Bazylia Pospolita
Sweet Basil

(Ocimum Basilicum)

Jednoroczna roślina należąca do rodziny Lamiaceae, pochodzi
z Indii i innych tropikalnych rejonów Azji, jest tam
uprawiana od ponad 5000 lat. Najbardziej znana z użycia
w kuchni włoskiej, odgrywa też ważną rolę w kuchni Azji
Południowo-Wschodniej, Indonezji, Tajlandii,
Wietnamu, Kambodży, Laosu i Tajwanu.

Może osiągać od 30 do 130 cm wysokości, ma jasnozielone,
aromatyczne, jedwabiste liście o długości do 11 cm
i szerokości do 6 cm. Kwiaty są małe, w kolorze
białym, owadopylne.







Może być wysiewana bezpośrednio do gruntu lub przez cały rok
uprawiana na słonecznym parapecie w domu.
Roślina najlepiej czuje się w dobrze odsączonych, średnio
wilgotnych glebach i słonecznym miejscu.
Należy obrywać pojedyńczo największe liscie, to pobudza
roślinę do wypuszczania nowych bocznych pędów.
W czasie zbiorów usuwa się wierzchołki i kwiaty, wydłuża
to cykl życiowy rośliny który kończy się wraz z produkcją nasion.
Często jest uprawiana jako roślina ozdobna w skrzynkach,
jej zapach odstrasza owady. Może być uprawiana jako
roślina miododajna.

Bazylia słowo pochodzi od greckiego basileus, co oznacza "króla".
Rozprzestrzeniała się od czasów Aleksandra Wielkiego z
Bliskiego Wschodu do starożytnej Grecji i Włoch.
Wśród starożytnych Egipcjan i Greków, bazylia zachowała
symbolikę związaną ze śmiercią, była uważana za dobry omen
dla życia pozagrobowego i używana do balsamowania.
Dla starożytnych Rzymian zwiazana była z mitologicznym
bazyliszkiem, istotą w kształcie węża która może zabić wzrokiem.
Bazylia miała służyć jako antidotum na jego truciznę.
Według afrykańskiej legendy miała chronić przed skorpionami.

W średniowieczu roślina była używana do leczenia ran,
niektórzy przyrodnicy uważali ją wtedy za roślinę trującą.
W miniaturach rękopisów, bazylia jest symbolem nienawiści
i szatana. Folklor żydowski sugeruje natomiast, że daje siłę
na czczo. Dopiero w XVI wieku była uprawiana w Anglii,
a później z pierwszymi transportami imigrantów
w obu Amerykach. W Rosji pojawiła się w XVIII wieku i była
wykorzystywana głównie jako roślina lecznicza.
Jako kadzidło jest palona dla ochrony przed nieproszonymi
energiami i istotami. Przyciąga szczęście, wierność, przyjaźń
a noszona w portfelu ma przyciagać pieniądze.
Jest powiązana z żywiołem ognia, a jej planetą jest Mars.

Liście są cennym źródłem karotenu i rutyny.
Do gotowania są powszechnie stosowane świeże, na ogół dodaje
się je do potrawy w ostatnim momencie gdyż gotowanie
szybko niszczy jej smak. Przed dodaniem do potrawy liście
można zmiażdżyć w moździerzu, by rozbić komórki zawierające
olejek i lepiej uwolnić ich aromat. Świeże zioła mogą być
przechowywane przez kilka dni w plastikowych lub papierowych
workach w lodówce lub przez kilka miesięcy w zamrażarce.
Również pąki kwiatowe które mają bardziej subtelny
smak są używane do przyprawiania. Liście podczas suszenia
szybko tracą swój smak.

Bazylia jest jednym z głównych składników pesto.
Powszechnie używa się jej do sałatek z dojrzałych pomidorów,
dań z cukinią, czosnkiem, duszonych warzyw, sałatek, zup,
ryżu, past do kanapek, makaronów i sosów pomidorowych.
Jest podstawą włoskiej kuchni, używana głównie w przepisach,
które obejmują również pomidory (sałatki, makaron z sosem
pomidorowym, itp). Dodaje się ją do przetworów z pomidorów,
ogórków, dyni, grzybów, bakłażanów, papryki.
Dobrze komponuje się z oregano, pietruszką, kolendrą,
miętą, estragonem. Na Tajwanie dodaje się jej świeże liście
do gęstych zup. Jest stosowana do przyrządzania napoji
w Azji Południowo-Wschodniej.







Jest to nie tylko roślina przyprawowa ale też lecznicza, liście
i kwitnące pędy są używane do przygotowania naparów
działających uspokajająco, moczopędnie, przeciwdepresyjnie,
wzmacniająco, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie
oraz rozkurczowo na przewód pokarmowy i żołądek.
Napar jest stosowanych w zapaleniu błony śluzowej żołądka,
zapaleniu jelita grubego, zapaleniu nerek i pęcherza, jako lek
przeciwkaszlowy w kokluszu, na nerwowość, ból głowy,
padaczkę, astmę, przeziębienia i katar, kolki jelit i wątroby,
niestrawność, wzdęcia, brak apetytu, niskie ciśnienie krwi,
bezsenność i migreny, zawroty głowy, do zmniejszenia bólu
żylaków, polepszenia nastroju, poprawienia trawienia
i harmonizacji perystaltyki jelit, jako lek przeciwrobaczny,
a także środek zwiększający ilość mleka
u kobiet karmiących piersią.







Stosowana dla swoich licznych właściwości leczniczych
w Ayurvedzie. W Indiach jest tradycyjnie podawana w leczeniu
uzupełniającym stresu, astmy i cukrzycy, w medycynie Siddha
używana do leczenia wyprysków na twarzy.

Jako płyn do płukania ust wywar jest wskazny przy zapaleniu
jamy ustnej, bólu gardła, zapaleniu migdałków, jako środek
przeciwbólowy przy bólu zębów. Sok ze świeżych liści jest stosowany
na zapalenie ucha środkowego, wypryski, trudno gojące się rany.
Inhalacje obniżają ciśnienie krwi i są dobrym środkiem
na ciężkie przeziębienia i zmęczenie, można jej też używać
do aromatycznych kąpieli na stres i zmęczenie.

Olejek bazyliowy jest używany do masażu części ciała, które
są obolałe lub dotknięte reumatyzmem. Ma działanie
przeciwrobaczne i przeciwzapalne oraz hamuje tworzenie
się wrzodów żołądka. Ponadto olejek zmiękcza i tonizuje skórę,
więc może być wykorzystywany jako dodatek do kosmetyków
robionych w domu. Badania naukowe wykazały, że związki
zawarte w olejkach eterycznych bazylii mają silne działanie
przeciwutleniające, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe oraz
wykazują duży potencjał do stosowania w leczeniu raka.
Bazylia i oregano zawiera duże ilości (E)-beta-kariofylenowy
(BCP), które mogą mieć zastosowanie w leczeniu chorób
zapalnych jelit i zapalenia stawów.

Osoby z z chorobą niedokrwienną serca, po przebytym zawale
serca, z cukrzycą, zakrzepowym zapaleniem żył i nadciśnieniem
tętniczym nie powinny spożywać dużych ilości bazylii.