Dermatologia cyfrowa

„Książka jest wysokospecjalistycznym podręcznikiem przygotowanym przez Autorkę, która od szeregu lat zajmuje się omawianymi zagadnieniami w śląskim ośrodku dermatologicznym. Na łamach tej pozycji dr n. med. Grażyna Kamińska-Winciorek przedstawia nie tylko wiedzę płynącą ze zgłębiania piśmiennictwa, ale i dzieli się własnym doświadczeniem klinicznym i przemyśleniami, co z pewnością należy uznać za walor książki. Godnym podkreślenia jest fakt, że maszynopis napisany jest ładną polszczyzną, co wpływa na przyjemność lektury. Rzetelne podejście Autorki do zamierzonego celu – stworzenia przydatnego, praktycznego podręcznika obrazuje się też w formule pozycji.”

Prof. zw. dr hab. n. med. Jacek Szepietowski

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Dermatoskopia,
dermatoskopia cyfrowa,
wideodermatoskopia
Dermatoskopia jako technika diagnostyczna . . . . . . .11
Narzędzia dermatoskopowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
Dermatoskop klasyczny, dermatoskop z aparatem
cyfrowym i wideodermatoskop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Technika badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Zalety badania dermatoskopowego . . . . . . . . . . . . . . . .12
Diagnostyka dermatoskopowa – cechy globalne
i lokalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Analiza wzorca zmiany globalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Wzorzec siateczkowaty (reticular pattern) . . . . . . . . . . . 13
Wzorzec globularny (globular pattern) . . . . . . . . . . . . . 13
Wzorzec typu kostki brukowej (cobblestone
pattern) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Wzorzec homogenny (homogeneous pattern) . . . . . . . . 13
Wzorzec wybuchu gwiazdy (starburst pattern). . . . . . . 15
Wzorzec równoległy (parallel pattern) . . . . . . . . . . . . . . 15
Wzorzec wieloskładnikowy (multicomponent
pattern) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Wzorzec zatokowy (lacunar pattern, saccular
pattern) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Wzorzec nieswoisty (unspecific pattern) . . . . . . . . . . . . 18
Wzorzec guzkowy (nodular pattern) . . . . . . . . . . . . . . . 18
Ocena lokalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Siatka barwnikowa (pigment network) . . . . . . . . . . . . . . 19
Pseudosiatka (pseudonetwork) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Kropki i ciałka skupione (dots, globules) . . . . . . . . . . . . 19
Smugi gałązkowate (streaks) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Objaw welonu (blue-whitish veil) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Przebarwienie (hyperpigmentation, blotches) . . . . . . . . 22
Spis treści
Odbarwienie (hypopigmentation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Struktury regresji (regression structures) . . . . . . . . . . . . 22
Struktury naczyniowe (vascular structures) . . . . . . . . . . 22
Algorytm diagnostyki dermatoskopowej. . . . . . . . . . . . 33
Diagnostyka dermatoskopowa zmian
melanocytowych w aspekcie wybranych
ocen dermatoskopii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Krok I. Który pacjent powinien być badany
klinicznie? Jakie są zasady postępowania? . . . . . . . . . . . 35
Krok II. Która zmiana powinna być oceniona
dermatoskopowo? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Krok III. Które zmiany powinny być wycięte
chirurgicznie, a które monitorowane? . . . . . . . . . . . . . . 35
Podstawowe reguły diagnostyki
dermatoskopowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
Reguła 3-punktowa (3-point check list) . . . . . . . . . . . . . 35
Reguła 7-punktowa (7-point check list) . . . . . . . . . . . . . 36
Metoda Menziesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Reguła ABCD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Zautomatyzowana analiza zmian
melanocytowych wspomagana komputerowo . . . . . . .37
Dermatoskopia w wybranych jednostkach
chorobowych – ocena zmian
melanocytowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
Znamię melanocytowe wrodzone (congenital
naevus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Znamię zwykłe (common naevus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Znamię melanocytowe atypowe (atypical
melanocytic naevus). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Znamię skórne Unny (Unna/Miescher naevus). . . . . . . 52
Znamię Spitz/Reeda (Spitz/Reed naevus) . . . . . . . . . . . . 52
Znamię błękitne (blue naevus, naevus coreuleus) . . . . . 52
Znamię Suttona (halo naevus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Znamię melanocytowe z ekscentrycznym
przebarwieniem (objaw Bolognia) . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Nowa koncepcja podziału znamion
melanocytowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Znamię globularne (globular naevus) . . . . . . . . . . . . . . . 56
Znamię siateczkowate (reticular naevus) . . . . . . . . . . . . 56
Znamię typu wybuchu gwiazdy (starburst naevus) . . . 56
Znamię homogenne (homogenous naevus) . . . . . . . . . . 56
Znamię związane z typową lokalizacją
(site-related naevus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Znamię o cechach szczególnych (special features
naevus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Znamię niesklasyfikowane (unclasified naevus) . . . . . . 58
Czerniak (malignant melanoma) . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
Dermatoskopia w innych dermatozach . . . . . . . . . . . .62
Dermatoskopia zmian niemelanocytowych
w wybranych jednostkach chorobowych . . . . . . . . . . .64
Brodawka łojotokowa (seborrheic keratosis) . . . . . . . . . 64
Rak podstawnokomórkowy (basal cell
carcinoma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Choroba Bowena (Bowen disease) . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Guz Pinkusa (fiboepithelioma, Pinkus tumor) . . . . . . . . 64
Zmiany naczyniowe (vascular lesions) . . . . . . . . . . . . . . 64
Włókniak twardy (dermatofibroma) . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Ocena dermatoskopowa w wybranych
dermatozach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
Choroby infekcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Dermatozy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Dermatoskopia w wybranych jednostkach
dermatologicznych o szczególnej lokalizacji . . . . . . . .74
Skóra owłosiona głowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Płytki paznokciowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Skóra dłoni i podeszew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Błony śluzowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
Kapilaroskopowa ocena
mikrokrążenia
Rodzaje badania kapilaroskopowego . . . . . . . . . . . . . .85
Zastosowanie kapilaroskopii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
Technika wykonania badania kapilaroskopowego . . .86
Typy morfologiczne naczyń kapilarnych . . . . . . . . . . .87
Typy rozmieszczenia pętli naczyniowych . . . . . . . . . . .94
Inne cechy kapilaroskopowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95
Podbrodawkowy splot żylny (subpapillary
venous plexus – SVPs) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Wybroczyny (extravasates). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Kapilaroskopia w wybranych jednostkach
chorobowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97
Obrazy prawidłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Starzenie się (aging) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Twardzina układowa (systemic sclerosis) . . . . . . . . . . . . 98
Toczeń rumieniowaty układowy (systemic
lupus erythematosus – SLE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Zapalenie skórno-mięśniowe (dermatomyositis) . . . . . 99
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
Trichoskopia cyfrowa – cyfrowa
diagnostyka łysień
Trichogram klasyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101
Fototrichogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101
Cechy charakterystyczne w wybranych typach
łysienia w badaniu wideodermatoskopowym . . . . . .103
Łysienie plackowate (areate alopecia) . . . . . . . . . . . . . . 106
Łysienie androgenowe (androgenetic alopecia
– AGA, typ męski MAGA, typ żeński FAGA). . . . . . . 106
Łysienie bliznowaciejące (scarring alopecia) . . . . . . . . 111
Łuszczyca zwykła (psoriasis vulgaris) . . . . . . . . . . . . . . 111
Łojotokowe zapalenie skóry (seborrheic
dermatitis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Trichotilomania (trichotilomania) . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112
Teledermatologia
Definicja telemedycyny i teledermatologii . . . . . . . . .113
Systemy teledermatologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
Jakość przesyłanych danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
Zasady bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
Warunki powodzenia teledermatologii . . . . . . . . . . .115
Platformy teledermatologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . .115
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118