Woda posiada najlepsze własności fizyczne jako
medium służące do wymiany ciepła w instalacjach grzewczych. Niestety
zamarza ona w temperaturach ujemnych. Ochronę instalacji grzewczych
przed zamarznięciem i rozsadzeniem można zapewnić przez stosowanie
preparatów opartych na glikolach - etylenowym lub
propylenowym. Oprócz ochrony przeciwmrozowej zabezpieczają
one instalacje przed korozją, odkładaniem się kamienia kotłowego i
innymi
niekorzystnymi zjawiskami
Zastosowanie koncentratu:
- Instalacje kominkowe C.O., solarne, pompy ciepła,
- Instalacje grzewcze w domach jednorodzinnych, letniskowych, obiektach
sakralnych, szklarniach itp.
- Instalacje przeciwpożarowe – tryskaczowe.
Korzyści stosowania koncentratu:
1. W instalacjach grzewczych obniża temperaturę zamarzania czynnika
grzewczego, przez co chroni instalacje przed rozsadzeniem w czasie
zamierzonych lub przypadkowych przerw w działaniu instalacji.
Najczęstsze przyczyny przerw w działaniu instalacji grzewczych
skutkujące jej rozsadzeniem w czasie mrozów to:
- długotrwała przerwa w dostawie energii elektrycznej, gazu,
- wadliwe działanie automatyki rozruchowej pieca po
krótkotrwałej przerwie w dopływie energii elektrycznej,
- awaria pompy cyrkulacyjnej.
Wychłodzenia obiektów skutkujące rozsadzeniem
grzejników, pieca, bądź ewentualnie zalania pomieszczeń
zdarzają się stosunkowo rzadko, jednak w stosunku do potencjalnych
strat koszty zakupu koncentratu okażą się wtedy
niewspółmiernie niskie.
2. Zabezpiecza instalację przed korozją (również korozją
elektrolityczną układów miedź/aluminium)
3. Zapobiega odkładaniu się kamienia kotłowego.
4. Nie dopuszcza do lokalnego przegrzewania się czynnika grzewczego,
przez co zapewnia cichą pracę kominka.
5. Z wymienionych wyżej względów znacznie wydłuża się okres
bezawaryjnej pracy instalacji grzewczej
Własności fizyczne koncentratu:
wygląd - klarowna ciecz
temperatura wrzenia > 165oC
temperatura zamarzania 1:2 H2O (33,3 % roztwór)
gęstość (20oC)
1,054-1,058 g/cm3
refrakcja n20D 1,435 - 1,437
lepkość (20oC)
68 - 72 mm2/s
odczyn pH 6,5 - 8,5 pH 33,3% wodnego roztworu w wodzie destylowanej 7 -
9
rezerwa alkaliczna 10 - 13 ml 0,1 n HCl
temperatura zapłonu > 100oC
Tabela rozcieńczeń
W celu utrzymania odpowiedniej ochrony korozyjnej koncentrat powinien
być rozcieńczany w granicach:
50 - 80 % dla systemów solarnych
25 - 80 % dla innych systemów
Zamarznięcie roztworu 55% nie powoduje
rozsadzenia instalacji.
Koncentrat może być stosowany do instalacji wykonanych ze wszystkich
powszechnie spotykanych materiałów konstrukcyjnych: żeliwa,
aluminium, miedzi, tworzyw sztucznych. Nowa instalacja grzewcza
przeznaczona do zalania EKOBALEM nie może być wykonana z
elementów ocynkowanych galwanicznie (wewnętrznie) - Cynk
jest rozpuszczany przez glikol propylenowy.
Koncentrat powinien być chroniony przed dostępem związków
chlorowcopochodnych. (Chlorowce można nieświadomie wprowadzić do
instalacji używając do rozcieńczenia koncentratu bardzo złej jakościowo
wody. W nowo wykonanej instalacji, w której występują
połączenie lutowane, chlorowce mogą występować w topnikach –
dlatego zaleca się wstępne przepłukanie instalacji przed napełnieniem
jej koncentratem.) Najlepiej jeśli złącza są wykonane z
lutów srebrowych lub miedzianych. Stosowanie się do
powyższych uwag pozwoli znacznie wydłużyć działanie antykorozyjne
koncentratu i zachować instalacje w nienaruszonym stanie przez wiele
lat.
