WSTĘP



Jednym z terenów, na który bardzo rzadko wstępowali historycy literatury, jest bez wątpienia cŁasopiśmdennictwo. Przyczyn tego omijania należałoby szukać oczywiście nie w przeszkodach natury technicznej, związanych ze studiami nad prasą, takich, jak trudność dotarcia do niektórych pism, brak całkowicie uporządkowanej i wyczerpującej bibliografii, luki w rocznikach wchodzących w skład poszczególnych księgozbiorów i konieczność wertowania wielkiej ilości tomów, często nie zaopatrzonych nawet w spis rzeczy. Przyczyną bodajże zasadniczą była postawa światopoglądowa i — co się z tym wiąże — metodologiczna naszych badaczy. Występuje to szczególnie wyraźnie w badaniach przeprowadzonych nad epoką romantyzmu.
Ze skrajnie idealistycznych poglądów na kulturę wywodziło się wyolbrzymienie roli genialnych osobowości twórczych, ahistoryczne ujmowanie zjawisk literackich, umieszczanych w jakiejś pozaczasowej próżni, apoteoza elementów irracjonalnych, mistycznych. To wszystko, obok doszukiwania się w takich właśnie elementach najwartościowszych dla przyszłości drogowskazów narodowych, przejawiało się choćby w reakcyjnie ujmowanym kulcie „trzech wieszczów", szerzonym głównie z katedry krakowskiej.
Oddzielanie twórczości poetyckiej od działalności politycznej pisarzy, formalistyczne traktowanie literatury jako autonomicznej dziedziny życia, przewaga psychologizmu w biografice i przewaga kierunków filologicznych czy genetycznych w studiach his tory cznoli ter ackich czasów pozytywizmu, a bardziej jeszcze estetyzm badań późniejszych — wszystko to nie sprzyjało oczywiście zainteresowaniu takim zagadnieniem, jak czasopi-śmiennictwo literackie. Publicystykę traktowaną jako „niższy" gatunek literacki pomijano na ogół w badaniach, nie uwzględniano jej przy ideologicznej interpretacji twórczości pisarskiej.
Stąd czasopismo literackie czy w ogóle periodyk, do którego sięgał historyk literatury, były dla niego prawie wyłącznie terenem poszukiwań materiału literackiego z twórczości któregoś z czołowych pisarzy epoki. Tak np. przeciętnemu poloniście i „Pamiętnik Warszawski" kojarzy się
z artykułem K. Brodzińskiego O klasy czności i romantyczności czy z młodzieńczymi próbami krytycznymi Mickiewicza, „Dziennik Wileński" zaś — to ten dziennik, na łamach którego debiutował Zimą miejską późniejszy wielki romantyk, a poznański ,,Tygodnik Literacki" jest w jego pojęciu nierozdzielnie związany z perypetiami poetyckimi Słowackiego/
Nowa synteza epoki romantyzmu domaga się szczegółowych prac dotyczących literatury krajowej zwłaszcza po powstaniu listopadowym, tak zupełnie przesłoniętej twórczością emigracyjną, tak po macoszemu traktowanej przez dawnych historyków literatury. Ważność tych prac dla całokształtu obrazu naszego romantyzmu szczególnie mocno uwydatnił K. Wyka w programowym postulatywnym referacie o Stanie badań i potrzebach nauki o literaturze romantycznej polskiej, wygłoszonym na Ujeździe Polonistów w r. 1951.
W badaniach tych nieodzowne wydają się studia nad czasopiśniien-nictwem. Przemiany kulturalne zachodzące w nowokształtującej się formacji ekonomiczno-społecznej, wyraźnie zarysowujące się stanowiska i programy obozów ideologicznych — wszystko to uwydatniło .się w znacznej mierze właśnie w prasie literackiej, która stanowiła w owych czasach, przy jakże niewielkiej książkowej produkcji literackiej, jeden z ważniejszych przejawów działalności kulturalnej.
Tradycyjna polonistyka, wykazująca tak małe zainteresowanie publicystyką, nie pozostawiła nam niemal żadnych prac monograficznych w zakresie czasopiśmiennictwa literackiego. Wyniki badań w tej dziedzinie mimo sporej ilości materiałów przyczynkarskich są dość znikome, a prac, które zawierałyby głębszą i trafną ideologicznie ocenę zjawisk, prawie zupełnie brak.
Jeśli chodzi o stronę bibliograficzną zagadnienia, to oczywiście fundamentalną pozycją, ustalającą niejako ,,topografię" dość bogatego, jak się okazuje, terenu, jest dział „Czasopisma w Polsce" w t. VI Bibliografii polskiej XIX stulecia K. Estreichera, zaś przypadkowymi przyczynkami bibliograficznymi, dotyczącymi pism regionalnych, są publikacje w rodzaju artykułu zamieszczonego w roku 1867 w „Przeglądzie Wielkopolskim", podającego zarys bibliografii czasopiśmiennictwa poznańskiego czy Bibliografii czasopism wileńskich z lat 1805—1860 opublikowanej w „Wiadomościach Bibliograficznych" w roku 1884.
Zwięzłe, skrótowe informacje /podają pozycje encyklopedyczne: zestawienie F. M. S o b i e s z c z a ń s k i e g o, dobrze 'zorientowanego, gdyż współczesnego rozwojowi prasy warszawskiej w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, zawarte w artykule „Czasopisma polskie" w t. V Encyklopedii Orgelbranda i artykuł P. Chmielowskiegow t. XVI Encyklopedii powszechnej ilustrowanej, który w swej nocie zajął się wyłącznie dziennikami (pomijając zupełnie czasopisma wydawane w okresach rewolucyjnych).
