Wyd. Uniw. Gdańskiego
Gdańsk 2005
350 str., wys. 24 cm
stan dobry


SPIS TREŚCI

Od autora.......................................... 7
Z językowej przeszłości Kaszubów...................... 9
Dzieje badań kaszubszczyzny literackiej.................. 25
Friedrich Lorentz o kaszubszczyźnie literackiej............ 37
Kaszubszczyzna dawnych przekładów tekstów
biblijnych........................................ 60
Kaszubszczyzna literacka Floriana Ceynowy............... 71
Derdowski a ewolucja literackiej kaszubszczyzny...........115
Kaszubszczyzna Majkowskiego. Główne rysy i fazy
rozwojowe.......................................150
Kaszubszczyzna Remusa Majkowskiego................169
Język poezji zrzeszeńców na tle kaszubszczyzny
młodokaszubów...................................202
Tłumaczenia Biblii na język kaszubski....................266
Translacja na kaszubski z greki (na podstawie Ewangelii
św. Marka).......................................287
Kaszubska translacja Sonetów krymskich Mickiewicza.......300
Najnowsza kaszubska terminologia gramatyczna
(na tle dawniejszej)................................320
Formy kultywowania i aktywizacji kaszubszczyzny..........328
Rozwiązanie skrótów..................................345


OD AUTORA

Książka zawiera przede wszystkim przedruki wcześniej opublikowanych artykułów. Cztery prace tutaj drukowane nie były wcześniej publikowane, mianowicie: pierwsza o przeszłości językowej, dalej o Ceynowie, Derdowskim i o zrzeszeńcach. Na początku zbiorku umieszczone zostały dwa opracowania traktujące o historii badań kaszubszczyzny literackiej, a zamyka go tekst ukazujący niektóre formy uprawiania jej współcześnie, nawiązujący w pewnym sensie do tekstu pierwszego.
Poszczególne studia powstawały jako samodzielne w różnym czasie i okolicznościach, co tłumaczy ich niejednolitą koncepcję i formę (też wydawniczą), a także powtarzanie się pewnych treści czy cytatów, jednak całemu cyklowi badawczemu towarzyszyła ogólna myśl zarysowania rozwoju odmiany kaszubszczyzny literackiej. Jednym z założeń było bezpośrednie przytaczanie ważniejszych poświadczeń źródłowych i wypowiedzi różnych badaczy, co wynika m.in. z niedostępności większości źródeł, mimo wydania niektórych w ostatnich latach.
Szkice nie ukazują, oczywiście, ani wszystkich ewoluujących cech, ani wszystkich procesów wewnątrzjęzykowych, co zresztą stanowi przedmiot gramatyki, jak też nie prezentują całokształtu złożonych uwarunkowań zewnątrzjęzykowych formowania się kaszubszczyzny literackiej (piśmiennictwa kaszubskiego), jak np. wpływy polskie i niemieckie, czy także wzajemnych powiązań owych uwarunkowań. Wymaga to dalszych badań szczegółowych, nie tylko lingwisty. Potrzeba także więcej prac materiałowych,
zwłaszcza takich, jak prezentowana tutaj o języku zrzeszeńców. Dopiero po nich pokusić się będzie można o syntezę.
Analiza języka świeżych translacji Biblii ukazuje niejako trzy naturalne drogi rozwoju kaszubszczyzny literackiej: a) w miarę bliską polszczyźnie (E. Gołąbek), b) jak najbardziej od polszczyzny oddaloną (ks. F. Gracza), c) między nimi pośrednią (o. A. Sikora). Do jednej z nich należy język tłumaczenia przez S. Jankego Sonetów krymskich. Z analiz tych wynikają jednocześnie cechy współczesnej kaszubszczyzny literackiej, streszczone w odpowiednim haśle publikacji Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny (Gdańsk 2002). W niej też szukać można wskazówek bibliograficznych różnych opracowań, ale i w przekazywanych studiach przy okazji zebrano w przypisach ogromną literaturę przedmiotu; okazuje się, że stan badań nie jest aż tak skromny.
Poszczególnym autonomicznym studiom w niniejszym wydaniu starano się nadać w miarę wspólną formę, m.in. przez wprowadzenie jednolitych skrótów, które funkcjonują jako odesłania w tekście, obok przypisów w tejże roli.
Serdecznie dziękuję Pani Profesor Doktor Habilitowanej Jadwidze Zieniukowej za wnikliwe przeczytanie mojego tekstu i za wszystkie życzliwe uwagi.

Jerzy Treder

Słowa kluczowe: