|
Gernot Bohme
Oficyna Naukowa Warszawa 2002
200 stron
OPIS
- Ważną, jeśli nie kluczową kategorią ekologicznej estetyki przyrody Bohmego staje się pojęcie mimesis, które nie odnosi się jednak — jak w klasycznym użyciu tego terminu — do naśladowania przez artystę natury w dziele sztuki, lecz do stanu zestrojenia ludzkiej cielesności i jej poruszeń emocjonalnych z charakterami przyrody. Bóhme idzie tu ideowym śladem twórców Szkoły Frankfurckiej, Maxa Horkheimera i Theodora W. Adorna. którzy kategorii tej przypisywali wiodącą rolę w swej filozoficznej krytyce współczesności.
- Owa formuła komunikowania się człowieka z przyrodą w doświadczeniu mimetycznym ma jednak w filozofii Adorna i Horkheimera — rzecz paradoksalna — dość abstrakcyjny, a po części i spekulatywny charakter. Horkheimer — w nawiązaniu do Benjaminowskiej koncepcji „prawdziwych imion rzeczy" nadanych im w okresie rajskim przez Boga i zapoznanych następnie przez semantyki języków cywilizowanych — będzie apelował o ponowne ich odsłonięcie w aktach mimesis, której naturę opisuje wszakże nie tyle w języku odwołującym się do współczesnej estetyki, ile w terminologii zaczerpniętej z etnografii kultur animistycznych.
- Bóhme natomiast nie tylko dostarcza współczesnych egzemplifikaeji opisywanych przez siebie wzorów związków mimetycznych człowieka z przyrodą (ogród angielski jako źródło swoistych doznań estetycznych, ale również pewne typy sztuki współczesnej19), lecz pogłębia samą koncepcję munesis o wspomniany wymiar ontyczny, szuka wreszcie sojuszników w koncepcjach pokrewnych, takich jak idea podmiotowości przyrody rozwijana przez Herberta Marcusego czy formuła „przymierza z przyrodą" Ernsta Błocha. Przydaje to jego stanowisku legitymacji histoiyczno-filozoficznych, czyniąc je kolejną artykulacją rozwijającego stopniowo swą tożsamość prądu filozofii współczesnej.
SPIS TREŚCI
Stanisław Czerniak:
Gernota Bohmego antropologizacja estetyki VII
Filozofia i estetyka przyrody w dobie kryzysu środowiska naturalnego
Wstęp 3
Estetyka przyrody — perspektywa? 12
Piękna przyroda i dobra przyroda 29
1. Piękno jako wskaźnik dobrej przyrody? 29;
2. Cierpienie z powodu społeczeństwa i mieszczańska estetyka przyrody 33;
3. Piękno jako pokarm 38;
4. Estetyka jako część ekologii 41
Relacja człowiek-przyroda na przykładzie miasta 46
1. Preludium 46;
2. Odniesienie do tego, co zewnętrzne 50;
3. Stosunek powierzchowny 52;
4. Stosunek wewnętrzny 61
Znaczenie ogrodu angielskiego i jego teorii
dla rozwoju ekologicznej estetyki przyrody 66
1. Ideały przyrody 66;
2. Typy ogrodów 68;
3. Technika przymierza 71;
4. Sztuka w przymierzu z przyrodą 73;
5. Ekologiczna estetyka przyrody 77
Aporie naszej relacji do przyrody 81
1. Rzekome oezywistości 81;
2. Kłasyranc opozycje 84;
3. Utracone oczywistości 89;
4. Stawić czoło problemowi przyroda- 97
Czym jest przyroda? Charakter przyrody z punktu widzenia nowożytnej nauki
1. Odwołanie sie do przyrody 100:
2. Co jest przedmiotem nauk przyrodniczych? 104;
3. Charakicry przyrody 107;
4. Charaktery przyrody i współczesna nauka 114;
5. Zakończenie 123 100
Ciało: przyroda, która jesteśmy
1. Filozofia przyrody i filozofia ciała 124;
2. Przyroda: byt, którym sami jesteśmy 126;
3. Bycie sobą 129;
4. Być samemu przyroda 131;
5. Zakończenie 141 124
Przyroda w epoce możliwościjej technicznej reprodukcji
1. Wprowadzenie 144;
2. Hybris? 147;
3. Przyroda i technika 151
4. Przyroda i sztuka 155;
5. Przyroda, którąsami jesteśmy 160;
6. Zakończenie 163 144
Sztuczna natura 165
1. Wprowadzenie 165;
2. Wytwory techniki i sztuki powinny być takie jak przyroda — powinny być sztuczną przyroda 166;
3. Ani technika, ani sztuka nie są ..sztuczne" 171;
4. Sztuczna natura 174:
5. Sprzeciw wobec sztuczności 178;
6. Opuścić stan natury? 181
Słownik terminologiczny 184
Indeks osób 186
Indeks pojęć i terminów 190
Nota o pierwodrukach 195
Nota biograficzna . 197
Publikacje Gernta Bóhmego 198
|