Z prac syntetycznych, dotyczących dziejów prasy, wymienić należy najstarszą publikację z tego zakresu, rozprawę K. Szajnochy o Litera-turze czasowej w Polsce, doprowadzoną do czasów współczesnych autorom wi, wydrukowaną w „Bibliotece Naukowej Zakładu Ossolińskich" w roku 1848, a przede wszystkim potężne rozmiarami encyklopedyczno-erudycyj-ne dzieło pierwszego właściwie naszego „prasoznawcy", S. Czarnow-skiego, pt. Literatura periodyczna i jej rozwój (Kraków 1892); rozdział tego dzieła „Dziennikarstwo słowiańskie i polskie" wyszedł w trzy lata później jako osobna publikacja. Gruby tom Czarnowskiego, poprzedzony zawiłym wstępem idęologiczno-metodologicznym, w którym idealistyczny progresywizm miesza się z buckleizmem i pseudonaukowością metod przyrodniczych przenoszonych na grunt humanistyki, przesiąknięty dość naiwnym „socjologizowaniem", był przez długie lata jedynym źródłem naszej wiedzy o prasie w ogóle. Ustępy dotyczące dziennikarstwa polskiego są w nim ogólnikowe, powierzchowne, mało ścisłe, kompilacyjne i do interesującego nas zagadnienia nic właściwie nie wnoszą. Przy sposobności warto wspomnieć o małej broszurze z arctowskiej serii Książek dla Wszystkich pt. Dziennikarstwo polskie (Warszawa 1905), kontynuującej dobre popularyzatorskie tradycje pozytywizmu. Autorem jej jest wybitny działacz na polu dziennikarstwa i znawca związanych z czasopiśmiennie-twem zagadnień, S. Górski. Samodzielność tej opartej o źródła pracy, bezpretensjonalność i prostota jasnego wykładu, a nade wszystko wyraźnie postępowa postawa autora i płynąca stąd w jego historycznych rozważaniach sympatia dla pism o tendencjach demokratycznych —- pozytywnie wyróżniają to niepozorne wydawnictwo.
W związku z 250 rocznicą istnienia polskiej prasy, przypadającą na rok 1911 (w roku, 1661 ukazał się „Merkuryusz Polski"), wśród różnych artykułów i drobiazgu przy czy nkarskiego, rozsypanego głównie w pismach galicyjskich, na łamach „Przeglądu Narodowego", organu Narodowej Demokracji, wydrukowana została obszerna rozprawa J. Kucharz ew-skiego (endeckiego pisarza i publicysty, znanego z prac historyczno-politycznych), która ukazała się .również w wydaniu książkowym pt. Cza~ sopiśmiennictwo polskie w w. XIX w Królestwie, na Litwie i Rusi oraz na emigracji. Zarys bibliograficzno-historyczny (Warszawa 1911). Zasługą autora jest dokonanie pierwszego zestawienia czasopiśmiennictwa w jego historycznym rozwoju wraz z charakterystyką poszczególnych pozycji. W przeciwieństwie do broszury Górskiego praca Kucharz ewskiego, usiłująca zachować jakiś „obiektywizm" i uchylająca się od odsłonięcia własnej postawy, nie pozwala na jasne określenie ideologiczne oblicza omawianych czasopism.
W tym samym roku wyszła druga dość obszerna pozycja, odnosząca ; się do czasopiśmiennictwa: St. Jarkowskięgo Literatura dotycząca I prasy polskiej (1911). Miała ona charakter bibliografii rozumowanej,
w gruncie rzeczy jednak wykazywała bardzo mało krytycyzmu. W roku 1922 w związku z Wystawą Prasy w Pradze została wydana .tegoż autora, przy współudziale Daszkiewicza, Bibliografia ważniejszych prac dotyczących prasy polskiej — alfabetyczny wykaz 599 pozycji nie usystematyzowanych, nie wyselekcjonowanych.
Rzecz znamienna, że szczególne zainteresowanie czasopiśmiennictwem jako ważną dziedziną życia literackiego i dążność do wyznaczania jego roli w walce obozów ideologicznych wykazali w swych .historycznoliterackich syntezach (postępowi historycy okresu pozytywizmu. Tak się przedstawia to zagadnienie w Historii literatury polskiej P. Chmielowskiego, autora pracy Liberalizm i obskurantyzm na Litwie i Rusi, 1815—1823 (Warszawa 1890), oceniającej nurt postępu i reakcji w czasopiśmiennic-twie wileńskim z pozycji pozytywistycznych, burżuazyjno-kapi tali stycznych. Dużo miejsca poświęca również tej sprawie liberał K. Jarochow-ski — niegdyś uczestnik ruchów roku 1846 i współpracownik Moraczew-skiego — w swojej Literaturze poznańskiej pierwszej połowy bieżącego stulecia (1879). Ten „historyczny szkic literatury poznańskiej", metodologicznie ujmowanej w ,,związku żywym i codziennym z otaczającym ją społeczeństwem", był, jak wiemy, odpowiedzią na prelekcje konserwatywnych profesorów krakowskich, wygłoszone w Poznaniu, a poświęcone udziałowi Wielkopolski w ogólnonarodowym dorobku literackim.
