu, różnice zdań na temat metodDługa droga ku katastrofieMiędzy Moskwą a WaszyngtonemWojna jako sposób na wojnęROZDZIAŁ 3. Cesarski faszyzm?Armia, Cesarz, ugodaWykorzenianie demokracjiWojskowa dyktatura?Siła konsensuCesarska świetność, koniec historii?Japońska droga do faszyzmuUtrzymanie swoistego pluralizmuPolicja myśli i jej sukcesyWpływowi faszyści pożarci przez systemPropaganda wewnętrzna: między tradycjonalizmem a faszyzmemPropaganda dla zagranicy: wyzwolenie AzjiPonowne zdefiniowanie pojęcia faszyzmuNadludzki wysiłekMobilizacja politycznaMobilizacja gospodarcza: na rozdrożu (1932–1937)Mobilizacja gospodarcza: sukcesy i ograniczenia gospodarki wojennej(1938–1945)Kolonie podczas wojny: dwuznaczna integracjaROZDZIAŁ 4. Przemoc okresu wojnyWojna totalnaZwyciężyć albo zginąćPoświęcenie i jego granicePiekło na ziemiZasada kamikazeBezlitosne wojnyStrach i demonizacja przeciwnikaRasizm i przemocROZDZIAŁ 5. Nankin – paroksyzm czy próba generalna?Zwiastuny tragedii.Atak na stolicęMiędzynarodowy Komitet i Strefa BezpieczeństwaMasakry jeńców wojennychOd kapitulacji do eksterminacjiMasakra na rozkazWątpliwości przy obliczeniachZastraszanie ludności cywilnejZaskoczenie i grozaW poszukiwaniu młodych mężczyznPolowanie na kobietySzkody uboczneKradzieże i podpaleniaKontrowersje związane z liczbamiNierówno traktowani cywileZmienić skalę?Znaczenie NankinuAni złamanie dyscypliny, ani ludobójcza rzeźStrategia i plądrowanieProces: ustalanie odpowiedzialnościROZDZIAŁ 6. Długa smuga krwiLicencja na zabijanieWielkie cmentarzyska ChinOd oczyszczenia Singapuru po splądrowanie ManiliPrzymusowa wędrówka ludówRepresje bez granicNa wojnie przeciw cywilomKonflikty etniczne – puszka PandoryKempeitai i system penitencjarnyZdemoralizowani lekarzeJapończycy jako ofiaryROZDZIAŁ 7. Męczeństwo jeńców wojennychPrzemoc i kłamstwaNiebezpieczeństwa kapitulacjiMarsze śmierciŻycie w obozachGłód i kradzieżeŚwiat brutalnościPiekło transportuŻołnierze-niewolnicyROZDZIAŁ 8. Internowani cywile – biada pokonanymSporadyczne rzezieRóżnorodność sytuacjiKarny archipelagZachowanie strażnikówNierówne szanse na przeżycieLos Żydów: szczególny przypadek?ROZDZIAŁ 9. Wielka Wschodnioazjatycka Strefa Wspólnego Dobrobytu –skrajny wyzysk i neoniewolnictwoNowy międzynarodowy podział pracy?Różne formy grabieży i przywłaszczeńNiewolnicze armiePraca przymusowa w JaponiiOd destabilizacji gospodarczej do całkowitego upadkuProstytucja dla wojska – pocieszycielkiROZDZIAŁ 10. Zniewolenie na co dzieńSamowola okupantaPrzeprogramowywanie społeczeństwaPorządek i zbrodniaZatruwanie kontynentalnych ChinROZDZIAŁ 11. Meandry japońskiej pamięciZałamanie się militaryzmuProcesCzystka połowiczna i szybko poniechanaSzczera skrucha?Muzea i miejsca pamięciRozgrywka przy pomocy szkolnych podręcznikówROZDZIAŁ 12. Partnerzy, przeciwnicy, ofiary: sprzeczności pamięci.Koreańczycy: ofiary, ale w jakim stopniu?Chiny: między cierpieniem a heroizacjąTajwan: dwie pamięciAzja Południowo-Wschodnia: pokusa milczeniaFilipinyIndonezjaMalezja i SingapurŚwiat anglosaski i Holandia: od nienawiści do zapomnienia?ZakończenieMapyKalendariumSłownik terminów japońskichBibliografiaIndeks osobowyIndeks nazw geograficznych
|
