Immanuela Kanta Nauka o cnocie ukazała się po raz pierwszy w 1797 r. jako część druga – po wydanej niedługo przedtem Nauce o prawie (Rechtslehre) – jego Metafizyki moralności. Kant rozwija w niej i konkretyzuje swoje najistotniejsze idee z filozofii morlaności, przedstawione już w Uzasadnieniu metafizyki moralności (1785) i Krytyce praktycznego rozumu (1789), przy czym wyraźnie wykracza poza przeważającą w tych wcześniejszych dziełach refleksję nad formalnymi zasadami etycznymi, zwracając się w większej mierze ku etyce szczegółowej i rozpatrując różne specyficzne typy obowiązków, jakie człowiek ma spełniać w stosunku do innych i wobec samego siebie. Wydawane tłumaczenie będzie pierwszym polskim przekładem tej ważnej rozprawy, rzucającej wiele światła na całą praktyczną filozofię niemieckiego klasyka.
Od Redakcji
SPIS TREŚCI
7…..WSTĘP TŁUMACZA
7…..I. Historia dzieła
9…..II. Uwagi o przekładzie
13…..III. Kantowska koncepcja obowiązków cnoty
36…..IV. Literatura
METAFIZYCZNE PODSTAWY NAUKI O CNOCIE
41…..PRZEDMOWA
46…..WSTĘP DO NAUKI O CNOCIE
46…..I. Omówienie pojęcia nauki o cnocie
50…..II. Omówienie pojęcia celu, który zarazem jest obowiązkiem
53…..III. O powodzie skłaniającym do tego, by przedstawić sobie cel, który zarazem jest obowiązkiem
54…..IV. Jakie cele są zarazem obowiązkami?
54…..V. Objaśnienie tych dwóch pojęć
54…..a) Własna doskonałość
56…..b) Cudza szczęśliwość
57…..VI. Etyka nie podaje norm dotyczących postępowania (to bowiem czyni ius), lecz tylko normy dotyczące maksym postępowania
58…..VII. Obowiązki etyczne są obowiązkami o s z e r o k i m, natomiast obowiązki prawne - o w ą s k i m przedziale [czynów mieszczących się w granicach] zobowiązania
60…..VIII. Przedstawienie obowiązków cnoty jako obowiązków szerokich
60…..1. Własna doskonałość jako cel będący zarazem obowiązkiem
62…..2. Cudza szczęśliwość jako cel będący zarazem obowiązkiem
63…..IX. Czym jest obowiązek cnoty?
65…..X. Naczelne pryncypium nauki o prawie było analityczne, natomiast w nauce o cnocie jest ono syntetyczne
67…..XI. [Schemat obowiązków cnoty]
67…..XII. Estetyczne warunki podatności umysłu na [wpływ wywierany przez] pojęcia obowiązku jako takie
68…..a) Uczucie moralne
69…..b) O sumieniu
70…..c) O miłości do ludzi
71…..d) O szacunku
72…..XIII. Ogólne zasady metafizyki moralności w zastosowaniu do czystej nauki o cnocie
74…..XIV. O cnocie w ogóle
76…..XV. O zasadzie, która odróżnia naukę cnoty od nauki prawa
76…..U w a g a na temat nauki o c n o c i e [przedstawianej] zgodnie z zasadą wolności wewnętrznej
77…..XVI. Cnota wymaga najpierw panowania nad sobą
78…..XVII. Cnota z konieczności zakłada apatię (pojmowaną jako siła)
80…..XVIII. Pojęcia przygotowujące do podziału nauki o cnocie
82…..XIX. [Podział etyki]
I. ETYCZNA NAUKA O ELEMENTACH
Część pierwsza
87…..OGÓLNE PRZEDSTAWIENIE OBOWIĄZKÓW WOBEC SAMEGO SIEBIE
WSTĘP