Z prac szczegółowych, zajmujących się czasopiśmiennictwem różnych części kraju, ani pod względem materiału rzeczowego, a tym bardziej metodologicznie, nie zadowala zupełnie praca S. Karwowskiego Czasopisma wielkopolskie, cz. I: 1796—1859 (Poznań 1908), cytująca zresztą często i obszernie wspomnianego Jarochowskiego i operująca w nadmiarze anegdotycznym materiałem, zaczerpniętym z prac zorientowanego w życiu literackim Poznania Motty'ego {Przechadzki po mieście). Jest to rzecz chaotyczna, bezkrytyczna, zupełnie nie uwydatniająca tak mocno zarysowanych na tym terenie, ideologicznie skrajnych kierunków, reprezentowanych przez prasę mniej na ogół krępowaną przez cenzurę — wręcz fałszująca jej obraz.
Ndelepiej przedstawia się sprawa na terenie zaboru austriackiego. Jeśli chodzi o prasę tej dzielnicy posiadamy tylko drobne materiały przy-czynkarskie. Rozprawa o Dziennikarstwie krakowskim do r. 1848 historyka K. Bąkowskiego, zbieracza wszelkich „craeovianów(l, zamieszczona: w „Roczniku Krakowskim", organie Tow. Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w raku 1906, jakkolwiek przynosi historycznie sumienne zestawienie czasopiśmiennictwa krakowskiego, drukowana była w roczniku rażącym swym snobistycznym elitaryzmem. Pamiętać trzeba, że Towarzystwo wydające te „Roczniki" było subsydiowane przez bogatą bur-żuazję krakowską i konserwatywne, wielkie ziemiaństwo galicyjskie.
Z rzeczy o czasopiśmiennictwie galicyjskim, wymienić by trzeba relacje współczesnego opisywanym zjawiskom F. Łobeskiego, redaktora biuletynu tygodniowego Zakładu Ossolińskich, „Dziennika Literackiego" (1853), przedstawiającego tam Pogląd na dziennikarstwo w Galicji od r. 1816 do 1850, czy gawędziarsko-pamiętnikarską Literaturą w Galicji Wł. Zawadzkiego (Lwów 1878), zawierającą dużo wspomnień o organizacji prasy we Lwowie.
Jeśli chodzi o teren Litwy, to o jej czasopismach literackich nadal najwięcej mówi .stara praca W. Ciechowskiego pt. Czasopisma polskie na Litwie, drukowana w roku 1910 w ukazującym się w Petersburgu ,,Kwartalniku Literackim". Rozprawa operuje bogatym materiałem faktycznym, usiłuje dać pełny monograficzny zarys litewskiego ruchu czasopiśmienniczego, podaje nawet dość szczegółowe opisy typograficzne, informuje obszernie o redaktorach i współpracownikach, cytuje fragmenty charakterystyczniej szych artykułów i próbuje ocenić ich linię programową. Wadą jej jest słaba podbudowa polityczna omawianych zjawisk i mała systematyczność w ujmowaniu obszernego materiału. Słuszna troska o utrwalenie rzeczy, które w pewnej epoce historycznej odgrywały tak znaczną rolę, graniczy z programowym, konserwatywnym pietyzmem redakcji pisma, stawiającej sobie za naczelne zadanie chronienie od zagłady zarówno prymitywizmu folklorystycznego tego rejonu, jak i wszelakich pamiątek, świadczących o świetnych tradycjach litewskiej szlachty, wówczas już ulegającej rozkładowi.
Okres międzywojenny nie obfitował bynajmniej w badania nad cza-sopiśmiennictwern interesującej nas epoki. Wymienić by tu trzeba dość wartościowe studium B. Nadolskiego Lwowskie czasopiśmiennic-two literackie w XIX w. (,,Pamiętnik Literacki" XXXIII), obiektywistycz-ny, powierzchowny artykuł monograficzny S. Mękarskiego O genezie „Biblioteki Warszawskiej" i jej charakterze w latach 1841—1863 („Pamiętnik Literacki" XXII), który nie uwydatnia i nie wartościuje istotnej problematyki epoki, i książkę Z. Kosidowskiego Z okresu złotego kultury Poznania. „Tygodnik Literacki" 1838—1845 (Poznań 1938). Próbą przedstawienia jednego zagadnienia tak, jak ono przejawiało się na łamach prasy wyodrębnionego okresu, jest praca A. B a r a Zwolennicy i przeciwnicy jilozojii Hegla w polskim czasopiśmiennictwie 1830—1850 (Kraków 1933), nie ukazująca jednak faktycznej wymowy ideologicznej tak różnych przejawów naszego heglizmu. Wspomnieć trzeba, jakkolwiek dotyczy okresu wcześniejszego, inną jeszcze publikację monograficzną, M. Romankówny rzecz o „Pszczółce Krakowskiej" (1819—1822), wydaną w roku 1939 sumienną monografię, całkowicie jednak ulegającą w ocenie błędnym teoriom regionalizmu. W tym okresie ukazała się też obszerna materiałowo książka Z. Żale sk i ej, Czasopisma ho-
biece w Polsce, powstała pod egidą „Kuriera Warszawskiego", co imówi samo za siebie o jej tendencjach ideologicznych.
