Nazwa tej najcenniejszej odmiany berylu pochodzi od łacińskiego smaragdus, czyli zielony. Razem z rubinem, szafirem i oczywiście diamentem stanowią najtwardsze minerały znane człowiekowi. Zgodnie z nazwą, barwa szmaragdu waha się między jasnozieloną, poprzez trawiastozieloną, aż do ciemnozielonej, a zawdzięcza je domieszkom chromu i wanadu. Ocena wartości szmaragdu zależy od barwy, tego czy kamień pozbawiony jest zanieczyszczeń, oraz od ich ogólnie pojmowanej jakości. Najwartościowsze są te ciemnozielone, czyste, bez zmętnień – bywają cenniejsze nawet od diamentów. Od dawien dawna stanowiły chlubę królewskich skarbców. Szmaragdy szlifuje się specjalnym szlifem schodkowym, zwanym szmaragdowym. Oprócz tego stosuje się szlify brylantowy, gwiaździsty, lub mieszany. Do wieku XIX na rynku światowym prym wiodły szmaragdy pochodzące z Kolumbii, dopiero później odkryte zostały złoża Uralu, w Ameryce Północnej, Austrii, Afryce Południowej, Indiach i Zimbabwe.