87…..§ 1. Pojęcie obowiązku wobec samego siebie {na pierwszy rzut oka) zawiera sprzeczność
87…..§ 2. A jednak człowiek posiada obowiązki wobec samego siebie
88…..§ 3. Rozwiązanie tej pozornej antynomii
89…..§ 4. O podstawie podziału obowiązków wobec samego siebie
KSIĘGA PIERWSZA
92…..O zupełnych obowiązkach wobec samego siebie
DZIAŁ PIERWSZY
92…..Obowiązek człowieka wobec siebie jako istoty animalnej
PIERWSZEGO DZIAŁU ARTYKUŁ PIERWSZY
93…..O odbieraniu sobie życia
94…..Kwestie kazuistyczne
ARTYKUŁ DRUGI
95…..O lubieżnym samopohańbieniu
97…..Kwestie kazuistyczne
ARTYKUŁ TRZECI
98…..O otępianiu samego siebie przez brak umiaru w spożywaniu pokarmów i napojów
99…..Kwestie kazuistyczne
DZIAŁ DRUGI
100…..Obowiązek człowieka w stosunku do samego siebie jako samej istoty moralnej
100…..I. O kłamstwie
102…..Kwestie kazuistyczne
103…..II. O skąpstwie
105…..Kwestie kazuistyczne
106…..III. O służalczości
109…..Kwestie kazuistyczne
DRUGIEGO DZIAŁU ROZDZIAŁ PIERWSZY
110…..O obowiązku człowieka wobec samego siebie jako swojego urodzonego sędziego
ROZDZIAŁ DRUGI
113…..O p i e r w s z y m p r z y k a z a n i u wszelkich obowiązków wobec samego siebie
KSIĘGA DRUGA
118…..O niezupełnych obowiązkach człowieka wobec samego siebie (ze względu
na jego cel)
ROZDZIAŁ. PIERWSZY
118…..O obowiązku rozwijania i podnoszenia swojej doskonałości naturalnej, tj. w celu pragmatycznym
ROZDZIAŁ DRUGI
120…..O obowiązku podnoszenia swojej doskonałości etycznej, tj. w celu czysto moralnym
ETYCZNEJ NAUKI O ELEMENTACH
Część druga
O OBOWIĄZKACH WOBEC INNYCH OSÓB
DZIAŁ PIERWSZY
125…..O obowiązkach wobec innych tylko jako ludzi
ROZDZIAŁ PIERWSZY
125…..O obowiązku miłości wobec innych ludzi
125…..Wprowadzenie
127…..Szczegółowe uwagi o obowiązku miłości
129…..Podział obowiązków miłości
129…..a) O obowiązku dobroczynności
131…..Kwestie kazuistyczne
132…..b) O obowiązku wdzięczności
134…..c) Doznanie sympatii jest w ogóle obowiązkiem
135…..Kwestie kazuistyczne
136…..O wadach nienawiści do ludzi, które są wprost (contrarie) przeciwne miłości do ludzi
ROZDZIAŁ DRUGI
139…..O obowiązkach cnoty wobec innych ludzi wynikających z należnego im szacunku
143…..O występkach naruszających obowiązek szacunku dla innych ludzi
143…..a) Pycha
144…..b) Zniesławianie
145…..c) Ośmieszanie
DZIAŁ DRUGI
147…..O etycznych obowiązkach jednych ludzi w stosunku do innych ze względu na ich stan
ZAKOŃCZENIE NAUKI O ELEMENTACH
149…..O najściślejszym zjednoczeniu miłości i szacunku w p r z y j a ź n i
DODATEK
153…..O cnotach współżycia (virtutes homileticae)
II. ETYCZNA METODOLOGIA
ETYCZNEJ METODOLOGII ROZDZIAŁ PIERWSZY
157…..Etyczna dydaktyka
ROZDZIAŁ DRUGI
164…..Etyczna ascetyka
ZAKOŃCZENIE
166…..Religia jako nauka o obowiązkach wobec Boga leży poza granicami czystej filozofii moralnej
170…..Tablica podziału etyki
173…..Noty objaśniające
179…..Indeks nazw własnych
180…..Indeks pojęć
192…..Indeks terminów łacińskich