Czasy powojenne nie .przyniosły jeszcze żadnej rozprawy metodologicznie nowatorskiej. Drobne, artykułowe studium Z. S ie rp-Sz c z a-kowskiego o Dorobku literacko-naukowym „Athenaeum" pod redakcją J. I. Kraszewskiego (odbitka z „Prac Polonistycznych") to tylko sygnalizowanie zakresu tematyki pisma, ibez próby oceny, bez historycznego umiejscowienia zjawiska. Większą wartość posiada natomiast ambitna książka H. S y s k i, Od „Kmiotka" do „Zarania". Z historii prasy ludowej (Warszawa 1949). Praca ta oparta na dużych studiach autora, choć nie podbudowana żadnymi szczegółowymi opracowaniami monograficznymi, napisana w sposób przejrzysty i popularny, jest, mimo niezbyt precyzyjnej terminologii i dość pobieżnego potraktowania przedmiotu, pozycją wartościową i pionierską.
Tak przedstawia się przegląd ważniejszych pozycji dotyczących cza-sopiśmiennictwa krajowego interesującej nas epoki. Dorobek to nieduży. Żadne niemal :z pism nie doczekało się wyczerpującej monografii. Ogromna większość studiów posiada wartość wyłącznie przyczynków, orientujących w materiale, chybionych natomiast w ujęciu metodologicznym.
Praca niniejsza stanowi pierwszą część studium z zakresu czasopi-śmiennictwa literackiego w Królestwie Polskim w czasach od upadku powstania listopadowego do rewolucji 1848 roku i obejmuje okres od roku 1832 do 1840. Jest ona próbą przedstawienia poszczególnych pism o charakterze mniej lub więcej literackim jako określonych zjawisk życia literackiego, znamiennych dla danej formacji ekonomiczno-społecznej, warunków politycznych i wynikającego z nich typu kultury. Usiłuje ukazać proces odbijania się na łamach prasy literackiej podstawowych zagadnień nurtujących epokę, określić stosunek poszczególnych (pism do postępowych i wstecznych tendencji naszego romantyzmu, scharakteryzować ich związek z przemianami historycznymi i kształtującymi się .grupami ideologicznymi, ocenić ich wartość artystyczną i ideologiczną.



SPIS TREŚCI



Wstęp . ............_. ¦ • ¦ 5
I Warunki rozwoju czasopiśmiennictwa w Królestwie Polskim w latach
1832—1840 :..........';. U
II „Tygodnik Petersburski" '"....¦............ 15
.III „Tygodnik Polski"...... .-.,... '. , 79
IV Magazyny warszawskie: „Magazyn Powszechny" i „Muzeum Domowe" . . 84
V Noworoczniki ...........¦¦• HO
VI „Panorama Literatury Krajowej i Zagranicznej" .. . . . . . 142
VII Inne czasopisma ............. 148
VIII Ogólna charakterystyka czasopism literackich w Królestwie w latach
1832—1840 . . ' ; , . .......¦ .152
Przypisy . . . . -¦ ¦ ¦ ¦ ¦ '• ¦ ¦. ¦ ¦ 162
Spis nazwisk............... 173
: Wykaz tytułów czasopism.......... - ., 178



WYKAZ TYTUŁÓW CZASOPISM



Alleluja 94, 142
Allgemeine Handlungs Zeitung 163 Allgemeine Preussische Staats Zeitung 163 Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce 165 Astrea 43 Athenaeum 10, 77, 78
Bałamut Petersburski 40, 51 Biblioteka Naukowa Zakładu Ossolińskich 7
Biblioteka Polska 16, 95, 100 Biblioteka Warszawska 143, 145, 147, 169 Bibliotieka dla Cztienija 86, 87, 163 Biruta 41 Bluszcz 171
Cent et un 57, 166, 167 Chroniąue de la Porte d'Or 71 ' Czas 162 Ćwiczenia Naukowe 66
Dzieje Dobroczynności 91, 133
Dziennik dla Dzieci 133 '' Dziennik Literacki 9 r.Dziennik Mód Paryskich 150
Dziennik Powszechny 29, 143, 163
Dziennik Praw 162
Dziennik Warszawski 43
Dziennik Wileński 6, 16, 91, 172
Echo 111, 149
Edinburgh Magazine 34 Edinburgh Review 163
Foreign Review 163
Gazeta Codzienna 80
Gazeta Korespondenta Warszawskiego
i Zagranicznego 95 Gazeta Literacka 79
Gazeta Urzędowa Królestwa Polskiego 15.
