Szmaragd to zielona, najcenniejsza odmiana berylu.

Szmaragdy i akwamaryny są kolorowymi odmianami minerału o nazwie beryl, należącego do grupy krzemianów.

Szmaragdy zostaly uznane za klejnoty ponad 4000 lat temu.

Nazwa szmaragd pochodzi od greckiego ‘smaragdos’ oznaczającego “zielony kamień’’ i prawdopodobnie odnosi się nie tylko do szmaragdów, ale do prawie wszystkich zielonych kamieni.

Poza diamentem, szafirem i rubinem szmaragd jest jednym z najtrwalszych materiałów znanych ludzkości. Najczęściej jasnozielony lub ciemnozielony, rzadziej trawiastozielony. Kolor zawdzięcza domieszce chromu, a także wanadu.

W 1963 Jules Sauer, znany brazylijski sprzedawca klejnotów, znalazł w Salininha, w brazylijskim stanie Bahia beryl. Klejnot ten został przez świat zdefiniowany pierwotnie jako zielony beryl a nie jako szmaragd.

Sauer chciał aby odkryte przez niego kamienie zostały uznane za szmaragdy, dlatego poddał je badaniom w laboratoriach GIA. Poniewaz laboratoria GIA kierują się zasadą, że wartość szmaragdów wynika raczej z kolorów, niż elementów powodujących dany kolor, kamień Sauera zaklasyfikowali jako szmaragd. Szmaragdy z Bahia mają domieszkę wanadu i chromu, z przewagą tego pierwszego, im to właśnie zawdzięczają swoją wyjątkową barwę.

Rozszerzenie definicji szmaragdu przez GIA spowodowało odkrycie nowego źródła szmaragdów w Brazylii i w Afryce, która miała spore złoża szmaragdów zabarwionych pierwotnie przez wanad.

Niektórzy jubilerzy do dziś odmawiają uznania berylu pierwotnie zabarwionego przez wanad za szmaragd.

W dawnych czasach szmaragd był uważany za króla kamieni szlachetnych. Ten kamień znajdowany był w grobowcach faraonów, odkryto go też w Pompejach i Herkulanum. Wzmianki o nim można znaleźć w Starym i Nowym Testamencie. Najstarsze kopalnie tych niezwykłych zielonych kamieni znajdują się w Górnym Egipcie i są to słynne Kopalnie Kleopatry. Według Pliniusza Starszego, szmaragd oszlifowany jako soczewka, pomagał cesarzowi Neronowi oglądać walki gladiatorów i pochodził właśnie z Górnego Egiptu. W swoim dziele Historia naturalis wiele miejsca poświęca opisom kamieni szlachetnych. Podkreśla piękną barwę szmaragdów utrzymując, że przez patrzenie na nie, osłabiony wzrok, odpoczywa. Przez długi czas, te historyczne kopalnie zostały zapomniane, a szmaragdy stały się niezwykle rzadkie i cenne. Konkwista Hiszpanów w roku 1537 pozwoliła odkryć na terytorium dzisiejszej Kolumbii najpiękniejsze do chwili obecnej szmaragdy. Najsłynniejsze złoża znajdują się w Muzo i Chivor. Kolumbijskie kamienie osiągają na rynkach olbrzymie ceny. W Europie najlepszej jakości kamienie znajdowano w Austrii w Habachtal. Złoże to ma już dziś tylko znaczenie historyczne. Zieleń szmaragdów jest unikatowa, a bogactwo inkluzji zwanych ogólnie „le jardin, czyli ogród, podkreśla piękno natury.

Szmaragd uznany jako symbol Świętego Jana. Prawdopodobnie używany był jako antidotum na trucizny, jako lekarstwo na gorączkę, epilepsję, dyzenterię, krwawienia i problemy z żołądkiem.

Zodiakalnemu bykowi noszenie szmaragdu zapewnia lojalność i poprawę pamięci.

Bardzo poszukiwany, wyjątkowo cenny kamień kolekcjonerski i jubilerski. Jest stosowany w jubilerstwie od czasów starożytnych. Największy szmaragd o wartości jubilerskiej wydobyto w Kolumbii, miał masę 7 025ct. W tym rejonie bywają większe okazy, niestety spękane, największy miał masę 16 020 ct. Z Brazylii pochodzi kryształ o ponad 10 cm długości i wadze 6 399 ct. Rekordowy kamień wydobyty na Uralu w Rosji ważył 1 438 ct.

Prawdopodobnie największym wyrobem wykonanym z jednego kryształu jest waza o wysokości 10 cm i masie 2681 ct.

Duże, pozbawione skaz kamienie bywają cenniejsze od diamentów.