Napełnianie i eksploatacja
Koncentrat powinien być wpompowany do instalacji od dołu. Do
napełnienia instalacji może posłużyć pompka wykonana na bazie
ogólnie dostępnych opryskiwaczy ogrodowych. W przypadku ew.
wycieków koncentratu z instalacji ta sama pompka może
posłużyć do uzupełnienia instalacji EKOBALem i wytworzeniu żądanego
ciśnienia. Układy grzewcze grawitacyjne należy napełniać wcześniej
przygotowanym roztworem koncentratu. W układach z wymuszonym obiegiem
można mieszać go z wodą w samej instalacji. W najniższym punkcie
instalacji musi być zainstalowany filtr - odstojnik. W najwyższym
punkcie instalacji musi być zainstalowany zawór
odpowietrzający. Przed użyciem koncentratu należy wypłukać z instalacji
wszelkie zanieczyszczenia. Obecne w instalacji złogi po wcześniejszym
okresie użytkowania instalacji powinny być wypłukane przez specjalnie
do tego przeznaczone preparaty, zgodnie z zaleceniami ich
producentów. Do zalania ostatecznego należy użyć wody wolnej
od mechanicznych zanieczyszczeń - w razie potrzeby przefiltrowanej. Po
ostatecznym przepłukaniu instalacji należy ją zalać roztworem EKOBALu,
aby uniemożliwić korozję, nawet jeśli instalacja ma być
uruchomiona w późniejszym czasie. Po aplikacji koncentratu
układ należy odpowietrzyć.
Po ok. dwóch tygodniach od uruchomienia instalacji należy
dokonać przeglądu filtra (w razie potrzeby oczyścić). Straty wynikające
z odparowania wody uzupełniać wodą. Straty wynikające z
wycieków uzupełniać roztworem koncentratu.
Roztwór koncentratu jest chemicznie obojętny, aczkolwiek w
przypadku instalacji solarnych należy zwrócić
szczególną uwagę na zalecenia
producentów urządzeń - odporności szczeliw i połączeń pod
kątem pracy w wysokich temperaturach. Aby uniknąć wrzenia w systemach
solarnych ciśnienie robocze musi być niższe od prężności par roztworu
grzewczego.
Państwowy Zakład Higieny ocenia, że wyrób odpowiada
wymaganiom higienicznym, jeżeli instalacja zawierająca koncentrat
będzie odcięta od zimnej (1) i ciepłej (2) wody.
1) Standardowa instalacja grzewcza podłączona jest do wodociągu i
odcięta zaworem. Ciśnienie w instalacji z różnych
względów może spadać, dlatego co jakiś czas otwiera się ten
zawór na chwilę w celu uzupełnieniu wody w instalacji
(podwyższenia ciśnienia). Krążący w instalacji koncentrat
mógłby częściowo cofnąć się do instalacji wodociągowej, a
tym samym wody pitnej, gdyby nastąpiło otwarcie zaworu w czasie braku
ciśnienia po stronie wodociągu. Przed taką ewentualnością mogą chronić
zawory zwrotne, które umożliwiają przepływ cieczy tylko w
jedną stronę (koszt do 20 zł/szt). Zakłada się jednak, że zgodnie z
prawem Murph'ego wszelkie zawory w chwili próby zawiodą i
dlatego instalacja powinna być odcięta od wodociągu.
2) Koncentrat nie ma bezpośredniego kontaktu z wodą użytkową w
normalnie działającej, sprawnej instalacji. Ciepło jest przekazywane
wodzie przeponowo (w wymiennikach).
Na szczególne omówienie zasługuje fakt, że
zdecydowana większość domów jednorodzinnych posiada
instalacje grzewcze ze zintegrowaną funkcją c.w.u. (ciepłej wody
użytkowej). W przypadku ewentualnych uszkodzeń w wymiennikach ciepła
teoretycznie może nastąpić przeciek
płynu grzewczego do c.w.u. i spożycie go przez mieszkańców.