22, 28
Gazeta Warszawska 89, 111, 148, 151 Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego
59, 72, 167
Gentleman's Magazine 86 i Gwiazda 68
Hamburgh Reporter 163 Handlungs Zeitung 163 Humorysta Warszawski 151, 172
Iris 16, 18
Jahrbiicher fur Wissenschaftliche Kritik
34, 163 Jutrzenka 91, 99, 111, 113, 114, 116—118,
127, 128, 138, 142, 158, 167, 171
Kłosy 171 , ;
Kolce 171
Komierczeskaja Gazieta 163
Kurier Litewski 73, 163
Kurier Warszawski 10, 162, 163
Kurier Wileński 73
Kwartalnik Literacki 9
Kwiaty 171
Le Magazin Francais 86 Le National 26 Litieraturnaja Gazieta 33 Lwowianin 170
Magasin Encyclopediąue 86, 91
Magasin Pittoresąue 86, 91
Magazyn dla Dzieci 150
Magazyn Mód 150, 151
Magazyn Powszechny 56, 84, 90—94, 97,
105, 107, 108, 150, 151, 166, 169 Magazyn Uniwersalny 59 Magazyn Warszawski 169 Materiały do Studiów i-Dyskusji 166
Merkuryusz Polski 7 Młoda Polska 168, 171
Mnemozyna (Mnemosine} 32
Mrówka Poznańska 81
Morgenblatt 163
Mosaique — Revue pittoresąue illustree
de tous les temps et tous Ies pays — Lec-
tures du soir 170 Moskowskij Tielegraf 15—17, 32, 33, 100,
163
Moskowskij Wiestnik 15, 16, 32 Mozaika 97
Musee de Familles 86, 87, 97, 170 B Muzeum Domowe 84, 88—90, 94, 95, 97,
98—108, 118, 123, 150, 156, 169, 170, 171 Muzeum Rodzinne 97 ¦ Myśl Narodowa 162
Nauka Polska 166
Niezapominajki 111, 127—131, 142, 172 Niwy 171
Noworocznik Literacki 40, 41, 103, 138 Noworpcznik Litewski 41, 51 Noworocznik Polski Płci Pięknej Poświęcony 111, 112, 138, 140, 171 Nowosielie 167
Odesskije Wiedomosti 163 Orędownik Naukowy 46, 166
•'Pamiętnik dla Płci Pięknej 142
Pamiętnik Literacki 9, 162, 172
Pamiętnik Warszawski 5, 79
Panorama Literatury Krajowej i Zagranicznej 35, 118, 127, 142—146, 158, 159, 171, 172
Pfennig Magazine 86, 91 «= Pielgrzym 83 ^Pierwiosnek 111, 132, 134—138, 172
Pietiersburskije Wiedomosti 163
Pismo dla Nauczycieli Ludu 116
Piśmiennictwa Krajowe 50
Prace Polonistyczne 10
Provinzialblatt fur Kurland, Estland und Livland 163
Przegląd Europejski 169
Przegląd Narodowy 7
Przeglądnik Literatury Rosyjskiej i Polskiej 71
Przegląd. Warszawski Literatury, Historii, Statystyki i Rozmaitości 107, 170 ¦
Przegląd Wielkopolski 6
Przewodnik Naukowo-Literacki 165
Przyjaciel Ludu 66, 69, 88, 97, 99 I Pszczółka Krakowska 9
Revue Britanniąue 163
Revue de Paris 34, 36, 43, 105, 163
Revue Etrangere 105
Revue Universelie 105
Rocznik Krakowski 8
Rok 14, 165
Rozmaitości Warszawskie 95
Rozrywki dla Dzieci 133
Rusałka 40, 41, 43, 48, 49, 58
Russkaja Starina 168
Russkij Archiw 162
Russkij Inwalid 163
Siewiernaja Pczeła 20, 27, 33, 37, 75, 163
Siewiernyje Cwiety 32
Słowianin 71
St. Petersburger Zeitung 163
Światowid-89, 111, 148—150, 160, 169, 171, 172
Tęcza 11, 148
The Penny Magazine 86, 91, 169
Tieieskop i Mołba 32, 163
Tygodnik dla Dzieci 133
Tygodnik Ilustrowany 101
Tygodnik Literacki 6, 52-, 59,. 72, 89, 162,
169, 172 Tygodnik Petersburski 15, 19—39, 41—43,
45, 46, 48—56, 58—77, 82, 84, 87, 88, 93,
96, 102, 103, 117, 118, 127, 153—155, 162—
171
Tygodnik Polski 79—83, 111, 153, 166, 168 Tygodnik Polski i Zagraniczny 95 Tygodnik Powszechny 168 Tygodnik Wileński 66, 91
• Wanda 95
Wiadomości Bibliograficzne 6
• Wianek 111, 118, 119, 122—127, 138, 140,
142, 145, 171
Wieniec 111, 148, 149, 171, 172 Wiestnik Jewropy 33 Wizerunki i Roztrząsania Naukowe 40, 42,
61, 100, 110, 167, 171 Wzgórza, Równiny i Echa 171
Zbieracz Umysłowych Rozrywek 164
• Ziewonia 124, 167 Znicz 40, 42
Zurnał de St. Pietiersburg 163 Żurnał Manufaktur i Torgowli 163 Żurnał Ministierstwa Wnutriennych Dieł 163



SPIS NAZWISK



A. B. 119
A. E. 96
Aleksander I 22
Aurengzeb (ces. Alamgir I) 92
Aleksander Macedoński 92
Baliński K. 168 Baliński M. 166 Balzac H. 36—39, 42, 44, 45, 49, 81, 82, 96,
106, 149, 164, 165, 170 Bańkowski P. 162 Bar A. 9, 164, 165, 168, 169 Bartoszewicz J. 168 Bąkowski K, 8
Bejła Jarosz zob. Rzewuski H. Benedyktów W. 163 Benkendorf A. 23, 33 Bentkowski F. 18, 79, 166 ¦ Bepp 116
Bernatowicz F. 49, 112 Berwiński R. 125, 172 Bestużew A. (Marliński A.) 145, 163 Bibliofil Jakub zob. Lacroix P. Bielinski W. 23
Bielowski A. 67, 100, 124, 130, 156 Bielski M. 55, 101 Birkowski F. 99, 101 Bliith R. 162 Błudow D. 17 Bogucki S. 105 Bogusławski S. 149 Bogusławski W. 149 Bolesławita B. zob. Kraszewski J. I. Boratyński (Baratyński) E. 16 Borkowski J. 67 Borkowski L. 150 Bossage M. 90 Brentano K. 145, 149 Brodziński K. {Kazimierz z Królówki) 6
21, 32, 34, 43, 45, 91, 113—119, .138, 142,
143, 157, 158, 171
Bronikowski A. 49
Bruckner A. 163
Buchez Ph. B. 37, 164
Budziłłowicz J. 107
Bukar T. (T. B.) 38, 40, 42, 62, 65, 73, 75, 117,
165
Bulwer (Lytton) H. L. 37, 39, 99, 104, 164 Bułharyn T. 20—22, 27, 33, 37, 75, 101, 149,
163, 165
Burski A. N. 118, 123, 128, 129, 145 Burger G. 116 Byron G. 16, 32, 35
Calderon P. 100, 101
Castiglione B. 55
Ćervantes M. 61, 163
Chasles Ph. 164
Chateaubriand F. R. 49, 98
Chłędowski A. T. 79
Chmielowski M. 98
Chmielowski P. 6, 8, 40, 73, 97, 162
Chodakowski Zorian Dołęga zob. Czar-nocki A.
