"Fenomenologia ducha" Hegel. Tom 1

Hegel to bardzo osobliwa postać. Wśród filozofów wzbudza tyleż zainteresowania, co znużenia, tyleż podziwu, co irytacji – a dostarcza przy tym tak wielu odkryć i olśnień, że z naddatkiem rekompensuje charakterystyczną ciężkość swojego stylu. Jest to bowiem filozof wybitnie bystry i wnikliwy. Niestety – a dla miłośników mocnych filozoficznych wrażeń na szczęście – chyba najtrudniejszy w dziejach. 
Czyni go to przedmiotem niezliczonych nieporozumień i sporów, źródłem najprzeróżniejszych filozoficznych dziwactw.

Niewiele się poświęca uwagi Heglowi jako człowiekowi – był synem urzędnika, ojcem rodziny i niemieckim profesorem. Miał w życiu okres heroiczny, kiedy jako student przyjaźnił się z genialnym poetą Hölderlinem i wielkim romantykiem Schellingiem. Młodzi chłopcy ekscytowali się rewolucją we Francji, ideami wolności i braterstwa. Przyjaźń z nimi pozwala domyślać się jakiejś zaskakującej delikatnej części w groźnym Georgu Wilhelmie Friedrichu. 

"Fenomenologia ducha" to niemalże powieść przygodowa. I jak to w powieściach, są tu fragmenty o gigantycznej wręcz sławie: ekscentryczna przedmowa, teoria świadomości nieszczęśliwej, rozważania o pracy, dialektyka pana i niewolnika. Bohaterem jest duch – świadomość, która rozwija się, przechodząc kolejne fazy. Oddala się od siebie w imię jakiejś prawdy, odkrywa jej iluzoryczność, aż wreszcie wraca do siebie dzięki uświadomieniu sobie prawdy już pełniejszej, tzn. uwzględniającej całość tego doświadczenia. Świadomość staje się sobą w coraz pełniejszym wymiarze. Jest to więc historia błędów, które stają się wiedzą. 

[…] ale celem jest nie pojęcie, lecz ekstaza.