CHIRURGIA ENDOSKOPOWA
w diagnostyce i leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego
Zbigniew Biesiada, Andrzej Budzyński
Andrzej Bobrzyński, Leszek Bolt
Wojciech Kostarczyk, Maciej Matłok
Józefa Panek, Kazimierz Rembiasz
Marcin Strzałka, Marek Winiarski
Małgorzata Zając
pod redakcją Danuty Karcz
wydanie drugie rozszerzone i poprawione - Kraków 2007
WYDAWNICTWO MEDYCZNE
182 str., ISBN[zasłonięte]978-83203-35-0

Wprowadzenie do wydania pierwszego

Rozwój endoskopii przewodu pokarmowego należy do największych osiągnięć medycyny w ostatnich dziesięcioleciach. Wprowadzenie jej do praktyki klinicznej wniosło wymierne korzyści tak w diagnostyce, jak i le­czeniu chorych.

Podstawową motywacją wdrażania endoskopii do praktyki była chęć zaoszczędzenia chorym nierzadko kolejnego już zabiegu operacyjnego. Zwłaszcza chorym w podeszłym wieku z zaawansowanymi schorzeniami układu oddechowego i krążenia.

Rozważając problem krwawień do światła przewodu pokarmowego należy zauważyć, że już samo wprowadzenie do ich diagnostyki endoskopii w znacznym stopniu obniżyło liczbę tzw. nieskutecznych laparotomii, wyko­nywanych najczęściej właśnie w grupie chorych ze zwiększonym ryzykiem operacyjnym. Obecnie endoskopowe ustalenie źródła krwawienia pociąga za sobą konsekwencje terapeutyczne, to znaczy równoczesne jego tamowanie. Korzyści wynikające z tego sposobu postępowania tak dla chorego, jak i ze­społu leczącego nie wymagają uzasadnienia.

Kolejny problem to nowotwory przewodu pokarmowego. To, że ich wczesne rozpoznanie drogą endoskopową wpływa na wyniki leczenia, jest już powszechnie udokumentowane.

Okazało się również, że usuwanie zmian polipowatych na całej długości przewodu pokarmowego w wielu przypadkach jest leczeniem ostatecznym i definitywnym, a co najważniejsze — chory niejednokrotnie dzięki temu unika rozległego okaleczającego zabiegu operacyjnego. Do grupy tej należą na przykład osoby z niedrożnością przewodu pokarmowego spowodowaną zaawansowanymi zmianami nowotworowymi określanymi jako nieoperacyjne. Udrożnienie u nich zwężonego odcinka przy pomocy lasera, protezowania czy w ostateczności założenia drogą endoskopową przetoki w znacznym stopniu poprawia komfort życia.

Zmiany chorobowe przebiegające z żółtaczką stanowią poważny problem terapeutyczny. Dotyczy to tak chorych ze schorzeniami nowotworowymi, jak i nienowotworowymi. Wprowadzenie w tych przypadkach endoskopowej wstecznej cholangiopankreatografii (EWCP) i następowo endoskopowej papillotomii (EP) rozwiązało problem kamicy przewodowej zarówno pierwotnej, jak i wtórnej, zwłaszcza u chorych, którym towarzyszy odczyn zapalny trzustki. EWCP pozwala na wczesne wykrycie zmian nowotworowych toczących się w okolicy dwunastniczo-trzustkowej, a ponadto na endoskopowe odbarczenie dróg żółciowych przez wykonanie papillotomii i zaprotezowanie dróg. Ten sposób postępowania może być etapem wstępnym do podjęcia właściwego leczenia operacyjnego lub leczeniem definitywnym — paliatywnym.

Całkiem odrębną dziedziną endoskopii jest coraz szerzej stosowana laparoskopia. Metoda ta dzięki możliwości wglądu do jam ciała skutecznie uzupełnia endoskopową diagnostykę wewnątrzprzewodową. Pozwala na określenie stopnia zaawansowania zmian nowotworowych z równoczesną ich weryfikacją histopatologiczną.

Obok diagnostyki laparoskopia stała się metodą leczenia o urazowości znacznie mniejszej od typowego leczenia chirurgicznego. Pozwala ona chorym w krótkim czasie na powrót do normalnego życia zawodowego.

Rozważając problem endoskopii należy podkreślić, że wiele ośrodków na świecie już w latach 70. XX w. doceniało jej rolę i przewidywało, że w wielu przypadkach stanie się ona konkurencyjna dla tradycyjnej chirurgii. Dlatego też naszym celem jest przedstawianie szerokim rzeszom lekarzy podstaw tak kwalifikacji, jak i metodyki wykonywania poszczególnych zabiegów endoskopowych.

Wprowadzenie do wydania drugiego

Wprowadzanie coraz to doskonalszej aparatury endoskopowej, a tym samym poszerzenie wskazań tak do diagnostyki, jak i metod leczenia scho­rzeń przewodu pokarmowego, stało się motywem do ponownego wydania poprawionej wersji chirurgii endoskopowej. Zostały w nim uwzględnione wskazania, techniki badania i leczenia endoskopii wewnątrzprzewodowej, jak i laparoskopii.