Chodźko Jan 39
Chodźko Józef 66
Chojecki E. 149
Chrzanowski I. K. 133
Ciechowski W. 9
Cooper J. ,F. 34, 164
Czajkowski J. 167 ¦'
Czacki T. 99
CzL.rnocki A. (Zorian Dołęga Chodakowski) 64, 65, 69, 124
Czarnowski S. 7
Czeczot J. 19, 66, 93, 160, 164
Daszkiewicz C. 16 Daszkiewicz K. 8 Delavigne C. 149 Delwig A. 32
Dembowski E. 143
Demoustier Ch. 80
Deotyma zob. Łuszczewska J.
Diderot D. 92
Dietrich F. K. 97
Diogenes 59
Długosz J. 55, 101, 106
Dmochowski F. K. 56, 95, 96, 168, 169
Dmochowski F. S. 16, 82, 84, 89, 94—102,
104—108, 118, 156, 164, 169—171 Dmuszewski L. 146 Dobrzański J. 166 Dołęga-Chodakowski Zorian zob. Czar-
¦ nocki A.
Ducange {Du Cange) V. 96, 104 Duchińska S. 169, 171 Dudevant A. zob, Sand G, Dumas A. 44, 67, 96, 149, 170 Dybicz J. 27 Dygasiński A. 172
Z Dzikowa Stanisław zob. Jachowicz S. Dzierzkowski J. 67, 124, 150, 156 Dzierożyński D. 79—82, 111, 138, 140, 153,
168 Dziewicki S. ,123
E. herbu G. zpb. Przecławski J. G. E. nr. T. 66 E. K. 167 Estkowski E. 116 Estreicher K. 6
Fielding K. 61 Fisz Z. (Padalica) 68, 169 Fiszman S. 162 Francew W. 162
G. H. 24
Gagatkiewicz E. zob. Ziemięcka E.
Gautier T. 170
Genlis F. 150
Gliickśbergowie 71, 80, 86, 90, 118, 150, 164
Goethe J. W, 35, 65, 101, 116, 130, 145, 149
Gogol M. 37, 45
Goldoni K. 34
Gołębiowski Ł, 91
Gomolicki L. 17, 162
Górecki A. 81
Górski S. 7, 168
Gosławski M. 169
Gośzczyński S. 43, 156, 168
Gozzi K. 34
Górnicki Ł. 55 ...
' Grabowski M. (M. G.) 31, 37—52, 54, 55, 58, 59, 62, 67, 68, 70—73, 76—78, 93, 117, 126, 154—157, 164—168, 170 Grabowski S. 130 Grabowski T. 165 Gribojedow A. 21 Grodek (Groddeck) G. E. 20 Groza A. 43 Grzegorz XVI 28, 49 Grzymała F. 43 Guevara A. 57 Gwagnin A. 55, 101
Hegel J. 9
Helcel A. 66
Hercen A. 23
Herder J. 116
Hleb-Koszańska H. 164, 165
Hoffman E. 39
Hoffmanowa z Tańskich zob. z. Tańskich
Hoffmanowa K. Hołowiński J. 71, 78. Homer 55 Ho ode T. 34
Horacjusz (GJuintus Horatius Flaccus) 55 Hugo W. 16, 32, 36, 37, 44, 100, 170 . Humboldt A. 98
Innocenty, arcbp. kijowski 71 Irving W. 81, 163
Jabłonowski 64 . ' . -
Jachowicz S. (Stanisław z Dzikowa) 116—-
118,. 1.22, 123, 128,' 129, 131, 133, 134, 138,.
139, 145, 149, 159, 171, 172 Jachowiczowa A. 116 Jakub Bibliofil zob. Lacroix P. Janicki S. 113
Janin J. 36, 38, 42, 44, 164, 170 Janion M. 172 Jankowski P. 71 Jaraczewska E. 49 Jarkowski S. 7 Jarochowski K. 8 Jarosz Bejła zob. Rzewuski H. Jasiński 146 Jełowicki F. 64, 65 Jewecki P. 167 Jezierski M. 65 Jeżowski J. 16, 18, 19 ¦ Jocher A. 166 Jucewicz L. A. (Ludwik z Pokiewia) 64—67,
160
Kaczanowski J. 90, 118
Kamiński A. 80
Kamiński L. 130
Karamzin N. 22, 31
Karpiński F. 41, 48
Karr A. 104, 149, 170
Karwowski S. 8
Kazimierz Wielki 25
Kazimierz z Królówki zob. Brodziński K,
Kiciński B. 79, 95, 100
Kleofos Fakund Pasternak zob. Kraszewski J. I.
