Próba ilustracji procesów zachodzących współcześnie na Śląsku Opolskim. Autor starał się przedstawić całe bogactwo współczesnego etosu i określić kondycję etniczną, religijną społeczną i kulturową mieszkańca wsi oleskiej w czasach modernizacji i globalizacji. Podstawą analiz są ankiety przeprowadzone wśród mieszkańców osiemnastu wsi gminy oleskiej.

Autor na podstawie własnych badań terenowych, prowadzonych w wioskach gminy oleskiej, przeciwstawił tradycyjny etos śląski współczesnemu etosowi, który nosi wyraźne znamiona procesu transformacji i globalizacji. Zadał więc sobie pytanie o współczesny kształt etosu śląskiego, o to czy w ogóle posiada on jeszcze jakieś charakterystyczne wyznaczniki, które pozwoliłyby nazywać go nadal "śląskim". Opierając się na bardzo szczegółowych badaniach terenowych, ukazuje dezintegrację społeczności lokalnej, pękające więzi współczesnej rodziny i wsi śląskiej, zwłaszcza w wyniku licznych wyjazdów do pracy na Zachód. W migracjach tych widzi jeden z ważnych czynników, który w konsekwencji musi prowadzić do utraty regionalnych i lokalnych cech śląskich na rzecz uniwersalnych, tu zachodnioeuropejskich.

prof.Dorota Simonides

Spis treści:

Przedmowa bp Jan Wieczorek

Wstęp
1. Śląsk Opolski i wieś oleska
- Charakterystyka geograficzno-administracyjna Śląska Opolskiego i wsi oleskiej
- Zarys dziejów historycznych i aspiracje mieszkańców Śląska
- Czynniki kształtujące oblicze i charaktery mieszkańców wsi oleskiej
2. Elementy tradycyjnego ethosu śląskiego
- Pojęcie ethosu
- Rodzina - uwarunkowania międzypokoleniowej transmisji wartości
- Życie religijne
- Rola pracy i wykształcenia w życiu współczesnych mieszkańców wsi
- Życie społeczno-kulturalne. Budowa społeczeństwa obywatelskiego
- Tradycja i folklor społeczności lokalnej
3. Charakterystyka badań własnych
- Przedmiot, problem i hipoteza badawcza
- Narzędzia badawcze i sposób prowadzenia badań
- Dobór próby
- Charakterystyka społeczno-demograficzna próby
4. Wyniki badań
- Dynamika przemian
- Rodzina wobec wielorakich przeobrażeń
- Trwałość życia religijnego i symptomy zmian
- Wartość pracy - współczesny ethos pracy (wartość wykształcenia)
- Współczesny ethos obywatelski
- Kondycja tradycji i folkloru oleskiego
- Portret współczesnego mieszkańca wsi oleskiej (na podstawie wyników ankiety)
Zakończenie
Posłowie prof. dr hab. Jacek Kurczewski
Bibliografia
Aneks