W JEDNOŚCI SIŁA
HISTORIA I TRADYCJE BRACTW STRZELECKICH Z TERENÓW WOJEWÓDZTW ŚLĄSKIEGO I OPOLSKIEGO
Krzysztof Gwóźdź
158 ILUSTRACJI
PAPIER KREDOWY
Wydawnictwo: Muzeum Tarnowskie Góry, 2011
Oprawa: miękka
Stron: 124
Stan: NOWA
Katalog wystawy czasowej Muzeum w Tarnowskich Górach (2011)
Ekspozycja została podzielona na trzy części. W pierwszej, wprowadzającej pokazano materiał ikonograficzny ukazujący dawne siedziby i strzelnice brackie. Wokół nich powstawały często kompleksy, na terenie których skupiało się życie towarzysko-kulturalne poszczególnych miejscowości. Niejednokrotnie zabudowania znajdujące się w ogrodach lub parkach strzeleckich służyły także innym organizacjom. Znajdowały się tam popularne kawiarnie, restauracje, altany, kręgielnie, sale bilardowe, miejsca do organizacji koncertów. W większości przypadków po wspomnianych zabudowaniach niewiele pozostało, a o dawnym znaczeniu kompleksów strzeleckich świadczą m.in. zachowane zdjęcia, pocztówki, plany zabudowań, elementy wyposażenia (np. Bielsko, Brzeg, Cieszyn, Dąbrówka Wielka, Kluczbork, Katowice, Mikołów, Racibórz, Tarnowskie Góry, Żory).
W części drugiej wystawy zaprezentowano pamiątki związane z początkowym okresem działalności bractw strzeleckich i konfraterni działających na terenach, które po 1922 r. pozostały w granicach Republiki Weimarskiej, a następnie III Rzeszy. Wśród wyeksponowanych obiektów należy przede wszystkim zwrócić uwagę na tarcze strzeleckie. Miały one różną tematykę. Obok przedstawień alegorycznych, nawiązujących do wydarzeń historycznych, panoram miast, znajdowały się na nich często sceny żartobliwe. Tarcze były niejednokrotnie dokumentowane w postaci miniatur, których największy zbiór zachował się w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Najstarszy obiekt tego typu po konfraterni brzeskiej, której początki sięgają XVI wieku, pochodzi z 1623 r. Obok wspomnianych miniatur na ekspozycji zobaczyć można oryginalne tarcze ze strzelania zielonoświątkowego w Pszczynie (1897 r.) i pamiątkową z okazji obchodów 100-lecia tarnogórskiego Bractwa Strzeleckiego. Oprócz trofeów strzeleckich, odznak i medali w tej części ekspozycji zaprezentowano też pamiątki dokumentujące działalność takich zrzeszeń, jak: Niemiecki Związek Strzelecki, Śląski Związek Strzelecki, Górnośląski Związek Strzelecki oraz towarzystw z terenów dawnej monarchii habsburskiej, które w konsekwencji I wojny światowej włączono do województwa śląskiego i w jego granicach pozostają do dziś.