Klopstock F.~ 149
Kluk K. 59
Kniażnin F. D. 96
Kochanowski J. 55, 101
Kock P. 36, 42, 51, 93, 96, 99, 101, 104—106, 156, 164, 170
Kopernik M. 93
Korotyński W. 162
Korpała J. 168
Korpała S. 162
Korsak J. 19, 35, 130
Korwell K. 118, 126, 127, 128, 138
Korwin-Piotrowska Z. 164.
Kosidowski Z. 9
Kot S. 172
Kowalewski J. 19
Koźmian K. 81, 95
Krakowowa P. 128, 132, 134, 136, 138
Krasicki J. 55, 85; 93, 99, 101, 118
Krasiński A. S. 40, 42, 127
Krasiński Walerian 85
Krasiński Wincenty 95, 101
Krasiński Z. 82
Kraszewski J. I. (B. Bolesławita, Kleofas Fakund Pasternak) 10, 31, 38, 40—42, 45, 48, 49, 51—64, 68—73, 76, 77, 84, 87— 89, 93, 94, 97, 102, 103, 106, 154, 155, 160, 165—167, 169, 171
Kraushar A. 169
Krechowiecki J. 50, 165
Król J. F. zob. Królikowski J. F.
Królikowski J. F. (Król) 81, 168.
z Królówki Kazimierz zob. Brodziński K.
Krupski J. K, 148
Kryłow I. 65, 163
Krzeczkowski J. 40, 42
Kucharski A. 124
Kucharzewski J. 7 Kucz K. 128 Kułakowski I. 40
Kumelski A. 130, 172
Lach Szyrma K. 66
Lacroix P. (Jakub Bibliofil) 36, 44, 164, 170
Lamartine A, 65, 112, 130, 145, 149, 170
Larousse P. 169
Lelewel J. 18—20
Leprince de Beaumont J. M.. 86
Lesage A. R. 57, 61, 167
Leszczyńska M. 126
Lewestam F. 133
Lewocka K. 114
Libelt K. 87, 89, 124, 172
Lipiński K. 64, 167,
Lisiecki D. 95
Lisowski P, 82
Ludwik Filip 45
Ludwik z Pokiewia zob. Jucewicz L. A.
Lytton-Bulwer H. L. zob. Bulwer H. L.
Łątkiewicz O. 118 Łobeski F. 9 Łukaszewicz J. 97, 100 Łuszczewscy 142, 143 Łuszczewska J. (Deotyma) 162
M. G. zob. Grabowski M.
Maciejowski W. A. 70, 93, 100, 130, 145,
146, 166
Magnuszewski D. 124, 156 Majchrowicz F. 172 Malecka W. 126, 128, 129 Malewski F. 16—22, 31, 74, 153 Malinowski M. 18, 19, 74 Marcinkowski A. (Nowosielski T.) 118,
120—122, 128, 129, 131, 145, 146, 171 Marliński A. zob. Bestużew A. Massalski J. 81 Massalski T..41, 42, 155 Mękarski S. 9 Mickiewicz A. 6, 15—19, 21, 22, 31, 63, 66,
74, 82, 95, 112, 119, 153, 162, 163 Mickiewicz W. 162 Mikołaj 111, 23, 27—29 Milewski K. 172 Miniewski W. 81
Mochnacki M. 41, 43, 45, 46, 119, 144, 152 Molier 96 Moniuszko S. 149 Montesąuieu Ch. 56, 98 Moraczewski J. 8, 14, 162 Morawski F. 45 q
Morsztyn Z. 146 Motty M. 8 Mruk, zob. Szabrański A.
N. P. 146
Nadolski B. 9
Nakwaska A. 116, 117
Napoleon I 25
Narbutt T. 52
Naruszewicz A. 55
Niemcewicz J. U. 168
Niesiecki K. 166
Nikander {Nicander) K. 34
Norwid C. 120, 158, 171
Nowosielski T. zob. Marcinkowski A.
Odyniec A. E. 15, 17, 66, 73, 85, 86, 95, 162
Oehlenschlager A. G. 34
Okolski A. 162
z Oleska Wacław zob. Załeski W.
Oleszczyński A. 113
Olizar G. 71
Olizarowski T. 65, 167
Orgelbrand S. 6, 7, 132, 168, 172
Osiński L. 95
Osipowicz J. 133
Ossoliński M. 106
Ostrowski J. 43
Padallca zob. Fisz Z.
Padurra T. 64, 65, 76, 167
Paprocki B. 55
Parczewski A. 19
Pasek J. Ch. 49
Paskiewicz I. 11, 27, 30
Pasternak Kleofas' Fakund zob, Kraszewski J. I.
Paszkowski S. 145
Paul J. 168
Pelikan W. 40
Perowski B. 30
Pestalozzi J. 132
Pietraszkiewicz O. 16, 18
Piotrowska-Korwin Z. zob.. Korwin-Pio-trowska Z.
Piramowicz G. 168
Piron A. 56
Pisarew 71
Plutarch 55
Podberska R. 39
Podwysocki K. 40, 41, 48, 164
Pogodin M. 16, 32, 163
z Pokiewia Ludwik zob. Jucewicz L, A.
Poi W. 100, 103, 172
Polewoj M. 15—17, 22, 31—33, 100
Poliński J. 97
Potocki H. 128, 130
Potocki L. 116
Pruszakowa S, 142
Przeclawski J. E. (E. herbu G.) 18—23, 25, 28, 32—37, 40, 42, 45, 49, 51—54, 58, 71, 72, 74, 75, 78, 82, 153—155, 162 .