Dostępne na rynku preparaty oparte są najczęściej na toksycznym glikolu
etylenowym, niekiedy zakamuflowanym pod nazwą etandiolu. W
przeciwieństwie do nich, koncentrat oparty jest na glikolu
propylenowym, który jest zdecydowanie bezpieczniejszy w
sytuacji przypadkowego spożycia, niż glikol etylenowy. Przy prawidłowo
zabezpieczonej i oznakowanej instalacji prawdopodobieństwo przedostania
się
płynu grzewczego do wody użytkowej jest małe, a ew. zatrucie w
przypadku koncentratu – niemożliwe. O potencjalnej
toksyczności środka decyduje nie tylko rodzaj użytego glikolu, ale
również tzw. dodatki uszlachetniające. Niech świadczy o tym
fakt, że wskaźnik toksyczności
LD50 dla jednego z dostępnych na rynku płynów do chłodnic
samochodowych opartego na glikolu propylenowym jest minimum 87 razy
większy, niż dla koncentratu. W przypadku produktów opartych
na glikolu propylenowym nie jest wymagane skażanie Bitrexem. W trosce
o bezpieczeństwo użytkownika koncentrat zawiera dodatek Bitrexu,
który jest bardzo gorzki i jako sygnalizator smakowy ma
chronić przed spożyciem w przypadku różnych zdarzeń losowych
w tym ew. awarii sieci grzewczych skutkujących przedostaniem płynu do
wody użytkowej.
Trzykrotne rozcieńczenie koncentratu zawiera Bitrex w stężeniu
skutecznie chroniącym przed spożyciem (wg danych literaturowych nt.
Bitrexu). Bitrex powinien być wyczuwalny nawet w 120 krotnym
rozcieńczeniu koncentratu. (Z wyliczeń opartych na wskaźniku
toksyczności LD50
dla Bitrexu wynika, że aby połknąć niebezpieczną dawkę Bitrexu człowiek
musiałby wypić 16 litrów koncentratu na każdy kilogram
swojego ciała!) Nie stwierdzono własności mutacyjnych Bitrexu.
KONCENTRAT posiada wskaźnik toksyczności LD50 >2000, tzn. nie
jest
klasyfikowany w sensie chemicznym jako preparat szkodliwy. Dla
wskaźnika LD50 > 2000 nie wykonuje się dokładnych oznaczeń. LD50
dla czystego glikolu propylenowego wynosi ok. 26000! Oczyszczony glikol
propylenowy używany jest w aerozolach do dezynfekcji powietrza (50%
roztwór) i w farmacji jako rozpuszczalnik
niektórych leków do zastrzyków
domięśniowych. Jako ciekawostkę pragniemy również dodać, że
w krajach EWG środek o prawie identycznym składzie jest używany w
przemyśle spożywczym przy produkcji napojów chłodzących.
W odróżnieniu od niektórych innych
płynów do instalacji grzewczych koncentrat produkowany jest
na bazie glikolu propylenowego specjalnie wytwarzanego na ten cel. W
jego skład nie wchodzą żadne surowce
„przepracowane”, regenerowane ani odpadowe. Dzięki
temu możliwa jest produkcja skoncentrowanego (min. 96%) koncentratu. Z
ww. faktów wynika, że jedyna gwarancją użycia produktu
najwyższej jakości jest możliwość jego zakupu w formie koncentratu.
Koncentrat nie zawiera azotynów, fosforanów ani
amin. Biorozkładalność koncentratu jest większa niż 70%. Koncentrat
utylizowany w postaci dużego rozcieńczenia nie spowalnia procesu
oczyszczania ścieków. Koncentrat nie wymaga specjalnego
traktowania podczas transportu.
UWAGA: Przy pracy z
koncentratem obowiązują ogólne zasady postępowania z
chemikaliami - rękawice, okulary ochronne.