Przez długie lata głównym przedmiotem zainteresowania badaczy kultury XVIII w. był przede wszystkim dwór królewski. Tymczasem od połowy XVIII w. w geografii kulturowej naszego kraju zaszły istotne zmiany. W okresie baroku charakterystyczne było rozproszenie działań kulturowych podejmowanych przez ośrodki w całym kraju i związanych z indywidualnymi inicjatywami różnych osób (bądź instytucji), w oświeceniu natomiast można zaobserwować wyraźniejszą dążność do silniejszej centralizacji inicjatyw i skupienia ich wokół dworu monarchy. Ta nowa sytuacja zaprzątała uwagę badaczy, jednak nie wszystkie zagadnienia zostały dostatecznie wyjaśnione. Autorzy publikowanego tomu rozpatrują więc nie tylko kwestię kultury materialnej XVIII-wiecznego dworu, ale nie pomijają również zagadnień związanych z ambicjami i potrzebami kulturowymi dworu i jego mieszkańców, relacjami pomiędzy ośrodkiem magnackim a dworem królewskim, czy też stosunkiem warstwy magnackiej do ogólnoeuropejskich tendencji kulturowych w omawianym okresie.