Przeszkodziński A. 123, 149
Przeżdziecki A. 71
Przybylski J. 55
Purkinie J. A. 70
Puszkin A. 16, 22, 32, 33, 100, 149, 163
R. W. zob. Szydłowski J.
Radoszkowski 149 •
Rafaelski W. 171
Raj S. zob. Sucłiodolski R.
z Redlów Wilczyńska Z. 106
Rej M. 55, 104, 146,
Rembrandt H. 104
Richelieu A. 37, 45
Richter J. P. 34, 35, 65
Robespierre M. 32
Rogalski A. 94
Rogalski L. 91, 94, 108
Rolle M. 165
Romankówna M. 9
Rotschild M. 25
Rousseau J. J. 132
Rubens P. 104
Rzewuski H. (Jarosz Bejła) 21, 23, 47, 71,
77, 78, 155, 156, 165 Rzewuski W. 64, 65
S. P. 93
Sainte Beuve Ch. 61, 170
Saint Martin L. 92
Saint Simon H. 25
Sand G. (Dudeyant A.) 37, 38, 44, 49,. 165
Sarbiewski M. 93
Saphir M. 146
Schelling F. J/6
Schiller J. Ch. 35
Schiegel^F. 82, 144
Scott W. 32, 35, 36, 49, 65, 93, 96, 101, 117,
155, 156,
Scribe E. 104, 170
Sevigne (de Rabutin-Chantal) M 100 Sękowski J. 20, 75, 87, 167, 169 Siemieński L. 124 Sierp-Szczakowski Z. 10 Skarbek F. 49, 118, 119 Skimborowicz H. 107, 171, 172 Słowacki J. 6, 65, 82, 120 Sobieszczański F. M. 6, 81, 146, 147, 168.
Sofokles 82
Sqiiiow 32
Soulie F. 102, 170
Spasowski A. 39
Stael G. 32, 144
Stanisław August 55 t
Stanisław z Dzikowa zob. Jachowicz S.
Stankiewicz S. 167, 171
Starzyński S. 100, 118
Stendhal 36, 57
Strutyński J. 71
Stryjkowski M. 55
Suchodolski B. 169
Suchodolski R. (Raj S.) 82
Sue E. 44, 102, 164, 170
Suizer J. 168
Syska H. 10
Szabrański A. 116, 118, 120, 122, 125, 127,
142, 143—147, 158 SzafarzykP. 70 Sz-ajnocha K. 7
Szczakowski zob. Sierp-Szczakowski L. Szekspir W. 32, 49, 50, 65, 96 ¦ Szewyriow S. 32 Szulc-Golska B. 163 Szweykowski Z. 164 Szydłowski J. (R. W.) 40, 42, 130 Szymanowski J. 56 Szymanowski W. 146, 151 Szyszkowe A. 18, 163 . ¦ Szytler J. 42
Sniadecki Jan 43, 49, 92 Sniadecki Jędrzej 93 Swidziński K. 71 Swierzewski S. 166 Switkowski 169
T. B. zob. Bukar T.
T. W. 119
Tańska-Hoffmanowa K. zob. z Tańskich
Hoffmanowa K.
z Tańskich Hoffmanowa K. 133—135, 138 Tasso T. 92 Teodor S. 123 Tomicki P. 99 Trembecki S. 65 Tretiak J. 165, 168 Trojąnowska W. 117, 118, 133
Trynkowski L. 93, 94, 169 Tyszyński A. 41, 70, 142
Uhland L. 149 Urbanowski 51 Uwarow S. 71
Villemaine A. 170
Wacław z Oleska zob. Zaleski W.
Wagner 149 .
Wal. T. 119
Walentyna T. 116
Węgierski T. K. 56
Wiaziemski P. 16
Wida (Vida) M. 55
Widulińska J. 150
Wierzbowski T. 162
Wilczyńska z Redlów Z. zob, z Redlów
Wilczyńska Z.
Wiślicki J. M. 89, 106, 149, 171 Witwicki S. 43 Wolf F. 92 Wolter 55, 99 Wójcicki K. W. 62, 67,, 93, 100, 103, 104,
123—126, 128—130, 143, 145, 155, 156, 160,
167, 169, 172 Wyka K. 6
Zabierzowski A. 86
Zabłocki F. 96
Zaleska Z. 9
Zaleski F. 82
Zaleski J. B. 43, 50, 65, 68, 69, 71, 76, 95,
123, 165, 168 Zaleski W. (Wacław a Oleska) 67, 82, 160,
167
Zan T. 19, 66, 162 Zawadzki W. 9 Zbroja S. 25 Zendler 85 Zieliński W. 93, 118, 122, 128, 130, 131,
145 -Ziemięcka E. (Gagatkiewicz E.) 83, 117,
133, 137
Żeleński-Boy T. 164'' Żelwieter K. 22 Zmichowska N. 136 Żółkiewicz A. 70



WIELKOŚĆ 24x17CM, TWARDA INTROLIGATORSKA OPRAWA /ZACHOWANA ORYGINALNA PRZEDNIA OKŁADKA/,LICZY 183 STRONY.

STAN:OKŁADKA DB,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,NIEWAŻNE PIECZĄTKI,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB .

WYSYŁKA GRATIS NA TERENIE POLSKI / PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA ,W PRZYPADKU PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ PROSZĘ O KONTAKT W CELU USTALENIA JEJ KOSZTÓW / .

WYDAWNICTWO OSSOLINEUM WROCŁAW 1953,NAKŁAD 1700 EGZ.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE