Viva Pinata jest grą trudną do sklasyfikowania. Twórcy – ekipa Rare (znana choćby z takich produkcji jak Perfect Dark Zero) – połączyli w niej elementy znane z Animal Crossing, Pokemon czy Harvest Moon. Krótko mówiąc: w grze zajmujemy się tworzeniem i pielęgnowaniem ogrodu.

Nie jest to jednak zwykły przydomowy ogródek, a to za sprawą jego mieszkańców – pinat. Są to papierowe, wypełnione słodyczami zwierzęta, bardzo popularna atrakcja przyjęć urodzinowych meksykańskich dzieci. Każda pinata w grze jest kolorowym odpowiednikiem istniejącego w rzeczywistości zwierzęcia. Mamy więc konie, papugi, dżdżownice, myszy, wilki i wiele innych gatunków (w sumie ponad 60). Nasi papierowi podopieczni mają preferencje identyczne z ich pierwowzorami. Są wśród nich zarówno pinaty roślinożerne, jak i drapieżniki. Niektóre wolą zamieszkiwać trawiaste przestrzenie, inne preferują tereny wodne.

Wpływając na wygląd i kształt ogrodu zwabiamy do siebie poszczególne gatunki pinat. Podczas gry musimy mieć na uwadze cały ekosystem, a to za sprawą tego, że autorzy umieścili w swojej produkcji rozbudowane łańcuchy pokarmowe (na przykład: rozkopanie ziemi zwabi dżdżownice, które zaś będą łakomym kąskiem dla wróbli, na te z kolei chętnie zapolują drapieżniki).